Maliye'den mükelleflere vergi inceleme rehberi

Maliye'nin yayınladığı "Vergi İncelemelerinde Mükelleflerin Hakları İdarenin Yükümlülükleri" kitapçığında yer alan bilgilere göre, mükellefler incelemenin her aşamasında inceleme süreci hakkında bilgi alabilecekler. İhbara dayanan aramalarda, ihbarda belirtilen konuların var olmadığının ortaya çıkması durumunda ihbar edilen kişi ihbarda bulunanı öğrenebilecek. Mükellefin inceleme sırasında tutulan tutanaklara incelemeyle ilgili her türlü itiraz, şerh ve görüşlerinin yazılmasını isteyebilecek. Mükellef, alıkonulan defter, belge ve diğer eşyalara ilişkin olarak tespit edilen kanuna aykırı olay ve hesaplarla ilgili olarak düzenlenecek tutanağı imzalamama yetkisine sahip bulunuyor.

Vergi incelemesi sırasında veya sonrasında vergi mahremiyetinin ihlal edilmesi halinde mükellefin şikayette bulunabileceği belirtilen kitapçıkta, "İnceleme elemanı incelemenin mükellefin işyerinde yapılması durumunda incelemeye tabi olanın izni olmadıkça resmi çalışma saatleri dışında inceleme yapamaz. İhbar yada yapılan incelemeler sonucu, mükellefin vergi kaçırdığına ilişkin belirtiler bulunuyorsa inceleme elemanı kimliğini, mahkeme kararını göstermek ve aramanın amacını, kapsamını açıklamak zorundadır" bilgisi yer alıyor.

Kitapçıkta, vergi incelemesinin, içinde bulunulan yılı da kapsamak üzere, izleyen yılbaşından başlayarak 5 yıl içinde önceden bildirilmeksizin her zaman yapılabileceği bildirildi.

"Tüm Yönleriyle Vergi İncelemesi" adlı kitapçıkta da vergi incelemesi başladıktan sonra pişmanlıkla matrahı düzeltici beyanname verilmesinin mümkün olmadığı belirtildi. Zaman aşımı süresi içinde mükellef hakkında gerçek gelirini beyan etmediği yolunda bir takım bilgi ve belgelere ulaşılması halinde aynı dönem için yeniden vergi incelemesine tabi tutulacağı kaydedildi. Kitapçığa göre, mükellefin ihbarnameyi aldıktan sonra cezada indirim, tarhiyat sonrası uzlaşma ve yargı yolu gibi bir takım seçimlik hakları bulunuyor. Aramada ele geçirilen defter ve belgelerin incelenmesi en geç 3 ay içinde sonuçlandırılarak alınan defter ve belgelerden suç delili teşkil etmeyenler bir tutanakla geri verilir ancak haklı sebeplerin varlığı halinde bu süre sulh yargıcının kararı üzerine uzatılabiliyor.

Kitapçıkta aramalı incelemelerde dikkat edilmesi gerekenler şöyle sıralandı:

"-İnceleme sırasında vergiyle ilgisi bulunmayan şahsi ve özel mektup ve diğer evraklar tutanakla sahiplerine geri verilir.

-Mükellef, vergi inceleme elemanının nezaretinde, defter ve belgeler üzerinde incelemeler yapmaya ve bunlardan suret ve kayıtlar çıkarmaya yetkilidir.

-Defter ve belgelerin muhafaza altına alınmış olması, süresi gelen vergi beyannamelerin verilmesi ödevlerini ortadan kaldırmaz.

-Mükellefin yazılı olarak talepte bulunması durumunda, beyannamesini düzenleyebilmesi için gerekli bilgileri defter ve belgelerden çıkarmasına izin verilir.

-Defter ve belgelerin muhafaza altına alındığı tarihten vergi beyannamesinin verileceği tarihe kadar olan süre 1 aydan kısa ise beyanname verme süresi kendiliğinden bir ay uzar ve ek süre bu müddetin sonunda başlar.

-Arama sonucunda bulunan defter ve belgelerin muhafaza altına alınması nedeniyle yapılamayan kayıtlar, defterlerin geri verilmesinden sonra 1 aydan az olmamak üzere İdare ile mükellef arasında kararlaştırılan uygun süre içinde tamamlanır.

-Defterler muhafaza altına alındığında, mükellef dilerse işlemlerini yeniden tasdik ettireceği defterlere kaydedebilir ve defterlerin iadesi halinde iade edilen defterlere intikal ettirebilir."