8. Sınıf Türkçe Deyimler Atasözleri Ve Özdeyişler konu anlatımı
Güncelleme Tarihi:
Türkçe dili kökeni çok eskiye dayanan diller arasında yer alır. Özellikle sondan eklemeli dillerden bir tanesi olan Türkçe dili özellikleri bakımından oldukça zor öğrenilen dillerden bir tanesidir. Türkçede gerek dil bilgisi konuları gerek yerleşmiş, kalıplaşmış dil ögeleri oldukça önemlidir. Bu kalıplaşmış durumların başında deyim atasözü ve özdeyiş gelir. 8. Sınıf Türkçe ders konuları içerisinde yer alan deyim, atasözü ve özdeyiş konularına ait kazanımlarda ders içeriğinde bulunmaktadır. Deyim, atasözü ve özdeyiş ile ilgili detaylar yer almaktadır.
Deyim, atasözü ve özdeyiş ortaokulun her sınıf düzeyinde verilen konulardan bir tanesidir. Özellikle somut ve soyut anlam, gerçek ve mecaz anlam konusu işlendikten sonra deyim atasözü ve özdeyişin işlenmesi daha yararlı ve kolay olmaktadır. Çünkü özellikle deyimler soyut durumlara ve mecazlı anlatımlara yer verildiği için öncelik olarak soyut, somut, gerçek, mecaz ve yan anlam konularını bilmek önemlidir.
Deyim Atasözü Ve Özdeyiş Konu Anlatımları
Deyim
Genel olarak gerçek anlamlarının dışında kendilerine özgü bir anlam taşıyan kalıplaşmış söz ve söz öbeklerinde verilen isimdir. Türkçede deyimlerin bulunması dilin zenginliğini göstergesidir. Deyimlerin kendi içinde birçok özelliği bulunmaktadır. Özellikle deyimler konusunun iyi bilinmesi sınavlara çalışacak öğrenciler için de oldukça önemlidir.
Deyimlerin özellikleri:
- Deyimler anonimdir. Söyleyeni belli olmayan deyimler kulaktan kulağa duyularak günümüze kadar gelmiştir.
- Deyimler kalıplaşmış sözlerdir. Bu sebeple deyim için kullanılan sözcüğün, eş anlamlısı ya da yakın anlamlısı cümle içinde deyimde kullanılamaz. Sözcüklerin yerlerinde değişim yapılamaz.
- Deyimlerde ders verme amacı bulunmaz.
- Deyimler ders verme amacı ile söylenen sözler değildir. Bu sebeple deyimler genel olarak durumu bildiren sözlük olarak karşımıza çıkar.
- Deyimler mastar halinde bulunur. Zamana ve şahsa göre çekimlenebilir.
- Genel olarak söz öbeği şeklinde bulunan deyimler az da olsa cümle şeklinde tek bulunabilmektedir.
- Deyimler genelde mecaz anlamda bulunur. Ancak az da olsa gerçek anlamlı deyimler de bulunabilmektedir. Bu sebeple deyimler iki farklı anlamda sıkça karşımıza çıkar.
Atasözleri
Atasözleri; deneyim ve gözlemlere dayanılarak söylenmiş ve halka mal olmuş, yine kulaktan kulağa dolarak günümüze kadar gelmiş sözlerdir. Deyimler gibi atasözleri de söyleyeni belli olmadığı için anonim olarak karşımıza çıkar. Atasözlerinin de deyimler gibi farklı özellikleri bulunmaktadır.
Atasözlerinin özellikleri
- Atasözleri söyleyeni belli olmayan sözlerdir.
- Halkın ortak malı olarak kabul edilir.
- Atasözleri deyimler gibi kalıplaşmış sözlerdir. Bu sebeple atasözünü oluşturan sözcüklerin yerine eş anlamlısı ya da yakın anlamlısı kullanılamazken sözcüklerin yerlerinde de değişim yapılamaz.
- Atasözleri cümle şeklinde oluşturulur ve atasözlerinin amacı karşıdakine öğüt vermektir.
- Atasözleri yakın ve aynı anlamda bulunabilmektedir. Bu sebeple özellikle sınavlarda atasözlerinin yakın anlamları ile ilgili çokça soru gelmektedir.
- Bazı atasözleri zıt anlamlıdır. Bu da yine sınavlarda atasözleri ile ilgili soruların en yoğun geldiği durumlardan biridir. Atasözleri gerçek anlamlı atasözleri, mecaz anlamlı atasözleri ve hem gerçek hem mecaz anlamlı atasözleri olarak kullanılabilir. Bu sebeple atasözlerinin kullanım alanı da oldukça geniştir.
Özdeyiş
Özdeyiş bir duygu ya da bir düşünceyi özlü bir şekilde anlatan ve kim tarafından söylendiği belli olan sözlerdir. Özellikle topluma mal olmuş ünlü kişilerin, bilim adamlarının ve sanatçıların sözleri özdeyişler olarak karşımıza çıkar. Özdeyişlerde öğüt verme amacı bulunmaktadır. Özdeyişler de tıpkı deyim ve atasözleri gibi deneyimlerden ve yaşantılardan harmanlanarak söylenmiş sözlerdir.
Deyim özdeyiş ve atasözü Türk dilinin oldukça önemli kavramları olarak karşımıza çıkar. Türk dilinin zenginliğinin göstergeleri arasında yer alan deyim, atasözü ve özdeyiş günlük hayatta da çok sık kullanılır. Aynı zamanda 8. Sınıf kazanımları içerisinde yer alan deyim, özdeyiş ve atasözü konuları öğrencilere kazandırılması gereken kazanımlardır.