6. Sınıf Fen Bilgisi Sesin Farklı Ortamlarda Farklı Duyulması konu anlatımı

Sesin yayıldığı ortamın değişmesi ile beraber farklı sesler duyabiliriz. Bu durum aynı zamanda sesin kaynağına göre değişkenlik gösterir. Mesela farklı cisimlerden çıkan ses kaynakları kulağımıza değişik sesler olarak gelir. Bu işitme belli başlı bazı hususlara göre farklılık yaratır.

 Sesin Farklı Ortamlarda Farklı Duyulması

 Seslerin kulağımıza değişik biçimlerde gelmesi duruma bağlı olarak değişebilir. Örneğin aynı ses kaynağı değişik ortamlarda farklı biçimlerde işitilir. Aynı zamanda sesin kaynağı değiştiği zaman da yine farklı sesler duyarız.

 Örnek: Mesela sınıfın içinde yürüyen öğrencilerin ayakkabı sesleri farklıdır. Bir bardağa demir ile vurduğumuz zaman çıkardığı ses ile yine bir bardağa çubukla vurduğumuz ses kulağımıza farklı gelir.

 Ayrıca farklı cisimlerin çıkardığı sesler değişirken buna bir örnek olarak trampet ile davul gösterilebilir. Trampet ile davula vurduğumuz zaman ses kaynakları farklı olduğu için değişik sesler duyarız. Aynı zamanda hem davula hem de trampete yine aynı sopa ile vurduğumuz zaman bile değişik sesler çıkar. Bunun nedeni ise her ikisinin de farklı maddeden yapılmış olmasıdır.

 Cisimlerin şekillerine göre farklı sesler: Cisimlerin şekilleri ve boyutları farklı sesler çıkmasına sebep olur. Mesela değişik boyutlardaki bardaklara vurduğumuz zaman farklı sesler çıkar. Bu durum birçok farklı cisimde aynıdır.

 Aynı zamanda kemanı ele aldığımızda, kemanın telleri ince veya kalın olmasına göre değişik sesler çıkarır. Aynı zamanda kemanın tel kalınlığı, cinsi ve gerginliği de yine farklı sesler duymamıza sebebiyet verir.

 Arkadaşlarımızın sesleri: Aynı şekilde arkadaşlarımızın sesleri de farklıdır. Böylece arkadaşlarımız bize seslendiği zaman onları seslerinden tanır ve kim olduklarını hemen anlarız.

 Burnumuzu tutarak konuştuğumuz zaman da değişik sesler çıkar. Biraz daha boğuk ve kısık sesler duyarız.

 Aynı Sesin Farklı Ortamlarda Değişik Şekilde Duyulması

 Aynı ses kaynağına ele aldığımız zaman bu ses farklı ortamlarda değişik şekillerde duyulur. Ses kaynağı farklı ortamlarda olduğu zaman değişik sesler çıkarır. Bu durum ortamın yapısına, boyutlarına ve nasıl tasarlanmış olduğuna bağlı olarak değişkenlik gösterir. Mesela bir odanın içi tahtadan yapılmışsa ya da metal ve taştan yapılmış ise aynı ses kaynağı değişik sesler çıkarır. Çünkü ses kaynağı ortak olsa bile farklı ortamlarda değişik sesler duyarız. Nitekim havada dalgalanan ses farklı maddelere çarptığı zaman değişik sesler çıkarır. Gelin şimdi bu konuda örnekler verelim.

 - Mesela bir kalemi masaya vurduğumuz zaman havadan gelen ses ile kulağımızı masaya dayadığını zaman çıkan ses değişiktir.

 - Aynı zamanda iki taşı havada birbirine vurduğumuz zaman çıkan ses ile beraber, suyun içinde taşları birine vurduğumuz zaman ses değişiktir.

 - Başka bir örnek ise tren raylarına kulağımızı koyduğumuz zaman çıkan ses ile havada duyduğumuz sesler farklıdır.

 - Ayrıca plastik bir topu beton, halı veya tahta gibi değişik zeminlerde zıplattığımızda farklı sesler duyarız.

 Yani sesler hem sesin kaynağına göre hem de ortama bağlı olarak değişkenlik gösterir. Kulağımıza farklı sesler gelir. Böylece iki şeyi anlamış oluruz. Ya farklı ses kaynakları vardır ya da aynı ses kaynağı değişik ortamlarda çalmıştır.

 Diğer yandan boğazımızda değişik ses telleri bulunur. Böylece sesimizi değiştirerek farklı şekillerde sesler çıkarabiliriz. Daha kalın ya da daha ince sesleri ses tellerimize bağlı olarak çıkarmamız mümkün.