Umut ve uğruna yaşayacak amaç kazandırın

Maggie MacDonnell, sıra dışı bir öğretmen. Kanada’nın kuzeyinde İnuitlerin özerk bölgesi Nunavik’te 1.300 nüfuslu küçük bir kasaba olan Salluit’te yaklaşık 5 yıldır görev yapıyor. Hava sıcaklığının eksi 25’e düştüğü ve yılın çok büyük bölümünün karlar altında geçtiği bu bölgeye ulaşım sadece havayoluyla sağlanıyor. MacDonnell, zorlu şartlarda İnuit toplumunu dönüştürmek için yaptığı özverili çalışmalar nedeniyle İngiliz Varkey Vakfı’nın verdiği ‘Küresel Öğretmen Ödülü’ne layık görüldü. Kız çocukları için hayata geçirdiği ‘yaşam becerisi’ programlarına yöredeki çocukların katılımını beş kat artırmayı başardı. Aşçılık eğitimi alan kızların yöredeki ihtiyaç sahiplerine her gün sıcak yemek hazırladığı bir program için Kanada hükümetinden 30 bin dolar fon sağladı.  Ortaöğretim öğrencisi kızların kreşlerdeçalışarak erken çocukluk gelişimi ve eğitimi hakkında bilgi ve tecrübe kazanmasına fırsat verdi. Girişimleri bununla sınırlı kalmadı. Bölgede gençler arasında yaygın olan intihara karşı verdiği mücadeleyle dünyanın da dikkatini çekti. Maggie MacDonnell, Hürriyet’in sorularını yanıtlayarak, İnuitli gençler için verdiği mücadeleyi anlattı. İzin verin sizi onunla tanıştıralım.

AFRİKA’DA BEŞ YIL AIDS İÇİN GÖNÜLLÜ ÇALIŞTI

Hikâyenin başı, 1980’e dayanıyor. Nova Scotia’da, kırsalda doğup büyüyor Maggie MacDonnell. Lisans eğitimini tamamladıktan sonra Sahra-Altı Afrika’da beş yıl HIV/ AIDS’ın geniş yayılım gösterdiği bölgelerde, bunun önlenmesi için gönüllü olarak çalışıyor. Yüksek lisans eğitimini almak için döndüğü Kanada’da, sosyal açıdan dezavantajlı öğrencilere yardım için aslında çok da uzağa gitmesine gerek olmadığını fark ettiğinde, yolu Salluit’le kesişiyor. Yerel toplulukların farkına daha çok vararak Inuitların özerk bölgesi olan Nunavik’e gitmeye karar veriyor. 2011’de Salluit’teki Ikusik Okulu’nda öğretmen oluyor. Onu, Küresel Öğretmen Ödülü’ne götüren süreç de işte böyle başlıyor. 1.300 kişinin yaşadığı toplulukta bir senede 6 gencin intihar ettiği, ergenlerde gebeliğin yaygın olduğu, cinsel taciz oranının yüksek görüldüğü bu yere neden mi gidiyor? Bunu soranlara, onun da bir sorusu var: Neden olmasın? “Zorlu bölgelerin adanmış insanlara ihtiyacı olduğunu düşünüyorum ve bir şeyler zor olduğu için ‘kaçmak’ istemiyorum” diyor, “Çünkü ayakta kalmak için yaratıcılık ve merhamete gereksinim duyuyoruz. Bir Kanadalı olarak denizaşırı gelişen bölgelerde birkaç yıl çalıştım. Kendi ülkemin sınırları içinde de benzerini yapmak istedim. Bunun için bir sorumluluk hissediyordum. Yerli toplulukla yaşamak ve çalışmak bana gerçek Kanada’nın ne olduğunu anlamam için iyi bir fırsat verdi. Yerli insanlara karşı ırkçı ve yanıltıcı bir önyargı var. Bunu anlamama olanak veren bu tecrübeye minnettarım.“

KUŞAKLARARASI TRAVMA VE MADDİ YETERSİZLİK

Salluit’te sadece 2015’te yaşları 18-25 arasında değişen 6 genç intihar etti. Bu yaklaşık 1.300 kişinin yaşadığı bir yerleşimde büyük oran. MacDonnell’e göre, intiharlar bölgede kuşaklararası travma ve maddi yetersizliklerle doğrudan bağlantılı. Bunun için sağlık hizmetleri ve yeterli barınma olanağının sağlanması gibi makro düzeyde sürdürülebilir ve etkili gerçek çözümlere ihtiyaç var. “Kriz ancak bunlar yapılırsa etkili bir şekilde çözümlenebilir” diyor, “Bir öğretmen olarak benim rolüm öğrencilerimle konuşmaktı ve bu onlara gerçekten destek oldu. Ayrıca fiziksel aktivitelere karşı bir tutkum var. Öğrencilerimle bir fitness merkezi kurduk. Koşu kulübü ve çeşitli spor dallarında takımlar oluşturduk. Salluit’te çoğu genç stresle başa çıkmak için sağlıksız stratejilere başvuruyor. Örneğin sigara ya da uyuşturucu kullanıyor. Bunu yaptıkları için onları yargılamaktan kaçınıyorum ve onlara güveniyorum. Fiziksel olarak aktif bir yaşam tarzını desteklemek ve gençleri stresle mücadelede sağlıklı stratejilere yönlendirmek çok önemli. Artık İnuitli gençlerin bunu yapılabilecek araçları var. Koşuyor, kayıyor, basket oyunuyorlar. Spor sosyalleşmelerine büyük katkı sunuyor.”

GENÇLERE HİSLERİNİ PAYLAŞMA FIRSATI VERİLMELİ

Elbette, gençleri yaşama bağlamak için sadece spor yetmiyor. MacDonnell’e göre, intihar ve depresyon gibi problemleri azaltmak için sporun yanı sıra sosyal sermayeye de ihtiyaç var. Gençlerin güvenlik ağında yer alan arkadaş, koç, mentor ve yaşıtlarıyla bağlantı kurmaya ihtiyaç duyduğunu söylüyor. O da bunun için destek sunuyor: “Öğrencilerim bir kriz içindeyse onların gerçekliğini anlayabilecek insanlarla hislerini paylaşmaları ve sosyalleşmeleri için yardımcı oluyorum.” Ayrıca intihara karşı mücadelede İnuit liderlerince desteklenen İntiharın Önüne Geçme Eğitim Programı da yürütülüyor. Gençler programda atölyelere katılıyor. Ana dillerinde kültürlerine uygun hazırlanan içerikler sayesinde bilgi ve beceriler ediniyor. MacDonnell, bir diğer mücadele yönteminin, umudun canlandırılması olduğuna inanıyor. Neden mi? “Gençlerin onun için çabalayacağı bir hedefe ihtiyacı var. Bu amaçlar ilk başta yapay gözükebilir. Ancak koşu takımındaki öğrencilerin heyecanla yarışma için hazırlandıklarını görünce öyle olmadığını anladım. Bu onların zihinlerinde ortaya çıkan olumlu bir hedefti ve ona ulaşmak için zorlukları geride bırakmaları gerekiyordu. Takımdakiler zor bir gün geçirdiklerinde, yarın konusunda umutlarını kaybetmemeleri gerektiğini biliyordu. Bu sayede sadece sporda değil, etraflarındaki tüm zorluklara karşı dayanıklılıkları gelişti. Ancak koşunun İnuitli gençler arasında intiharın engellenmesinde anahtar olduğunu söyleyemem. Bugün problem hâlâ sürüyor. Fakat en azından bir öğretmen ve bir koç olarak onlara dayanıklıklarını artırmaları, ilişkilerini geliştirmeleri ve umutlarını canlandırmaları için yeni fırsatlar sağlayabildim. Bu bir öğrencimin yarını görmesi, hayatta kalması için yeterliydi. Öğrencilerimin cenaze törenlerine katılmak hayatta yaşadığım en kötü deneyimdi.”

PARAYI GENÇLER İÇİN KULLANACAĞIM

- Küresel Öğretmen Ödülü ile 1 milyon doların da sahibi oldunuz. Bu kaynağı nasıl kullanacaksınız?

Eski öğrencilerimin aktif görev alacağı girişimler için bu parayı harcayacağım. Bu kaynağa sahip olmak size birçok sorumluluk yüklüyor. Tabii işin resmi ve teknik yönleri de dikkate alınmalı. Bu nedenle gelecek aylarda yeni projelerde bu kaynağı kullanma konusunda uzmanların önerilerini alacağım. Ama temel amacım geliştirilecek projenin Nunavik ve onun gençliği için anlamlı bir etki yaratması.

ONLARLA EMPATİ KURABİLİYORUM

Kanada’nın kuzeyindeki İnuitlerin özerk bölgesi Nunavik, soğuk ve zorlu iklimiyle biliniyor. Fakat buraya geldiğinizde yerliler sizi oldukça sıcak ve kibar bir şekilde karşılıyor. Kız kardeşim ve eşimin de burada benimle olmasından dolayı şanslıyım. Salluit’te her zaman bir mahrumiyet duygusu ve rahatsızlık hissediyorum. Ama bu benden çok daha uzun süredir burada yaşayan İnuitlerin benzer hislerle nasıl mücadele ettiğini anlamamı sağlıyor. Bu nedenle onlarla empati kurabiliyorum. Nunavik’te hükümetin ihmalleri nedeniyle her gün karşılaşılan kaynak yetersizlikleri söz konusu. Konutlarında su problemi var, evlerde kalabalık nüfuslar yaşıyor. Gıda ve diğer malzeme tedarikinde sıkıntılar oluyor.

PROBLEM YERİNE ÇÖZÜMÜ GÖRÜYORUM

Nunavik’te toplumsal cinsiyet eşitsizliği sürüyor. Ergenlerde gebelik yaygın, cinsel taciz oranı yüksek, genç kızlar üzerinde toplumsal baskı var. Ben problemler yerine çözümleri görmeyi tercih ederim. Özellikle haklarından mahrum edilmiş gençlerden bahsedildiğinde. Burada yaptığım proje ve girişimlerle İnuit topluluğunda yer edinmem kolaylaştı. Öğrencilerimle birlikte onların iyi yönde davranışlar geliştirmesine yönelik projeler yaptık. Gençleri istenmeyen, kaba davranışların yerine nezakete davet ettik. Salluit halkı da bu projeye destek verdi. Yaptığım projeler, İnuit toplumuna entegrasyonumu kolaylaştırdı.

BÜYÜK ONUR

İngiliz Varkey Vakfı tarafından verilen, dünyanın en prestijli ödüllerinden biri olan Küresel Öğretmen Ödülü, bu mesleği yapanların toplumdaki önemli rollerinin tasdik edilmesi açısında önemli. Bir eğitimci olarak, her gün ‘gelecek’ sınıflarda bizi bekliyor. Genç insanlara geleceklerini şekillendirmek ve kendi kaderlerini çizmeleri konusunda yardımcı oluyoruz. Ödülün bu yılki sahibi olmak gerçekten büyük onur. Benim dışımda harika 10 öğretmen de finale kaldı. Varkey Vakfı bu ödülle öğretmenliğin değerini tüm dünyaya gösteriyor.