Mensur şiir nedir ve özellikleri nelerdir? Mensur şiir örnekleri ve temsilcileri
Güncelleme Tarihi:
Türk edebiyatında nazım türleri üçe ayrılır. Halk edebiyatında çoğunlukla güzelleme, ağıt, şathiye, devriye ve ilahi türünde şiirler kaleme alınmıştır. Divan edebiyatında ise en fazla yazılan şiir türlerinin başında gazel, tahmis, kaside ve nazire gelir. Üçüncü ve son nazım türü modern Türk şiiridir. Batı edebiyatının etkisi altında, 20. yüzyılda ortaya çıkan modern Türk şiiri, epik, dramatik, pastoral ve mensur şiir olmak üzere dörde ayrılır. Mensur Şiir nedir ve özellikleri nelerdir? İşte, tüm detaylar.
Dilimize Arapçadan geçmiş olan ''mensur'' kelimesi ''nesr'' kökünden türetilmiştir. Nesr, yaymak ve genişletmek manasına gelirken, mensur kelimesi düz yazı demektir. Türk edebiyatında mensur yazılar için ''nesir'' sözcüğü de kullanılır.
Mensur Şiir Nedir ve Özellikleri Nelerdir?
1- İlk örnekleri 19. yüzyılın ikinci yarısında Fransız şairler tarafından yazılmıştır.
2- Düz yazı şeklinde yazılan metinlerde şairane bir üslup ön plandadır.
3- Mensur şiirlerde yapılan kafiyelere ''seci'' adı verilir. Örneğin: ''Gecenin uzaklara kaçmasının ardından gün doğmaktadır. Aklımdaki fikirler kalbimdeki duygularla çarpışmaktadır.'' Bu mensur şiir örneğinde ''doğmaktadır ve çarpışmaktadır'' kelimeleriyle seci yapılmıştır.
4- Mensur şiirlerde tezat, açık / kapalı istiare, hüsni talil, teşhis ve intak gibi söz sanatları sıklıkla kullanılır.
5- Bazı mensur şiirlerde yer alan karakterlerin konuşmaları ve iç sesleri diyalog şeklinde yazılır.
6- Bu tür eserlerde fikirlerden çok duygular ve izlenimler okurla paylaşılır.
7- Metnin içerisinde iç ahengi sağlamak için aynı kökten türemiş kelimeler birlikte kullanılır. Bu söz sanatına ''iştikak'' adı verilir.
8- Mensur şiirlerde birbirleriyle anlamca uyumlu olan kelimelere de yer verilir. Tenasüp adı verilen bu söz sanatı, günümüz modern sanatında da sıklıkla kullanılır. ''Gül, bülbül, bahçe, menekşe, zambak'' gibi kelimelerin bir arada kullanılması, tenasüp sanatına örnek olarak gösterilebilir.
9- Bu tür eserlerde metni kaleme alan yazar doğrudan okura seslenebilir.
10- Mensur şiirlerde redif kullanılmaz. Ancak anlatımı güçlendirmek için ''tekrir'' sanatına sıklıkla başvurulur.
11- Düz yazı biçiminde yazılmış şiirlerde kafiye zorunluluğu olmadığı için duygu ve düşünceler çok daha kolay bir şekilde aktarılabilir.
Mensur Şiir Örnekleri Ve Temsilcileri
- A) Mensur Şiir Örnekleri
1- ''Ne kadar liriktim o gece, biriktim. Sabırlı akort hareketleri ve parmaklarımı yonttuğum uzun kalın enstrümanım. Peki saat kaç? Döndüm aynı soruya, kunduz rengi şafağa soktum kanaviçe hançer bakışımı.''
Enis Batur / Koma Provaları
Yukarıdaki pasajda ''liriktim'' ve ''biriktim'' kelimeleriyle seci yapılmıştır. Metinde yer alan diğer söz sanatları ise şu şekilde sıralanabilir:
''Peki saat kaç?'' - Tecahül-i arif
''Hançer bakış'' - Kapalı istiare
2- ''Her yol yalnızlığa çıkar böğründe denizin. Canım Deniz! Dumanlı kubbelere varılır, savaş başlardı birdenbire. Gün gibi doğardı ölmek inancı, kargıların ucunda ışıltılı, bütün kuşkulara erketelik ederken yiğitlik kanlı meydanda.''
Ahmet Oktay - Agamennon
Yukarıdaki metinde ise ''ışıltılı' ve ''inancı'' kelimeleriyle seci yapılmıştır. Kanlı meydan ve dumanlı kubbeler ise mecaz-i mürsel sanatına örnek olarak gösterilebilir.
- B) Mensur Şiirin Temsilcileri
Türk Edebiyatında:
1- Mehmet Rauf
2- Edip Cansever
3- Enis Batur
4- İbrahim Şinasi
5- Yakup Kadri Karaosmanoğlu
6- Ahmet Oktay
7- Halit Ziya Uşaklıgil
8- Tevfik Fikret
9- Cenap Şahabettin
10- Şahamettin Kuzucular
Dünya Edebiyatında
1- Ezra Pound
2- Stephane Mallarme
3- Charles Baudelaire
4- Paul Verlaine
5- Alphonso de Lamartine
6- Alfred de Musset
7- Alfred de Vigney
8- Boris Vian
9- Antoine de Saint Exupery
10- W. H. Auden