7. Sınıf Fen Bilimleri Kütle Ve Ağırlık İlişkisi konu anlatımı

Kütle ve ağırlık sözcükleri görünürde aynı gibi gözüken ancak farklı anlamlar içeren iki ayrı olgudur. Kütle, herhangi bir cismin değişmeyen madde miktarını ifade etmek için kullanmaktadır. Ağırlık ise, bir cismi etkileyen veya etki eden yerçekimi kuvvetinin büyüklüğü olarak tanımlanmaktadır.

 Kütle ve Ağırlık İlişkisi

 Kütle, bir cismin değişmeyen madde miktarı olup, eşit kollu teraziyle ölçülmektedir. Skaler büyüklükte olan kütle, bulunduğu ortama göre değişkenlik göstermez. Bir cisimde bulunan madde miktarını temsil eden kütle, her gezegen nezdinde değişmeden bu sayede aynı kalabilmektedir. Birim üzerinden kilogram, gram veya kilogram/gram olarak gösterilir. Kuvvet olmayan ve büyüklük üzerinden yönü olmayan bir değişmezdir. Kütle, uluslararası birim sistemi üzerinde (SI) ile ifade edilmekte, 'm' olarak da gösterilmektedir. Kütle ağırlık olgusuna göre cisim miktarını değiştirmez. Yeryüzünde 20 gram ölçülen bir cismin kütlesi, dünya yüzeyinde de aynı kalır.

 Bunun yanı sıra ağırlık ise, kütle üzerine etki eden yerçekimi kuvveti büyüklüğüdür ve dinamometre ile ölçülür. Vektörel büyüklüğü ifade eden ağırlık unsuru, maddenin bulunduğu yere göre değişkenlik gösterir. Bunun nedeni, her gezegende bulunan kütle çekim kuvvetinin farklılık göstermesidir. Bu da ağırlık miktarını etkiler. Örneğin, seçilmiş bir maddesel cismin yeryüzündeki ağırlığı ile dünya yüzeyindeki ağırlık oranı farklıdır ya da insanlar ekvatorda, dünyanın kutup bölgelerine oranla daha az bir ağırlık ölçüsünde çıkmaktadır. Bu en büyük sebebi her yerde yerçekimi etkisinin farklılık göstermesidir. Ağırlık birimi Newton (N) olarak bilinmektedir. Kuvvet olarak da bilinen ağırlık, yönü olan bir büyüklüğü ifade etmek için sıklıkla günümüzde de kullanılmaktadır.

 Yerçekimi Kuvveti Nedir?

 Kuvvet, hareket halinde olan cisimlerin hareketini hızlandıran, hareketsiz halde bulunan cisimleri hareket ettiren ve hareketli cisimlerin hızını yavaşlatan ya da durduran bir eylemdir. Bu sebeple, kuvvet çeşitlerinden olan itme, çekme ve de sürtünme hareketleri ekseninde maddelerin aşağı yani yere doğru hareketini sağlayan kuvvet yapısına yerçekimi kuvveti denmektedir. Dünya yüzünde canlılara uygulanan aşağı çekim kuvveti sonucu doğduğu bilinen yerçekimi sayesinde dünya gezegeni üzerinde yaşam korunabilmektedir.

 Uzayda havalanan ve boşlukta sürüklenen cisimlerin, dünya yeryüzü tabakasında boşlukta olduğu gibi havalanmadığı, bu durumun gerçekleşmediği görünmektedir. Çünkü, dünyada var olan yerçekimi kuvveti dahilinde, tüm canlı veya cansız maddeler, aşağıya doğru çekilmektedir. Fakat yerçekimi etkisi de yer küreden yukarıya doğru çıkıldıkça azalmaktadır. Temas gerektirmeyen bir kuvvet türü olan yerçekimi, özellikle paraşüt ve uçak yolculuklarında az da olsa etkisini hissettirmektedir.

 Kütle Çekim Kuvveti Nedir?

 Gezegenlerin, gök cisimlerin ve uzay boşluğunda bulunan her bir maddenin birbirlerine ve üzerinde bulundukları cisimlere uyguladıkları çekim eylemidir. Dünya, yeryüzünde bulunan cisimlere bu yüzden çekim kuvveti uygular, bu sayede cisimler sahip olduğu kütle oranıyla, diğer cisim yapılarını etkiler ve kendilerine doğru çeker. Tüm bu çekim alanı ise kütle çekim kuvveti olarak ifade edilir. Kütlenin büyüklüğünün artması, çekim kuvvetini de aynı doğrultuda arttırır. Bu sebeple, kütle çekim kuvvetinde büyüklük ve mesafe cisimler arasındaki çekim etkileşimini belirleyen en önemli iki husustur. Kütle çekim kuvvetine örnek verecek olursak; dünya ile ay cisimleri arasında meydana gelen çekim kuvveti etkisiyle dünya yüzeyinde gelgit olaylarının oluşması, olağan bir etkileşim sonucundan doğmaktadır.