Çiftçinin kredi borcu 2.6 katrilyon lira

Tarım ve Köyişleri Bakanı ile Devlet Bakanı Kemal Derviş arasında tartışma yaratan, çiftçilere ödeme kolaylığı istenen kredi borcu tutarının toplam 2 katrilyon 57 trilyon lira olduğu belirlendi.

Anadolu Ajansı muhabirinin edindiği bilgiye göre, Bakan Gökalp, Pazartesi günü yapılan Bakanlar Kurulu toplantısına, çiftçinin durumu ve yeni ekonomik program kapsamında bu kesime yönelik alınması gereken tedbirleri içeren 12 sayfalık bir rapor sundu.

Raporda, IMF'ye verilen niyet mektubunda olanak sağlanmasına karşın, geçen yıl 300-350 trilyon liralık tarımsal kredi sübvansiyonunun kullandırılmadığına işaret edildi.

Edinilen bilgiye göre, tarımda uygulanan politikalar nedeniyle çiftçilerin birçok bölgede tarımı terk ettiği, alım gücü kalmayan bu kesimlerin şehirlere göç etmeye başladığına dikkat çekildi.

Türkiye'de geçen yıl bazı tarım girdilerinin fiyatının yüzde 100'ün üzerinde, gübre fiyatının ise yüzde 150-250 düzeyinde arttığı vurgulanan raporda, ürün fiyatlarındaki artışın ise yüzde 25-30'da kaldığı belirtildi.

Raporda, "ülke ekonomik porgramının yeniden gözden geçrildiği bu dönemde, üreticilerimizin içinde bulundukları durum acilen değerlendirmeye alınmalıdır" denildi.

NİYET MEKTUBUNA UYGUN SÜBVANSİYON BİLE VERİLMEDİ

IMF'ye, 1999 yılı Aralık ayında verilen niyet mektubunda, tarımsal kredi faiz oranlarının 3 aylık hazine bonosu faiz oranlarına göre düzenlenmesi, buna bağlı olarak 2000 yılında krediden doğan sübvansiyon miktarının yüzde 50 dolayında azaltılması öngörüldüğü hatırlatılan raporda, şöyle devam edildi:

"Ancak faiz oranlarındaki beklenmedik gelişmeler karşısında, 2000 yılı Mart ayından itibaren, niyet mektubuna rağmen, tarımdaki kredi sübvansiyonu kaldırılmış, dolayısıyla 300-350 trilyon liralık kredi sübvansiyonu çiftçiye kullandırılmamıştır."

Rapordaki verilere göre, geçen yıl Ocak ayında, faaliyet alanlarına göre yüzde 54-65-71 düzeyinde bulunan tarımsal kredi faizleri, Mayıs-Haziran'da yüzde 37.81, Temmuz-Ekim döneminde yüzde 38.47, Kasım'da yüzde 39, Aralık'ta yüzde 45 olarak uygulandı.

Kredi faizleri, bu yıl Ocak'ta yüzde 50'ye, Şubat'ta yüzde 55'e, Mart'ta yüzde 92'ye, Nisan'da ise yüzde 120'e yükseldi. Büyük işletmelere ve tarımsal sanayi kredilerinin fazi ise yüzde 130-150'ye çıktı.

Bu faiz oranları ile tarım sektöründe üretim yapmanın mümkün olmadığı vurgulanan raporda, dünyadaki uygulamalara paralel olarak tarım kredilerine sübvansiyon verilmesi, kredi faiz oranlarının kriz öncesi seviyede, yüzde 54-65 düzeyinde tutulması istendi.

ÇİFTÇİ, KİME NE KADAR BORÇLU?

Bakanlar Kurulu'nda dağıtılan rapora göre, çiftçilerin Şubat sonu itibariyle, anapara ve faiz dahil, Ziraat Bankası'na 1 katrilyon 50 trilyon lira, tarım kredi kooperatiflerine 882 trilyon lira, TEDAŞ'a 95 trilyon lira, TİGEM'e de 30 trilyon lira borcu bulunuyor. Söz konusu tarih itibariyle toplam 2 katrilyon 57 trilyon liraya ulaşan kredi ve elektrik borçlarının 510 trilyon liralık bölümünü vadesi geçen borçlara uygulanan faiz oluşturuyor.

Ziraat Bankası'na 800 bin, tarım kredi kooperatiflerine de 1 milyon 150 bin çiftçinin borçlu olduğu belirtiliyor.

Çiftçilerin söz konusu kuruluşlara olan borçlarının 3 yıl süre ile faizsiz olarak ertelenmesine ve ertelenen borçların, her yıl iki eşit taksitte olmak üzere 6 taksitte ödenmesine ilişkin bakanlıkça hazırlanan kararnamelerin, 7 Temmuz 2000 ve 12 Şubat 2001'de Başbakanlık'a gönderildiği hatırlatılan raporda, bu kararnamenin acilen çıkarılması gereği vurgulandı.

Raporda, bu kararnamenin çıkarılması halide, 3 yıl süre ile her 6 ayda bir, tahsili mümkün olmayacak yaklaşık 343 trilyon liralık kredinin ilgili kurumlara dönüşünün sağlanacağına işaret edildi.

Tarım ve Köyişleri Bakanı Gökalp'in kredilerin ertelenmesi isteği, kaynak olmadığı gerekçesiyle tartışma yaratırken, kredi faizlerinin sübvansiyonu uygulaması kabul edilmişti.

2001 yılı bütçesinde, esnaf ve tarım kesminin kredi sübvansiyonu için toplam 400 trilyon liralık ödenek ayrılmasına ilişkin düzenleme geçen hafta yapılmıştı.