‘Gemileri zorlayamayız kuralları biz koyarız’

Öncelik verme hakkımız var” dedi. Kanal İstanbul’un model testlerinin Fransa’da yapıldığını açıklayan Bakan Turhan, “Sağında ve solunda 150’şer metre boyunca yapılaşma olmayacak. İnsanların deniz havası alacağı, yaşam alanları olacak” dedi. NTV’de Kanal İstanbul’a ilişkin soruları yanıtlayan Cahit Turhan, özetle şunları söyledi: “ÇED konusunda 200’ün üzerinde uzman bir ekiple çalıştık. Şu andaki boğaz, dünyanın en tehlikeli su yoludur. Aynı sorun ve sıkıntılarla karşılaşılmaması için her türlü incelemeyi yaptık. Model testleri, Fransa’da dünyanın en büyük hidrolik laboratuvarında yapıldı. Yapı, nasıl bir davranış sergileyecek, özellikle denizdeki su hareketi için bunu yaptık. Bunu depreme tabi tuttuk. Bir deprem etkisi altında davranışları nasıl olacak, tsunami de dahil. Malum bir oksijen sorunu var. Denizdeki, üstten 20 metre kalınlıktaki su tabakasında 1 metreküp suda 6 miligram aktif oksijen olması gerekiyor. Bunları test ettik. Marmara ile Karadeniz arasında, boğazdaki suyun hareket hızı 2.2 metre/saniye. Testlerde, bizim kanalımızda 2.1 metre/saniye olarak ölçtük. Bir miktar düşük çıktı ama çok fark yok. Oksijen hareketine çok fazla etkisi olmuyor.”

ÖNCELİK VERME HAKKI

“Kanalın Montrö anlaşmasına herhangi bir etkisi olmuyor” diyen Bakan Turhan şöyle devam etti: “Dışişleri ve Adalet Bakanlığındaki uzmanlarla da oturduk konuştuk. Dışişleri Bakanlığı, ‘Kanaldan geçeceksin diye hiçbir uluslararası ticari aracı zorlayamazsınız’ dedi. İstanbul Boğazı, tabi su yoludur. Zorlayamayız, ama kuralları biz koyarız. Hükümranlık hakkı bizimdir. Geminin taşıdığı yükün cinsine, miktarına göre öncelik verme hakkımız var. Bugün, hiç durmadan geçen de var, 14 saat bekleyen de, iki gün bekleyen de. İleride trafik arttığında beklemelerin günlerce olmaması için alternatif sunuyoruz. Bunun yanında bir gemiden, sağlık, fener, römörkorluk gibi hizmetler için 30 bin dolar alıyoruz. İleride bir kaptan, ‘benim bekleme maliyetim var. Ben size 50 bin dolar vereyim beni hemen geçir’ der. Biz İstanbul Havalimanı’nı hangi anlayışla yaptıysak, kanalı da o anlayışla yapıyoruz. Kanalı, şu anda boğazda seyahat eden en büyük geminin boyutuna göre planladık. Sağında ve solunda 150’şer metre boyunca yapılaşma olmayacak. İnsanların deniz havası alacağı, yaşam alanları olacak. Sonrasında etrafındaki imarlı arsaların ticari olarak değerlendirilmesiyle kanal gelir elde edecek.”

BAKANDAN YEĞEN ÖRNEĞİ

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Cahit Turhan, Boğaz’da yaşanan deniz trafiği ile ilgili şunları söyledi: “Her gün Üsküdar’dan Beşiktaş’a geçen yeğenim söyledi, ‘geçen yıl 15 dakikada geçiyorduk, bu sene yarım saati buluyor karşıdan karşıya geçmek.’ Çünkü bekliyor, çok yoğun deniz trafiği var. Kocaman gemi, denize girdiği zaman onun geçişini beklemek durumunda kalıyorsunuz. Dolayısıyla biz bu kuralları koyacağız. Boğaz’ın aslında gemiler büyüdükçe kapasitesi 25 bine düşüyor. Biz buradan yılda 25 bin gemi ancak geçirebileceğiz boğazdan, koyacağımız tedbirlerle.”