Herakleitos kimdir? Herakleitos görüşü, felsefesi ve kitapları hakkında bilgi

Batı felsefesi tarihinde saygın bir yeri olan Herakleitos, soylu bir ailenin çocuğu olarak doğdu. Son yıllarını toplumdan izole olmuş bir şekilde geçiren filozof, düşünceleriyle günümüz filozoflarını da etkiledi. Friedrich Nietzsche, ''İyinin ve Kötünün Ötesinde'' adlı kitabında Herakleitos'un düşüncelerinden övgüyle bahsetti. Görüşleriyle Alman idealizmine de yön veren filozofun fikirlerinden etkilenen diğer filozoflar şunlardır: Immanuel Kant, Georg Wilhelm Friedrich Hegel, Friedrich Schelling ve Immanuel Hermann Fichte.

 Herakleitos Kimdir?

 ''Logos'' ve ''arkhe'' kavramlarının yaratıcısı olan Herakleitos, Batı felsefesinin kurucusu sayılan en önemli filozoflardan biridir. Sokrates gibi hiçbir eser kaleme almadığı ve toplumdan uzak yaşadığı için hakkındaki bilgiler çok azdır. Konuşmaları ders verdiği öğrenciler tarafından kaleme alınmış ve günümüze kadar ulaşmıştır.

 Babası Bloson, Artemis Tapınağında görevliydi. Zamanla görüşlerinden etkilenen birçok kişi öğrencisi oldu ve onlara ders verdi. Herakleitos, herhangi bir okula bağlı olmadığı gibi kendisi de bir okul kurmadı. Son yıllarında ise ders vermeyi bırakmış ve münzevi bir hayat sürmüştür. Öldüğünde 60 yaşında olan filozof, birçok felsefe akımın kurulmasına da öncülük etti. Herakleitos'un görüşlerinden etkilenen felsefe akımlarından bazıları şunlardır: Stoacılık, Nihilizm, Varoluşçuluk, Alman İdealizmi, Şüphecilik.

 Herakleitos'un Görüşü ve Felsefesi

 Filozofun görüşlerinin büyük bir kısmı görecelilik ve değişim üzerinedir. ''Aynı nehirde iki kere yıkanılmaz'' diyerek zamanın sabit değil devingen bir unsur olduğunu ifade etmiştir. ''Her şey akar, hiçbir şey sabit / durağan'' değildir sözü de kendisine aittir. Herakleitos'a göre ''Doğru'' - ''Ahlak'' ve ''iyi'' gibi kavramlar evrensel olamaz, çünkü kişiden kişiye göre değişir. Bu nedenle, ''mutlak doğru'' diye bir şeyin olmadığını savunmuştur.

 O da birçok Antik dönem filozofu gibi topumu ''seçkinler'' ve ''avam'' olarak ikiye ayırmıştır. Herakleitos'a göre avam da kendi içerisinde ''dönekler'' ve ''aptallar'' olmak üzere ikiye ayrılıyordu. Birçok konuşmasında yaşamın özünde ''birlik - bütünlük'' değil ''kaos'' olduğunu ifade etmiştir. Özellikle ''kaos'' görüşüyle Alman filozof Friedrich Nietzsche'yi etkiledi. Nietzsche, bir yazısında ''dünya her zaman gerçeğe muhtaçtır dolayısıyla Herakleitos'a muhtaçtır' ifadelerini kullanmıştır.

 Birçok düşünüre göre Efesli filozof kötümser felsefenin kurucusudur. Ona göre, hiçbir şey insanın elinde değildir. Acıdan ve kaostan kaçmak mümkün değildir. Felsefesinin temelinde ''Logos'' kavramı bulunur. ''Mana'' - ''öz'' - ''kavrayış'' ve ''akıl'' anlamına gelen Logos'un Herakleitos'un felsefi sistemindeki karşılığı ise özgür düşüncedir. Filozofa göre dünyadaki insanlar ''Logosu anlayanlar'' ve ''Logosu anlamayanlar'' olarak ikiye ayrılır.

 ''Arkhe'' kavramı da Herakleitos felsefesindeki en önemli kavramlardan biridir. Bu kelimenin sözlük anlamı ateştir. Evrendeki her şeyi ateşe benzeten filozof, yaradılışı ''Arkhe'' kavramıyla açıklamaya çalışmıştır. Ona göre ateş hem yanar hem de yakar. Buradan hareketle ''karşıtlar birliği'' düşüncesini geliştiren Herakleitos'a göre insan yaradılışındaki her şey karşıtlıklardan oluşur. Denge ve uyumun yakalanması ancak zıtların birliğiyle mümkün olabilir. Gece - gündüz / İyi - Kötü ya da Sıcak - Soğuk gibi zıtlıklar iç içedir ve varlığın özünü oluşturur.

 Herakleitos'un Kitapları

 Herakleitos hayatı boyunca hiçbir eser kaleme almadı. Konuşmaları ve verdiği dersler başkaları tarafından kitaplaştırıldı. ''Fragmanlar'' ve ''Kırık Taşlar'' ismini taşıyan eserleri elliden fazla dile çevrildi.