Hem mali disiplin hem de kaynak

SEÇİMLERİN bitmesinden sonra ekonomide bir yandan mali disiplin sağlanması bir yandan da kaynak bulunması gerekiyor. Seçim sırasında verilen vaatlerin bir bir gerçekleşmesi bekleniyor. Yapılacakların başında Ak Parti’nin vaadi 3600 ek gösterge geliyor. Ayrıca yeni ekonomik yapılanma kapsamında, ekonomi ve bakanlıkların yeniden yapılanmasıyla ilgili kararnameler de çıkarılacak. Vaatler kaynak ihtiyacı doğururken hükümetin piyasada normalleşmeyi sağlamak için de mali disiplinden vazgeçmemesi gerekiyor.

MALİYET 30 MİLYAR
Seçimden önce açıklanan ilk karar emeklilere kurban ve ramazan bayramı öncesi 1000 liralık ikramiye verilmesiydi. Bu adımın maliyeti yaklaşık 22.3 milyar lira. Ramazan bayramı öncesi ilk ikramiye ödendi. Bu nedenle de, haziran bütçesinde yaklaşık 11 milyar liralık bir ek maliyet oluştu. Kurban bayramı da 21 Ağustos’ta ve ikinci emekli ikramiyesinin ağustosun ikinci ya da üçüncü haftası verilmesi gerekecek. İkinci fatura da ağustos ayında oluşacak. Yaşlılık aylığının artırılmasının ise maliyeti 1.2 milyar lira. Tüm vaatlerin toplam maliyeti 27-30 milyar lirayı buluyor. Seçim düzenlemelerinin yanı sıra, temmuz ayı itibariyle emeklilere ve memurlara enflasyon farkı verilmesi de söz konusu olacak. Şu anki verilere göre, haziran enflasyonu sıfır olsa dahi, SSK ve Bağ Kur emeklilerine yüzde 6.39, memurlar ve memur emeklilerine yüzde 2.39’luk zam yapılması gerekecek.

3600 ek gösterge
AK Parti’nin seçim bildirgesinde ek göstergenin 3600’e çıkarılacağı da yer alıyordu. 3600 ek gösterge düzenlemesinin TBMM açıldıktan sonra gündeme gelmesi halinde, yaklaşık 3.4 milyar lira olması beklenen maliyetin olumsuz etkisi gelecek yıla kalabilir. Memurların aylık ücretlerinin, emekli aylıklarının ve emekli ikramiyelerinin belirlenmesinde önemli bir yeri olan ek gösterge, bir çok kesimi yakından ilgilendiriyor. Maliye Bakanı Naci Ağbal da, ‘Yapacağımız düzenlemeyle polisimiz, öğretmenlerimiz, hemşirelerimiz, din görevlilerimiz ve idarecilerin emeklilik ek göstergelerini 3600’e çıkaracağız. Bu düzenlemeden, halihazırda bu görevlerden emekli olmuş vatandaşlarımız da yararlanacak” açıklamasında bulunmuştu.

İLKİ YAPILANDIRMALAR
Seçimle ilgili düzenlemelerin nasıl finanse edileceğine ilişkin olarak, ekonomi yönetimi yapılandırmaları kaynak göstermişti. Buna göre, imar barışı, SGK ve vergi barışları birincil kaynak olacak. Bu kapsamda eski yapılandırma düzenlemelerinden hali hazırda 8 milyar liralık bir gelirin geleceği tahmin edilirken, yeni yapılandırmalarla birlikte bu rakamın 21 milyar liraya çıkabileceği tahmin ediliyor.

Seçim düzenlemelerinin yanı sıra, bütçe dengeleri açısından, akaryakıttaki ÖTV de yakından izlenecek. 18 Mayısta alınan kararla akaryakıtta eşel mobil sistemine geçilmişti. Bu sistemle, akaryakıt fiyatı arttığında otomatik olarak ÖTV düşürülüyor ve fiyat artışı tüketiciye yansıtılmıyor. Bunun ilk 15 günde bütçeye etkisinin 300 milyon lira olduğu açıklandı. Bundan sonraki süreçte eşel mobil sisteminin devam edip etmeyeceği, bütçe gelirleri ve enflasyon açısından önemli olacak. Bütçe gelirleri için eşel mobil olumsuz olsa da, enflasyonda  eşel mobil sisteminin olumlu etkisi görülüyor.

VERGİ ARTIŞI OLUR MU?
EKONOMİ yönetiminin karar vermesi gereken bir diğer konu da, sigara için beklenen zam. Kulislerde bir süredir sigara firmalarının zam yapmak istediği konuşuluyor. Sigarada birikmiş bir zam ihtiyacı olduğu ancak enflasyonun olumsuz etkilenmemesi için zammın ötelendiği iddia ediliyor. 3 Temmuz’da enflasyon açıklandıktan sonra sigaraya aslında otomatik zam yapılması gerekiyor. Eğer yapılmayacaksa Bakanlar Kurulu kararı yayınlanması gerekecek. Yine 1 Temmuz’da elektriğe zam yapılıp yapılmayacağı da belirsizliğini koruyor. 1 Nisan’da elektriğe yüzde 2.9 zam yapılmıştı.  Elektrik ve sigara zamları olursa, bunun bütçeye gelir getirici etkisi olacak. Ancak aynı zamanda enflasyonu da olumsuz etkileyecek. Enflasyonda kur ve maliyet baskısı nedeniyle gelecek aylarda da artış trendinin devam etmesi bekleniyor. Kamusal kaynaklı zamların, enflasyonla mücadele için ötelenip ötelenmeyeceği, yaklaşık 10 gün içinde belli olacak.

GELİR VERGİSİ
Seçimlerden önce dile getirilen konulardan biri de gelir vergisi reformuydu. Ekonomi yönetimi gelir vergisi reformuyla kayıtdışılığın azaltılacağı, verginin tabana yayılacağını dile getirmişti. Gelir vergisine ilişkin bir düzenleme, 2013 yılından beri TBMM’de bekliyor. 2016 yılında tasarı yenilendi ancak ilerleme sağlanamadı.