6. Sınıf Fen Bilgisi Dolaşım Sistemi konu anlatımı

6.sınıf konularından olan “Dolaşım Sistemleri” konusu vücudun ana dolaşım sisteminden başlayarak, kalbe ve damarlara kadar ulaşan bölümlerini anlatmaktadır.

 Dolaşım Sistemi

 Canlılığın devamı için gerekli olan besin, oksijen ve hücre alışverişlerinin yapılmasını sağlayan aynı zamanda da zararlı maddelerin hücreler aracılığı ile uzaklaştırılmasına yardımcı olan sisteme dolaşım sistemi adı verilir. Dolaşım sisteminde 3 bölüm vardır;

 - Kalp,

 - Kan ve damarlar.

 Kalp, insan vücudunda göğüs kısmının boşluğunda ve yer olarak iki akciğer arasında bulunmaktadır.

 Kalpte bulunan kalp kasları yapı olarak çizgili kaslara benzerken, çalışma sistemi olarak ise düz kaslara benzer. Dolayısıyla kalp istemsiz bir şekilde hem güçlü hem de hızlı olarak hiç durmadan çalışır. Kalbin üst kısmında bir zar bulunur. Kalp yapısı ile zar arasında ise hem kalbin rahat bir şekilde çalışmasını sağlayan hem de darbelere karşı yüksek korunma veren kaygan yapıda bir sıvı yer alır.

 Kalp yapı olarak dört bölümden oluşur. Kalbin üst kısmında iki kulakçık, alt kısmında ise iki karıncık yer alır. Karıncıklarda yer alan kas dokusu ile kasın ana tabakası, kulakçıklarda yer alan ana kas tabakasına göre daha kalın bir yapıdadır. Kalbin sol kısmında temiz kan akarken, sağ kısmından ise kirli kan akmaktadır. Ayrıca atardamarlardaki kan hareketi sonucunda kalbin yapmış olduğu hareketi hissetmeye nabız adı verilir.

 Kan, vücut için hayati öneme sahip olan bir sıvıdır. Özellikle vücudun besin ve oksijeni doğrudan hücreye almasına ve hücreler sayesinde de vücutta bulunan zararlı maddelerin atılmasına yardımcı olur. Kan, doğrudan kalp sayesinde vücuda pompalanır ve damar yoluyla vücut içerisinde hareket eder. Vücutta bulunan kan hücreleri 3 gruba ayrılır;

 1- Alyuvarlar,

 2- Akyuvarlar,

 3- Kan pulcukları.

 Damarlar ise vücutta doğru kan dolaşımının yapılmasını sağlar. Dolaşım sistemi içerisinde önemli görevi bulunan üç çeşit damar yer alır. Bunlar;

 - Atardamarlar,

 - Toplardamarlar,

 - Kılcal damarlardır. Bu üç damarın da görevi vücut içerisinde farklıdır.

 Atardamarların Görevleri

 Atardamarların vücut için ana görevi kanı kalpten alarak vücuda dağıtmaktır. Genellikle temiz kan taşırlar. Atardamarlar ile kan hangi organa gidiyorsa genellikle o organ ismi ile anılırlar. Yani eğer kan kalpten alınıp böbreğe gidiyorsa böbrek atardamarıdır.

 Toplardamarların Görevi

 Kanı doğrudan vücuttan alarak, kalbe götürürler. Genellikle kirli kan taşıma görevi üstlenirler. Yine kanı aldığı organa göre farklı isimler alırlar.

 Kılcal Damarların Görevi

 Kılcal damarlar hem atardamar hem de toplardamar arasında bağlantı görevi, görür. Dokular arasında madde alışverişini sağlayan damardır.

 Kan Dolaşımı

 İnsan vücudunda kan, iki farklı şekilde dolaşım sağlar. Bunlardan ilki büyük kan dolaşımı ikincisi ise küçük kan dolaşımıdır.

 - Büyük kan dolaşımında ana amaç vücutta bulunan temiz kanı alarak vücudun diğer bölümlerine dağıtmaktır.

 - Küçük kan dolaşımının amacı ise vücutta bulunan kirli kanı alarak temizlemektir.

 - Küçük kan dolaşımı sayesinde yapılan temizleme işlemi önce akciğer toplardamarına daha sonra ise kalbin sol kulakçığına gönderilir.

 Kan Grupları ve Kan Alışverişi

 Kan grupları, vücutta bulunan alyuvarların ana yapısındaki ve plazmadaki proteinlere göre belirlenir. Bu nedenle herkesin kan grubu birbirinden farklı olabilir. Kan grupları 4 farklı gruba ayrılır. Bunlar;

 A, B, AB ve 0’dır. Kan grupları arasındaki alışveriş ise yalnızda aynı gruplar arasında söz konusu olur. Kan içerisindeki alyuvarlarda Rh faktörü yer alıyorsa kan grubu Rh (+) pozitif, Rh faktörü yer almıyorsa kan grubu Rh (-) negatif olarak bilinir.