Hayaliciyi ‘kırmızı ışık’ ele verecek

MALİYE Bakanlığı'nın geliştirdiği özel bir bilgisayar yazılımı ile, hayali ihracat ve naylon fatura yoluyla devleti soyanlar, bilgisayar ekranında kırmızı ışık ve sesli alarm sinyalleriyle belirlenecek.

MALİYE Bakanlığı, hayali ihracat ve naylon fatura yoluyla devleti soyanların, bilgisayar ekranından kırmızı ışık ve sesli alarm sinyalleriyle yakalanmasını sağlayacak bir yazılım programı geliştirdi. Devletin bütün harcamalarını, günlük kayıtlarla bilgisayar ortamında izlemesini sağlayacak SAY-2000 projesinin ihaleleri tamamlandı. Maliye Bakanı Sümer Oral, toplam 10 trilyon 913 milyar lira tutarındaki proje ihalelerine ‘olur’ verdi.

Ardarda patlayan hayali operasyonlarından sonra, projeye, ‘Caydırıcı Erken Uyarı Sistemi’ programı yazılarak eklendi. Projeyi yürüten, ancak bugünlerde adı Bankacılık Üst Kurulu Başkan Yardımcılığı için geçen Muhasebat Genel Müdürü Fikret Sevinç, Bakan Oral'ın ‘olur’uyla, sistemin kurulma aşamasına geldiğini söyledi. Sevinç, ‘Eğer SAY-2000 olsaydı, Balina, Paraşüt, Matador gibi hayali ihracat ve sahte fatura vurgunları yaşanmazdı. Çünkü sistem, yolsuzlukların bu aşamaya gelmeden anında saptanması esasına dayalı’’ dedi. Sevinç, Hürriyet'e SAY-2000 projesine; olağandışı harcama ve ödemelerin, sistem içinde anında farkedilmesini sağlayacak ‘kırmızı ışık ve alarm’ programı yazdıklarını açıkladı. Sevinç şunları söyledi:

‘‘SAY-2000 daha önce kurulsaydı, yıllık işlem hacmi, 2 trilyon lirayı geçmeyen bir vergi dairesinden bir gecede 500 milyar lira çıkıyorsa, anında haberimiz olurdu. Yılda 3 milyar lira Kurumlar Vergisi ödemiş bir kişiye, bir anda 1 trilyon liralık KDV iadesi yapılmışsa bunu hemen farkederdik. İşte bunu şimdi gerçekleştiriyoruz.’’

Caydırıcı Erken Uyarı Sistemi'ni kurarken, Türkiye genelindeki her bir saymanlığın ortalama iş hacimlerini dikkate aldıkların belirten Sevinç, sistemin nasıl işleyeceğini şu örnekle anlattı:

‘‘Bütün saymanlıkların ortalama iş hacmi bellidir. Buradan hareketle, herbir saymanlık için limit belirlendi. Örneğin, (X) saymanlığındaki harcama, 300 milyar liradan yüksekse, bizi sesli olarak uyarmasını ve kırmızı renge dönüşmesini istedik.’’

Ülke genelindeki, bin 660 saymanlığın hesaplarını günlük olarak bilgisayar ortamına aktaracak proje, 15 milyon 590 bin dolara maloldu. Kullanıcı personelin, iki ay sürecek eğitiminden sonra, sistem Kasım ayında kurulmaya başlanacak. 2001 Haziran ayından itibaren de devlet harcamalarını, günü gününe ekrandan izleyebilecek.

Sistem 80 milyar doları izleyecek

MUHASEBAT Genel Müdürü Fikret Sevinç, SAY-2000'in bir bilgisayar projesinin çok ötesinde, önemli işlevler üstlendiği vurguladı. Proje, tamamen hayata geçirildiğinde sağlayacağı kazançlar şöyle:

Devlet her yıl 80 milyar dolar harcama yapıyor. Milli Gelir'in yüzde 40'ına karşılık gelen bu rakamın kişi ve sektör bazında kime gittiği belli olacak,

Kaynakların kime gittiği saptanınca, bu sonuçları vergi kayıtlarıyla karşılaştırmak mümkün olacak.

Devlet 3 milyon memeruna ilişkin personel politikalarını, birebir veri tabanından yapacağı analize göre belirleyecek,

Bütçe ödeneklerinin dağıtımı, zamanlama ve miktar bakımından ihtiyacı göre yapılacak.

Sağlık harcamalarındaki anormallikler anında farkedilecek,

Kamudaki birim maliyetler hesaplanabilecek. Örneğin, lise başına birim öğrenci maliyeti, bu liselerin üniversiteye öğrenci sokma başarılarıyla yapılan kamu harcamaları arasındaki ilişki saptanabilecek.

Devlet, bir saymanlıktan parasını almaya giden vatandaşa ( vergi borcun olmadığına dair kağıt getir) demek yerine, bu işlemi elektronik olarak kendisi yapacak.