Spor yapın, yaşamı dengede tutun

Fit olmak ve de vücut geliştirmek herkesin, özellikle de gençlerin peşinde oldukları hedeflerden biri. Buna ulaşmak için en çok başvurulan egzersiz ve fiziksel aktivitelerin başında ise pilates, fitness ve crossfit geliyor. Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yüksekokulu öğretim üyesi Prof. Dr. Gıyasettin Demirhan’a göre, bu egzersizler insanların kendilerini fizyolojik, zihinsel ve psikolojik yönden iyi hissetmelerini sağlayarak, yaşam kalitelerinin artmasına yardımcı oluyor. Bakın Prof. Dr. Demirhan, bu aktivitelerin etkisini nasıl anlatıyor:

KISA SÜREDE SOMUT YARARI GÖRÜLÜYOR

İnsanlar sosyal hayatın getirdiği birçok nedenden dolayı spora başlıyor. Rahatlamak, stresten uzaklaşmak, yeni çevreler edinmek, sağlıklı kalmak, zayıflamak ve fit görünmek için spor yapıyorlar. Böylece yaşam kalitelerine de etkide bulunmuş oluyorlar. Pilates, fitness, crossfit gibi popüler egzersizler, bireylerin hem fizyolojik, hem zihinsel, hem de psikolojik yönden iyilik halinde olmasına katkı sağlayarak, yaşam kalitesinin artmasında önemli rol oynuyor. Bütün bunlar, insanların belirtilen üç fiziksel aktivite ve egzersiz türüne ilgilerini artırıyor. Kolay uyum sağlanması, her yaşta ve her yerde yapılabilmesi ve kısa sürede somut yararlarının görülmesi de diğer çekim nedenleri arasında sayılabilir.

EN İDEALİ HAFTADA ÜÇ KEZ 20 İLE 40 DAKİKA ARASI YAPMAK

Egzersiz için genç-yaşlı ayrımı yok ama yorucu olanların riskleri var. Haftada üç kez, 20 ile 40 dakika yapılması yeterli. Haftada beş kez ya da daha fazla seanslar için kısa süreli (15-25 dakika) egzersizler üst düzey yarar sağlar. Yorucu bir fiziksel aktivite yapılacak ise en az üç saat önce yemek yenmeli. Fazla olmamak koşuluyla sıklıkla egzersiz esnasında ve sonrasında sıvı alınabilir.

ISINMA VE SOĞUMA EGZERSİZİN ÖNEMLİ BÖLÜMLERİ

‘Isınma’, vücudun dinlenmeden aktiviteye geçişine, ‘soğuma’ ise aktiviteden dinlenmeye geçişe yardımcı olur. Isınma çalışmaları için, düşük düzey esnemeler, canlı yürüyüş ve düşük hızda koşular uygulamak uygun bir yaklaşım. Yoğun bir egzersizden sonra aniden duraklama kan basıncını azaltır, dolayısıyla beyne giden kan akımı düşer, baş dönmesi ve bayılma ortaya çıkabilir. Ayrıca kas kramplarına yol açabilir. Bunun önüne geçmek için, soğuma bölümünde nabız sayısını istirahat değerine yaklaşık bir düzeye (10-15 vurum/ dakika yukarısı) ininceye kadar yürüyüş, esneklik gibi düşük tempoda aktiviteler yapmak gerekir.

FİZİKSEL OKURYAZAR BİREY OLMAK

İnsan yaşamı boyunca sağlıklı, güçlü ve verimli olmak ister. Bunu sağlamasının yolu ise fiziksel, duygusal, sosyal ve zihinsel yönden iyilik halinde olmasıdır. Fiziksel açıdan formda olmak hareket alanımızı genişleterek konfor sağlar. İnsanın sağlıklı bir vücuda sahip olması ve onu sürekli formda tutması ise düzenli fiziksel aktivite ile olanaklıdır. Ayrıca egzersiz, spor ve beden eğitimi gibi her tür fiziksel aktivite eğitimi ve düzenli katılımı ‘Fiziksel Kültür/ Beden Kültürü’nün oluşmasına da katkıda bulunur. Uzman kontrolünde egzersiz yapan ve kendini geliştiren birey bir süre sonra ‘Fiziksel Olarak Okuryazar Birey’ olur.

DOZUNDA DÜZENLİ HAREKET EDİN

Sınava hazırlanan gençlerin yapması gerekenler arasında düzenli fiziksel aktivite, egzersiz ve spor da bulunur. Çünkü bunlar kendilerinin fiziksel, psikolojik ve zihinsel olarak hem zinde hem sağlıklı olmalarına katkıda bulunur. Düzenli fiziksel hareketler onlara zarar vermez. Yeter ki her birey kuralına uygun ve kendini aşırı zorlamadan yapsın. Düzenli fiziksel aktivite, egzersiz ve sporun akademik başarıyı ve zihinsel süreçleri olumlu yönde desteklediğine dair birçok araştırma da mevcut. Araştırmaların az bir kısmı ise nötr ve olumsuz sonuçlar vermiş. Bu nedenle gençlere önerim; dozunda ve düzenli şekilde fiziksel hareket etkinliklerine katılmaları ve yaşamı dengede tutmaları.

Prof. Dr. Demirhan egzersizin yararlarını şöyle özetliyor:

Kilo kontrolü: Egzersiz, enerji harcanmasını artırmaya ek olarak vücut yağ kitlesi kaybını sağlarken yağsız vücut kitlesinin korunmasına yarar. Ayrıca düzenli egzersiz yaparak kilo veren bireylere, kendini iyi hissetmeleri gibi psikolojik faydaları da olur.

Kan basıncı: Yüksek kan basıncı (tansiyon) 140-90 mmHg olduğunda kalp krizi, kalp ve böbrek yetmezliği, inme gibi rahatsızlıklara yakalanma riskini iki, 160-95 mmHg’de ise üç katına çıkarır. Düzenli egzersiz kan basıncını diğer klinik uygulamalarla kıyaslanabilecek düzeyde yaklaşık 6-10 mmHg azaltabilir.

Şeker hastalığı ve kan şekerinin kontrolü: Diyabet, metabolik bir bozukluk. Ancak düzenli fiziksel aktivite, insülin aktivitesinin kontrolüne ve kan şekerinin düzenlenmesine yardım eder.

Kas-iskelet sistemi hastalıkları: Koroner kalp hastalığı ve inme riski hareket edenlerde daha düşüktür. Ayrıca kas kuvveti, eklemlerin esnekliği, koordinasyon, denge ve hareket çevikliği için önemli. Özellikle kadınlarda yaşlandıkça osteoporozla kemik kırıkları görülme riski artar.

Zihinsel sağlık: Kaygı ve stres atılmasını, psikolojik zindeliği pozitif etkiler. Depresyon gibi hastalıkların tedavisine büyük katkıda bulunur.