Amerikalı Muhtar’ın tarihe can projesi
Güncelleme Tarihi:
Coşkun YAMAN / BALIKESİR, (DHA)
Oluşturulma Tarihi: Ocak 23, 2009 00:00
Yıllarca ABD’de çalıştıktan sonra Türkiye’ye doğum yeri Balıkesir Balya’nın Akbaş Köyü’ne yerleşen ve 2004’te muhtar seçilen Gülay Dayıcan, 1929’da eğitime açılan, 62 yıl aralıksız hizmet veren, 1991’de öğrenci yetersizliğinden kapatılan okulun eski fotoğraflarını görünce kazandırmaya karar verdi.
Sıvalarla bambaşka görünüme bürünen okulun duvarlarını kazıyan, çatıyı yenileyen, mimarlarla görüşüp proje hazırlayan Dayıcan, birkaç ay içinde içinde okul ve köy müzeleri, halk eğitim çalışmaları atölyesi ve sosyal etkinlik salonunun bulunacağı "Çok Amaçlı Köy Konağı" olarak açmayı planladı.
Dayıcan, Horasan mimarisine uygun yapıldığını belirten Dayıcan, "Okulda çok eski el yapımı öğrenci sıraları, öğretmen masaları, haritalar, defterler, fotoğraflar, okulun mührü gün yüzüne çıktı. Bunları oluşturacağımız müzede sergileyeceğiz" dedi.
Eczacıbaşı da destek
Projeye başlamadan önce maliyet için Bayındırlık Müdürlüğü’ne keşif yaptırdıklarını belirten Dayıcan, şunları söyledi: "82 bin TL’lik rakam çıktı, bulmamız mümkün değildi. Özel İdare, Balya Köylere Hizmet Götürme Birliği, Balıkesir Ticaret Odası, Rotary Kulübü’nden yardımlar aldık. İç ve dış sıvaları komple söktürdük. Pencereler ve giriş kapısının kirişlerini kırdırdık. Çatıyı da bitirdikten sonra paramız bitti. Sanatsal, kültürel etkinliklere destek veren Eczacıbaşı bize de destek verdi, kendi mimarlarıyla binanın ortaya çıkmasını ve aslına uygun restore edilmesine katkı sağladı."
ABD’de para topladı
Proje için ABD’de bile para topladığını anlatan Dayıcan, şöyle konuştu: "İki ay önce sağlık kontrollerim için Newyork’a gittim. Büyükelçiyle, başkonsolosla görüştüm, beni yönlendirdiler. Türk-Amerikan Dernekleri Federasyonu toplantısında projemizi anlattım, yardım topladım. Herkes bütçesine göre katkıda bulundu. Burslu olarak orada okuyan bir gencimiz gözyaşları içinde ’Çok duygulandım, bu projeye sahip çıkmak gerek. Ama yanımda 20 dolar var’ diyerek harçlığını verdi. Bir Türk kuaföre projeyi anlattım, ’Abla ne kadar güzel iş yapıyorsun’ dedi ve 500 dolar verdi. Bu insanlar Türk ama Balıkesir’le, köyümüzle ilgileri yok. Bir cumhuriyet ve kültür varlığının yaşatılması için bağış yaptılar. İlimizde yaşayan insanların da projeye sahip çıkmasını, bitirmemiz için katkıda bulunmasını istiyorum, bekliyorum."
YERİ LATİFE HANIM BELİRLEMİŞ
ABD’de nöro-psikolog olarak çalışan ve köylülerin "Amerikalı Muhtar" dediği Gülay Dayıcan, okulun tarihini şöyle anlattı:
Açılan ilk okul
"Gazi Mustafa Kemal ve eşi Latife Hanım, 6 Şubat 1923’te Kazım Özalp’in komutan olarak görev yaptığı 3. Fırka’yı teftişe giderken, köyümüzde mola vermiş. Köylüler Gazi ve eşini okul binasının olduğu yerdeki kır kahvesinde karşılamış ve kurban kesip ikramda bulunmuş. Gazi, sohbet ederken, köylerde okul açma fikrini ve yetişecek bireylerle nasıl kalkınılacağını anlatmış. Eşi Latife Hanım da ’Kemal mektep bu oturduğumuz yere yapılsın’ diyerek yerini işaret etmiş. Köyün ileri gelenlerinden merhum Ahmet Akbaş da Balya’da madende çalışan İstanbullu mimar mühendis Nuri Bey’e plan çizdirmiş. Okulun temeli 1923’de atılmış, inşaat yardım alınmadan Ahmet Ağa’nın önderliğinde köylünün gayretiyle tamamlanmış ve 1929’da Akbaş Köy Mektebi adıyla öğretime başlamış. Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun 1928 yılında çıkmış olduğu ve harf devriminin de aynı yıl gerçekleşmiş olduğu dikkate alındığında okulumuz cumhuriyetin kuruluşundan sonra yaygın eğitimin önce köylerden başlatılması amacıyla açılan ilk okullarından birisi."
Dayıcan, Horasan mimarisine uygun yapıldığını belirten Dayıcan, "Okulda çok eski el yapımı öğrenci sıraları, öğretmen masaları, haritalar, defterler, fotoğraflar, okulun mührü gün yüzüne çıktı. Bunları oluşturacağımız müzede sergileyeceğiz" dedi.
Eczacıbaşı da destek
Projeye başlamadan önce maliyet için Bayındırlık Müdürlüğü’ne keşif yaptırdıklarını belirten Dayıcan, şunları söyledi: "82 bin TL’lik rakam çıktı, bulmamız mümkün değildi. Özel İdare, Balya Köylere Hizmet Götürme Birliği, Balıkesir Ticaret Odası, Rotary Kulübü’nden yardımlar aldık. İç ve dış sıvaları komple söktürdük. Pencereler ve giriş kapısının kirişlerini kırdırdık. Çatıyı da bitirdikten sonra paramız bitti. Sanatsal, kültürel etkinliklere destek veren Eczacıbaşı bize de destek verdi, kendi mimarlarıyla binanın ortaya çıkmasını ve aslına uygun restore edilmesine katkı sağladı."
ABD’de para topladı
Proje için ABD’de bile para topladığını anlatan Dayıcan, şöyle konuştu: "İki ay önce sağlık kontrollerim için Newyork’a gittim. Büyükelçiyle, başkonsolosla görüştüm, beni yönlendirdiler. Türk-Amerikan Dernekleri Federasyonu toplantısında projemizi anlattım, yardım topladım. Herkes bütçesine göre katkıda bulundu. Burslu olarak orada okuyan bir gencimiz gözyaşları içinde ’Çok duygulandım, bu projeye sahip çıkmak gerek. Ama yanımda 20 dolar var’ diyerek harçlığını verdi. Bir Türk kuaföre projeyi anlattım, ’Abla ne kadar güzel iş yapıyorsun’ dedi ve 500 dolar verdi. Bu insanlar Türk ama Balıkesir’le, köyümüzle ilgileri yok. Bir cumhuriyet ve kültür varlığının yaşatılması için bağış yaptılar. İlimizde yaşayan insanların da projeye sahip çıkmasını, bitirmemiz için katkıda bulunmasını istiyorum, bekliyorum."
YERİ LATİFE HANIM BELİRLEMİŞ
ABD’de nöro-psikolog olarak çalışan ve köylülerin "Amerikalı Muhtar" dediği Gülay Dayıcan, okulun tarihini şöyle anlattı:
Açılan ilk okul
"Gazi Mustafa Kemal ve eşi Latife Hanım, 6 Şubat 1923’te Kazım Özalp’in komutan olarak görev yaptığı 3. Fırka’yı teftişe giderken, köyümüzde mola vermiş. Köylüler Gazi ve eşini okul binasının olduğu yerdeki kır kahvesinde karşılamış ve kurban kesip ikramda bulunmuş. Gazi, sohbet ederken, köylerde okul açma fikrini ve yetişecek bireylerle nasıl kalkınılacağını anlatmış. Eşi Latife Hanım da ’Kemal mektep bu oturduğumuz yere yapılsın’ diyerek yerini işaret etmiş. Köyün ileri gelenlerinden merhum Ahmet Akbaş da Balya’da madende çalışan İstanbullu mimar mühendis Nuri Bey’e plan çizdirmiş. Okulun temeli 1923’de atılmış, inşaat yardım alınmadan Ahmet Ağa’nın önderliğinde köylünün gayretiyle tamamlanmış ve 1929’da Akbaş Köy Mektebi adıyla öğretime başlamış. Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun 1928 yılında çıkmış olduğu ve harf devriminin de aynı yıl gerçekleşmiş olduğu dikkate alındığında okulumuz cumhuriyetin kuruluşundan sonra yaygın eğitimin önce köylerden başlatılması amacıyla açılan ilk okullarından birisi."