Tezhip Nedir Ve Nasıl Yapılır? Tezhip Sanatı Örnekleri Ve Tarihçesi Hakkında Bilgi

Tezhip sanatı, geçmiş dönemlerde özellikle Kuran-ı Kerim'i süslemek için kullanılmıştır. Tezhip, bir tür kitap bezeme sanatı olarak bilinir. Tezhip sanatı aynı zamanda dini bir nitelik taşımaktadır.

Tezhip Nedir?

Arapça kökenli bir kelime olan tezhip altınla kaplamak anlamına gelmektedir. Geçmişte çok fazla kullanılan tezhip sanatına günümüzde de ilgi artmış durumda. Tezhip sanatı özellikle kitap bezeme sanatı olarak da bilinmektedir. Tezhip sanatı ile uğraşan erkeklere müzehhip denilmektedir. Tezhip sanatı ile uğraşan kadınlar da müzehhibe olarak adlandırılır.

Tezhip sanatı Türk tarihinde genellikle Kuran-ı Kerim'i süslemek amacı ile kullanılmıştır. Çeşitli minyatürlerde de tezhip sanatının önemli bir yeri vardır. Tezhip sanatında simetrik desenler de öne çıkmaktadır. Tezhip sanatı yapısı itibari ile genellikle minyatürler ile karıştırılabilir. Buna da dikkat edilmesi gerekir. Çünkü minyatür sanatında genellikle bitki ve hayvan tasvirleri yer alır. Tezhip sanatında ise hatların etrafı süslenir.

Tezhip Nasıl Yapılır?

Tezhip sanatı hatların etrafının belli bir plan dahilinde süslenmesi ile birlikte yapılmaktadır. Tezhip aynı zamanda başka hatların etrafının süslenmesinde de önem taşır. Tezhip sanatı çoğu zaman çeşitli simetrik desenlerden oluşmaktadır. Bu desenler birleştirilerek önemli bir tasarım oluşturulur. Tezhip de günümüzde pano şeklinde kullanılır. Osmanlı döneminde çok sık kullanılan tezhip sanatı el yazması kitap süslemelerinde ve Kuran-ı Kerim sayfalarının ve kapağının süslenmesinde önemli rol oynamaktadır.

Tezhip sanatı simetrik desenlerin altın renkleri kullanılarak yapılması işlemidir. Tezhip sanatı ise büyük bir ustalık ister. Türkiye genelinde de pek çok üniversitede tezhip sanatı bölümü bulunuyor. Birbirinden yetenekli sanatçıların yetiştiği bu bölüme ilgi her geçen gün artıyor. Zaman içerisinde unutulmaya yüz tutan tezhip sanatına günümüzde popüler bir hale geliyor.

Tezhip Sanatı Örnekleri Nelerdir?

Tezhip sanatında kullanılan tüm desenler sanatçının hayal gücüne kalmıştır. Tezhip sanatında birbirinden farklı ve benzersiz desenler oluşabilir. Özellikle Kuran-ı Kerim kapağı ve sayfaları incelikli motifler kullanılarak tezhip sanatı sayesinde süslenebilir. Türklerin varoluşu ile birlikte ortaya çıkan tezhip sanatı Büyük Selçuklu Devleti ve Anadolu Selçuklu döneminde ilk örneklerini vermiştir. Ayrıca Osmanlı Devleti döneminde de tezhip önemli bir gelişme sağlamıştır.

Kanuni Sultan Süleyman döneminde tezhip sanatının en başarılı dönemlerinden birisi ortaya çıkmıştır. Bu dönemde de tezhip sanatında önemli işçilikler kullanılarak altın detaylar ön plana çıkarılmıştır. Lale Devri'nde ise daha çok batılı motifler işlenmeye başlamıştır. Tezhip sanatı ise böylece gelişme göstermiştir.

Tezhip Sanatı Tarihçesi Hakkında Bilgi

Türk tarihinin varoluşundan beri tezhip sanatı da bulunmaktaydı. Özellikle Büyük Selçuklu Devleti döneminde ortaya çıkan tezhip sanatı Anadolu Selçuklu döneminde de popülerdir. Önemli tezhip sanatçıları tarafından eserler veriliyordu. Osmanlı Devleti döneminde ise tezhip sanatı önemli gelişmeler göstermiştir. Özellikle Çaldıran Savaşı sonrasında Tebriz'den gelen ir tezhip ustası tezhip sanatının Anadolu topraklarında gelişmesinde önemli bir rol oynamıştır.

Kanuni Sultan Süleyman döneminde ise tezhip sanatında işçilikler zenginleştirilmiş ve motifler de geliştirilmiştir. Bu dönemde özellikle Şah Kulu ve Kara Memi önemli tezhip ustaları arasında yer almıştır. Lale Devri'nde tezhip sanatında batılı izler görülmüştür. Rokoko dönemi adı da verilen bu devir boyunca tezhip sanatında yeni desenler ve motifler ortaya çıkmaya başlamıştır. 19. ve 20. yüzyılda matbaanın gelişimi ile tezhip sanatı popülerliğini biraz yitirmiştir.