8. Sınıf Fen Bilimleri Elektrik Yüklü Cisimler 1 - 2 konu anlatımı

8. sınıflar için elektrik yüklü cisimler 1-2- konusunu maddeler halinde anlattık.

 Güvenlik gereği cisimlerin elektrik yüklü olup olmadığı kontrol edilmelidir. Elektroskop adı verilen araçlarla bir cismin pozitif - negatif yüklerden hangisine sahip olduğu tespit edilebilir. Topraklama yapılarak pozitif yüklü cisimleri negatife çevirmek de mümkündür. 

8.Sınıf Fen Bilimleri Elektrik Yüklü Cisimler 1 - 2 - Konu Anlatımı

1. Yüklü Cisimler ve Özellikleri

 1.A. Pozitif Yüklü Cisimler

 Bu cisimlerde hem pozitif hem de negatif yük bulunur. Pozitif yük sayısı negatif yükten fazla olduğu için bu ismi almıştır. Sembolü (+) şeklindedir. Bazı cisimlerin pozitif yüklü olduğu bu sembol ile gösterilir.

 1.B. Negatif Yüklü Cisimler

 Negatif yük sayısı pozitif yük sayısından fazla olan cisimlere denir. Aralarındaki fark sayısal olarak önemli değildir. Negatif elektron sayısı pozitif yükten 1 tane fazla olsa bile o cisim negatif yüklüdür. (-) sembolüyle gösterilir.

 1.C. Nötr Cisimler

 Yüksüz cisim olarak da tanımlanan nötr cisimlerde pozitif ve negatif yükler eşittir. Bu nedenle aralarında elektriklenme ve topraklanma olmaz. Pozitif ve negatif yüklü cisimler tarafından çekilirler. Nötr cisimler arasında herhangi bir etkileşim gerçekleşmez.

 2- Elektroskop ve Özellikleri

 Elektroskop 1748 yılında Fransız fizikçi Jean Antoine Nollet tarafından icat edilmiştir. Elektrik yüklerinin tespiti için icat edilen aygıt, günümüzde hala kullanılmaktadır.

 Bu araçlar yüklü ve nötr cisimler için özel olarak üretilmiştir. Bir cismin yüklü olup olmadığını kontrol etmek için kullanılır. Eğer söz konusu cisim ise yüklü ise negatif mi pozitif mi olduğunu tespit eder. Güvenlik amacıyla da sıklıkla kullanılır.

 Elektroskop araçları toplam beş parçadan oluşur. En alt kısmında yapraklar yer alır. Bu yapraklar hem hareketlidir hem de iletkenlik özelliğine sahiptir. Eğer yaprakla kapalıysa o cismin nötr olduğu anlaşılır. Negatif ve pozitif elektronlu yüklerin ise yaprakları açık olur.

 Yaprakların üst kısmında cam yer alır. İletken- yalıtkan kısımları da elektroskobun diğer parçalarını oluşturur. En üst kısmında ise iletken topuz bulunur.

 3- Elektroskop Çalışma Prensibi

 Elektroskop kontrol edilmek istenen cismine yaklaştırılır. Öncelikli olarak cismin yüklü mü yüksüz mü olduğunu tespit eder. Eğer cisim yüklüyse yapraklar açılır çünkü yükler birbirini iter. Eğer cisim nötr ise yapraklar birbirine doğru kapanır.

 Bu araç cisimlere sadece yaklaştırılmaz. Söz konusu cisimlere dokunduğunda etkileri farklı olur. Örneğin pozitif elektronlu bir cisme negatif elektroskop temas ettiğinde yük transferi cisimden elektroskoba doğru gerçekleşir. Bu durumda artık bu aygıtlar da pozitif elektronla yüklenmiş olur. Ancak bunun gerçekleşmesi için cisimdeki yük miktarının elektoskoptaki yükten fazla olması gerekir.

 4- Elektrik Yükleri ve Elektriklenme

 Negatif ve elektrik yüklerin birbirleriyle yer değiştirmesine elektriklenme. Şimşekler elektriklenme sonucu ortaya çıkar. Şimşek oluşması için bulutların belli bir oranda elektriklenmesi gerekir. Elektriklenen bulutlar yeryüzüne fazla yaklaştığı takdirde bu sefer yıldırım oluşur. Elektriklenmenin yol açtığı hasarlardan korunmak için paratoner adı verilen aletler verilir. Hem yüksek katlı binalarda hem de endüstriyel alanlarda kullanılır. Bir diğer adı yıldırımsavar olan bu aletler 1760 yılında Benjamin Franklin tarafından icat edilmiştir.

 5- Topraklanma

 Topraklanma aşırı elektrik yüklü cisimleri nötr hale getirmek için kullanılan bir yöntemdir. Günümüzde üretilen prizler topraklama özelliğine sahiptir. İçerisinde ya da yüzeyinde metal bulunan aletler, elektrikli araçların tamamı gibi topraklanmalıdır.