Hafif ticaride pazar daralıyor, ithalat artıyor

Otomotiv Distribütörleri Derneği'nin (ODD) raporlarından derlenen verilere göre, Türkiye otomotiv pazarında 2013 yılının ocak-ekim döneminde satılan 644 bin 359 aracın 499 bin 339 adedi otomobil, 145 bin 20 adedi de hafif ticari oldu.

Bu yılın 10 ayında geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 9,09 oranında büyüyen toplam pazarında otomobilin payı 77,49 olurken, hafif ticari aracın payı ise yüzde 22,51 seviyesinde kaldı. Hafif ticari araçların toplam otomotiv pazarı içindeki payının bu yılın 10 ayında, 2003-2012 döneminin ortalaması olan 35,07 seviyesinin de çok gerisine düşmesi bu pazarın yaşadığı daralmanın çarpıcı bir göstergesi oldu.

Son 10 yıllık dönemde en yüksek seviyeye yüzde 40,03 ile 2006 yılında ulaşan otomotiv pazarındaki hafif ticari araçların payı, en düşük seviyeyi ise yüzde 28,48 ile 2012 yılında görmüştü. Otomotiv pazarındaki hafif ticari araçların payı, bu yılın birinci çeyreğinde yüzde 25,01, ikinci çeyreğinde yüzde 22,46, üçüncü çeyreğinde ise 21,68 şeklinde azalan bir eğilim sergiledi.

Hafif ticarideki gerilemenin önemli bir işareti de pazarın ekim ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 33,15 oranında daralması oldu.

Hafif ticarideki ithal oranı, yüzde 50'ye dayandı

Hafif ticaride üretim üssü olarak anılan Türkiye'de iç pazarda ithal oranı da artıyor. Ocak-ekim döneminde hafif ticari pazarında 75 bin 165 yerli, 69 bin 855 ithal araç satılırken, bu dağılımla, hafif ticari pazarındaki ithal araç oranı yüzde 48,17 seviyesine çıktı.

Hafif ticari pazarındaki ithal araç oranı bu yılın birinci çeyreğinde yüzde 45,95, ikinci çeyreğinde yüzde 48,84, üçüncü çeyreğinde ise 49,64 şeklinde artan bir seyir izledi. Bu pazardaki ithal oranı, son 10 yılda en yüksek seviyeyi 2008 yılının ocak-aralık döneminde yüzde 48,43 oranıyla görülmüştü.

"Büyüme rakamları, ticari araç pazarını olumsuz etkiledi"

ODD Genel Sekreteri Hayri Erce, konuya ilişkin değerlendirmesinde, 2013 yılı ocak-ekim döneminde otomobil satışları bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 18,03 artarken, hafif ticari araç pazarının ise aynı dönemde yüzde 13,47 oranında daraldığına işaret etti.
Yılın ilk yarısında Türkiye'nin ekonomi gündeminde kredi kuruluşlarının not artırımları ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) faiz indirimlerinin bulunduğunu anımsatan Erce, "Düşük faiz ortamı ve buna ek olarak tüketici güven endekslerindeki toparlanma, haziran ayına kadar devam etti. Bu olumlu tablo otomobil satışlarına da yansıdı. Düşük faiz ortamı otomobil pazarını olumlu etkilerken, büyüme rakamlarındaki düşük gidişat ise ticari araç pazarını olumsuz etkiledi" diye konuştu.

Erce, düşük büyüme sürecinin yanı sıra ÖTV oranının yüzden 10'dan yüzde 15'e yükseltilmesi ile K ve SRC gibi belgelerin maliyetlerindeki artışların hafif ticari araç pazarında daralmaya neden olduğunu da sözlerine ekledi.

Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) Yönetim Kurulu Başkanı Kudret Önen de Türkiye, 27 Avrupa Birliği (AB) üyesi ülke arasında hafif ticari araç üretiminde 5 yıldır ilk sırada yer alsa da iç pazarda güçlü olunmayan bir ürünle dış pazarda mücadele etmenin zorlaşacağını belirterek, hafif ticari için "kırmızı alarm" uyarısında bulunmuştu.

Satılan her 100 otomobilden 78'i ithal

İthal oranı, toplam otomotiv pazarında da yüksek seyretmeyi sürdürüyor. Bu yılın ocak-ekim döneminde ithal araçlar 458 bin 931 adetle Türkiye otomotiv pazarının yüzde 71,22'lik kısmını oluştururken, yerli araçlar 185 bin 5428 adetle yüzde 28,78 seviyesinde kaldı.

Yüzde 71,22'lik ithal oranı, 2003-2012 dönemindeki 10 yıllık ortalaması yüzde 60,19 olan toplam otomotiv pazarındaki ithal oranında en yüksek seviyeye işaret etti. Bundan önce yıllık bazda toplam otomotiv satışlarındaki en yüksek ithal oranı 2012'de yüzde 64,51 olarak gerçekleşmişti.

Otomobil pazarında ise bu yılın 10 ayında satılan 499 bin 339 aracın, 389 bin 76 adedi ithal, 110 bin 263 adedi de yerli üretim oldu. Bu dönemde otomobil pazarında ulaşılan yüzde 77,92'lik ithal oranı, son 10 yıldaki en yüksek seviye oldu. Otomobil pazarında ithal oranı yıl bazında en yüksek seviyeyi yüzde 73,65 ile 2012'de görmüştü.