6. Sınıf Türkçe Çekim Ekleri konu anlatımı

Çekim ekleri diğer ekler gibi kendi başına bir anlam ifade etmez. Kelimelerin başında ya da ortasında değil sonunda kullanılır. Bazı çekim türleri kelimelerin anlamını değiştirebilir.

6. Sınıf Türkçe Çekim Ekleri Konu Anlatımı

 Çekim ekleri kendi içerisinde ikiye ayrılır. İlk türüne isim çekim ekleri ikincisine fiil çekim ekleri denir. Birincisinde özne ya da öznelerin biçimini değiştirirken, ikincisinde yüklemi yapısına göre tamamlar.

 -İsim Çekim Ekleri-

 1- Çoğul ekleri:

 Çokluk eki adıyla da bilinir. Özne ve nesnelere getirilerek sayıca fazla olduğunu belirtir.

 Örnek -1- Pazardan aldığım elma-lar çürük çıktı.

 Örnek -2- Otobüs-ler eskisi gibi kalabalık değil.

 Çekim ve çokluk ekleri genel olarak kelimelerin anlamını değiştirse de belli başlı durumlarda bu kural bozulur.

 Örnek-1- Ayşelerden hiç haber yok mu?

 Bu cümlede Ayşe ve ailesi kastedildiği için kelimenin anlamı değişmiştir.

 Örnek-2- Sadece Pazarları izin yapıyor.

 Bu cümlede her pazar demek yerine Pazarları ifadesi kullanılmıştır. Çoğulluk değil genellik anlamı vardır.

 Örnek-3- Adam elli yaşlarında görünüyordu.

 Burada -lar eki tahmin/ yaklaşık manasında kullanılmıştır. Dolayısıyla çoğul eki işlevi görmez.

 2- Tamlama ekleri:

 İlgi eki adıyla da bilinir. Genelde belirtili isim tamlamalarında yer alır.

 Örnek-1- O sen-in bileceğin iş.

 Örnek -2- Ahmet'in canı bugün çocuk sıkkın. 

 3- İsmin hal ekleri :

 Kendi içerisinde dört gruba ayrılan çekim ekleridir. ı-i / a-e / da/ de ve dan-den eklerinden oluşur.

 1- Belirtme eki

 Örnek -1- Masa-yı kaldırırken zorlandım.

 Örnek -2- Ayşe'yi bugün gördün mü?

 2- Yönelme eki

 Örnek -1- Aldığım kitaplar kargo-ya verilmiş.

 Örnek -2- O-na verdiğim sözü tutacağım.

 3- Bulunma eki

 Örnek -1- Kurşun kalemin Ayşe'de kaldı.

 Örnek -2- Bugün kütüphane-de kalıp ders çalışacağım.

 4- Çıkma eki

 Örnek -1- Ev-den çıkmadan önce annemi aramam gerekiyor.

 Örnek -2- Bu şehir-den çok sıkıldım. 

 4- İyelik eki

 Aitlik bildiren eklerdir. Hem nesnelerin hem de öznelerin sonuna getirilir.

 Örnek-1- Ali'nin kedisi çok tatlı.

 Örnek -2- Bluz-umun düğmesi koptu.

 İyelik ekleri sıklıkla belirtme ekleri ile karıştırılır.

 Örnek -1- Gömleği makineye attın mı? - Burada -i- belirtme eki olarak kullanılmıştır.

 Örnek -2- Gömleği çok şık görünüyor. - Burada -i- iyelik eki olarak kullanılmıştır.

 5- Eşitlik / Denklik ekleri

 Genellikle benzerlik kurmak ya da kıyas yapmak için kullanılan çekim ekleridir.

 Örnek -1- Bilge-ce konuşması salondaki herkesi etkiledi. - Bilge gibi.

 Örnek -2- Benden yaş- ça büyük biri. - Yaş olarak.

 - Fiil Çekim Ekleri -

 Haber Kipi ve Kişi ekleri olarak ikiye ayrılır. Cümledeki eylemlere / yüklemlere eklendiği için bu ismi almıştır.

 Fiil çekim eklerine örnekler:

 1- Bu sabah yeni bir romana başla-dım. - Bilinen geçmiş zaman eki.

 2- Ben uyurken çok yağmur yağ-mış. - Öğrenilen / Sonradan fark edilen geçmiş zaman eki.

 3- Bir varmış bir yokmuş - Masallarda kullanılan geçmiş zaman eki.

 4- Annem evi süpürüyor. - Şimdiki zaman

 5- Ali, sınıfın en çalışkan öğrencisidir. - Geniş zaman eki

 Not: Bazı durumlarda -yor eki şimdiki zaman değil geniş zaman için kullanılabilir.

 Örnek -1- Ali, her yaz basketbol ve futbol oynuyor.

 Örnek -2- Ali, çalışkanlığıyla tüm öğretmenlerin takdirini topluyor.