6. Sınıf Türkçe Benzetme Cümleleri konu anlatımı

Benzetme cümlelerinde bir ''benzeyen'' bir de ''kendisine benzetilen'' ögesi vardır. Ancak bazı cümlelerde bu ögeden biri olmayabilir. ''Açık istiare'' ve ''Kapalı istiare'' olan cümlelerde ek olarak ''benzetme yönü'' bulunur. Benzetme yönü, olayların ya da kişilerin hangi yönden birbirine benzediklerini belirtir

 Benzetme Cümleleri

 1- Sanki ile Kurulan Cümleleri:

 - Ortalık öyle karardı ki öğle değil de sanki gece.

 Benzetilen: Gece

 Benzeyen: Öğle

  - Başımıza talih kuşu kondu sanki.

 Benzetilen: Talih Kuşu

 Benzeyen: Şans

 Not: 'Bu cümlede ''benzeyen'' ögesi açıkça belirtilmemiştir. Bu nedenle kapalı istiareye örnek gösterilebilir.

 - Ortaklık öyle dağınık ki, sanki eve hırsız girmiş! (Mübalağa - Benzetme Cümlesi)

 - Baharım kış oldu sanki. (Mecaz - Benzetme Cümlesi)

 Not: Sanki edatının kullanıldığı her cümle benzetme cümlesi değildir. Birçok cümlede ''sanki'' kelimesi farklı anlamlarda kullanılır.

 Örnekler:

 1- Babam buradaydı sanki. (Zannetme)

 2- Anlatılanlara hemen inanacağım sanki! (Kinaye)

 3- Sanki hiç burada olmamış gibi. (Yakınma)

 4- Birkaç şey öğrenince uzman oldu sanki! (Dokundurma)

 2- ''Gibi'' Edatıyla Kurulan Cümleler:

 1.A. - Babam müfettiş gibi ders çalışıp çalışmadığımızı kontrol ediyor.

 Benzeyen: Müfettiş

 Kendisine Benzetilen: Baba

 Benzetme yönü: Kontrolcülük

 Benzetme edatı: Gibi

 1.B. Görmeyeli manken gibi olmuşsun.

 Benzeyen: Manken.

 Kendisine Benzetilen: Cümlenin gizli öznesi.

 Benzetme yönü: Güzellik

 Benzetme edatı: Gibi

 1.C. - Yüzün kireç gibi olmuş!

 Benzeyen: Kireç

 Kendisine benzetilen: Yüz

 Benzetme yönü: Beyazlık

 Benzetme edatı: Gibi 

 1.D. - Şubat ayında olmamıza rağmen hava yaz günü gibi sıcak.

 Benzeyen: Şubat ayı

 Kendisine benzetilen: Yaz Günü

 Benzetme yönü: Sıcaklık

 Benzetme edafı: Gibi

 3- ''Adeta'' ile Kurulan Cümleler:

 1.A. - Ortalık adeta bayram yerine döndü.

 Benzeyen: Ortalık

 Kendisine benzetilen: Bayram yeri.

 Benzetme yönü: Sevinç, Mutluluk, Neşe

 Benzetme edatı: Adeta

 1.B. Az önce koltuğun üstünde olan çanta adeta kuş olup uçtu.

 Benzeyen- Çanta

 Kendisine benzetilen: Kuş

 Benzetme yönü: Uçmak, Hız, Birden Gözden Kaybolma

 Benzetme edatı: Adeta

 1.C. Patlamaya hazır bir bombaydı adeta.

 Benzeyen: Cümlenin gizli öznesi

 Kendisine benzetilen: Bomba

 Benzetme yönü: Öfke, sinir, kızgınlık

 Benzetme edatı: Adeta

 Not: Bir cümle içerisinde iki benzetme edatının kullanılması anlatım bozukluğuna yol açar.

 Örnekler:

 1- Bir serçe gibi ürkekti adeta.

 (Adeta ve gibi edatının aynı cümlede kullanılması anlatım bozukluğuna neden olmuş)

 2- Sanki yazda değilmişiz gibi hava buz gibi.

 (Cümlede ''gibi'' edatının kullanılması yeterli. Sanki ile gibi aynı anlama geldiği için gereksiz sözcük kullanıma örnek gösterilebilir.)

 3- Bu fotoğraftaki kişi babamı andırıyor sanki.

 (Andırıyor - Benziyor) fiiliyle biten cümlelerde gibi, sanki, adeta gibi kelimelerin kullanımı gereksizdir. 

  4- ''Kadar'' Edatı ile Kurulan Benzetme Cümleleri:

 Daha okunacak dünya kadar kitap var.

 Benzeyen: Kitaplar

 Kendisine benzetilen: Dünya

 Benzetme Yönü - Çokluk - Fazlalık

 Benzetme edatı: Kadar

 Not: ''Kadar'' kelimesi bazı cümlelerde zaman ve miktar belirtir.

 Örnekler:

 1- Yarına kadar sizden haber bekliyoruz.

 Bu cümlede ''kadar'' yerine ''değin'' kelimesi de kullanılabilir. Çünkü cümlede ''kadar'' edatı zaman bildirmek için kullanılmış.

 2- Film umduğum kadar iyi çıkmadı.

 Bu cümlede ise ''kadar'' kelimesi miktar belirtir. İzlenilen film, kişinin beklentilerinin ''altında'' kalmış.

 Not: Bazı cümlelerde benzetme edatlarla yapılmaz.

 Örnekler:

 Bu adam bana Hüseyin amcamı hatırlattı.

 Adam, babamın gençliğini andırıyor.