8. Sınıf Türkçe Kısaltmaların Yazımı konu anlatımı

Kısaltmalar amaca bağlı olarak farklı kelimeler ve isimler ile beraber unvanlar için kullanılmaktadır. Aynı zamanda duruma göre değişik yerlerde kullanılır. Kısaltmaları mutlaka doğru şekilde öğrenmeli ve doğru yerlerde kullanmalıyız.

 Kısaltmaların Yazımı

 Kısaltmalar hem tek başına hem de cümle içerisinde farklı şekillerde kullanılır. Şimdi sırasıyla kısaltmaların kullanım yerlerine ele alalım ve örnekler yapalım.

 - Kitap ya da dergi ve kuruluş ya da yön adları gibi durumlar söz konusu olduğunda kısaltmalar yapılır.

 TDK (Türk Dil Kurumu)

 GB (Güneybatı)

 AB (Avrupa Birliği)

 - Bazı kısaltmalar akılda kalabilmesi için yapılmaktadır.

 TÖMER (Türkçe Öğretim Merkezi)

- Ölçü birimlerini uluslararası kısaltması değerlendirilir.

 kg (Kilogram)

 m (Metre)

 cm (Santimetre)

 km (Kilometre)

 mm (Milimetre)

 - Unvan ya da rütbe söz konusu olduğu zaman kısaltma yapılır. Ancak bu kısaltma gerçekleştirirken ilk harf büyük yazılır. Kalan diğer harfler ise küçük olarak ele alınır. Genelde iki veya üç harf kullanılarak gerçekleştirilir. Ayrıca adres yazarken yine cadde veya sokak ve benzeri kelimeler kısaltılmış hali ile ele alınır ve değerlendirilir.

 Arş. Gör. (Araştırma görevlisi)

 Çiftlik Sok. (Çiftlik Sokak)

 Dr. (Doktor)

 Fr. (Fransızca)

 - Kötü karakter üzerinden yapılan kısaltmalar söz konusu olduğu zaman, bu kelimelerden sonra gelen ekler, kelimenin okunuşuna göre yazılır.

 dal’ye (Dekalitreye)

 g’lık (Gramlık)

 dg’dan (Desigramdan)

 - Büyük harfler ile yapılan kısaltmalar söz konusu olduğunda ise, bu kelimelere gelen ekler için, kelimenin sonundaki harf baz alınır ve bunun okunuşuna göre yazılır.

 SGK’ye

 KPSS’den

 TL’nin

 THY’de

 PTT’nin

 - Kısaltması yapılan herhangi bir durum tıpkı bir kelime şeklini aldığı zaman, o vakit kısaltmanın okunuşuna göre ek getirilir.

 GATA’ya

 MEB’in

 UNICEF’e

 TEM’de

 - Sonunda nokta bulunan kısaltmalar için bir ek getirildiği zaman, bu ekler bir kesme ile ayrılmaz. Yani bu ekler için herhangi bir kesme işareti kullanılmaz.

 Ar.dan

 Fr.yı

 - Sert ünsüzle biten kısaltmalar söz konusu olduğunda, bu kısaltmalar için gelen ekler okunurken herhangi bir şekilde yumuşama olmaz. Yani aynı şekilde sert ses üzerinden okunur.

 TUİK’in (TÜİĞ’in yanlış)

 İSEDAK’ın (İSEDAĞ’ın yanlış)

 - BİRLİK ile biten bazı kısaltmalarda sonunda k harfi var ise, yani k harfi ile bitiyorsa o zaman yumuşama gerçekleşmesi normaldir.

 FİSKOBİRLİK’in (FİKOBİRLİĞİN biçiminde okunur.)

 ÇUKOBİRLİK’e (ÇUKOBİRLİĞE Şekilde okunur.)

 Not: Bu durum bütün çok dikkat etmek gerekir ve herhangi bir hata yapılmamalıdır. Yani genelde son harfi k olan kısaltmalar ek geldiği zaman yumuşak şekilde okunmaz. Ancak kısaltmanın sonunda, ‘BİRLİK’ kelimesi var ise o zaman yumuşak şekilde okunur. Doğru olan budur.

 Kelimeleri yazarken bu kısaltmalar için kurallara uymak çok önemlidir. Kuralları daha iyi anlayabilmek için mutlaka siz de evinizde bazı örnekler yapmaya çalışın. Bu örnekleri yaparken her bir kuralı ele alarak farklı örnekleri defterlerinize yazın. Bu sayede konuyu çok daha iyi şekilde anlayabilir ve hata yapmadan farklı örnekleri yapabilirsiniz.

 Not: Numara sözcüğü kısaltma yapıldığı zaman yine aynı şekilde okunuşu üzerinden ek alır. Bu kural kesinlikle unutulmamalıdır. Aynı zamanda yine kesme işareti kullanılmaz ve noktadan sonra ek gelir.

 No.lu

 No.suz

 Günlük hayatımızda kısaltmalar oldukça önemli yer kaplar. Bu yüzden bütün kısaltmalar için kuralları iyi bilmek ve anlamak çok önemlidir.