Tarihi NATO zirvesi: ABD’den Avrupa’ya askeri güç takviyesi

NATO üyesi 30 ülkenin devlet ve hükümet başkanları İspanya’nın başkenti Madrid’de tarihi bir zirvede buluştular. Ukrayna’nın Rusya tarafından işgali söz konusu olmasaydı çok daha farklı bir atmosferde geçecek olan NATO Zirvesi, Moskova’ya karşı güç ve birlik gösterisine dönüştü. İttifak’ın “değerli ortaklarının” katılımıyla coğrafi anlamda da farklı bir boyut kazanan zirvede, sınırlarında çok daha az NATO görmek isteyen Rusya’ya tam tersi bir mesaj verildi.

BIDEN: ABD VARLIĞI ARTACAK

ABD Başkanı Joe Biden ülkesinin Avrupa’daki varlığını daha da artıracağını açıkladı. Biden, “Putin Avrupa’nın Finlandiyalaşmasını istiyordu ancak Avrupa’nın NATO’laşmasını görecek. Avrupa’nın güvenliğini garanti altına almak için yapılması gereken bu” dedi. Biden’ın açıklaması, Soğuk Savaş’tan bu yana NATO savunmasının en üst düzeyde güçlendirilmesinin bir parçası olarak ABD’nin Avrupa’daki askeri konuşlanmasını ek birlikler ve silahlarla önemli ölçüde artıracağına işaret ediyor. ABD, Polonya’da kalıcı bir karargâh kuracak. Romanya’ya ek 5 bin asker gönderecek. Baltık ülkelerindeki rotasyonel konuşlandırmaları da artırmayı planlayan ABD, İngiltere’ye iki F-35 savaş uçağı filosu daha gönderecek.

300 BİN ASKERİ AŞACAK

Biden, İtalya ve Almanya’ya ek hava savunma sistemleri konuşlandıracaklarını ve İspanya’daki Amerikan firkateynlerinin sayısını dörtten altıya yükselteceklerini söyledi. Rusya’nın Ukrayna’yı işgale başlamasından bu yana Avrupa’daki asker sayısını 20 bin kadar artırarak 100 binin üzerine yükselten ABD, bu sayıyı artırmayı sürdürecek. Biden, “Bu zirvede atacağımız adımlar ortak gücümüzü daha da artıracak” diye konuştu. Şu an Avrupa’da doğrudan NATO emrinde olan 40 bin asker var. 130 savaş uçağı ve 140 savaş gemisi de Rusya’nın müttefik ülkelere yönelik olası bir hamlesine karşı alarm durumunda görev yapıyor. Yüksek hazırlık seviyesindeki asker sayısı da 300 binin üzerine çıkarılacak. Doğu kanadındaki askeri yığınak üst seviyeye çıkacak. NATO, Soğuk Savaş’tan bu yana ilk kez bu çapta düzenlemeye gidiyor.

DOĞRUDAN TEHDİT VURGUSU

Önümüzdeki on yılda izleyeceği politikalarda NATO’nun rehberi olacak Stratejik Konsept de liderler tarafından kabul edildi. Belgede Rusya, müttefiklerin güvenliğine yönelik en belirgin ve doğrudan tehdit olarak nitelendirildi. NATO’nun Rusya’yla çatışma arayışında olmadığı ve bu ülkeye tehdit oluşturmadığının vurgulandığı belgede, Moskova’nın tehdit ve düşmanca eylemlerine birleşmiş ve sorumlu şekilde karşılık vermeye devam edileceği belirtildi. Stratejik Konsept’te ilk kez yer verilen Çin konusunda da, “Hedefleri ve zorlayıcı politikaları çıkarlarımıza, güvenliğimize ve değerlerimize meydan okumaktadır” vurgusu yapıldı.

UKRAYNA’YA DESTEK

Madrid Zirvesi Bildirisi’nde ise Rusya kınanırken, Ukrayna’ya dayanışma ve destek mesajı verildi. Toplantıya video konferans yöntemiyle bağlanan Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, destek talebini yineledi.

Caydırıcılık ve savunma açısından yeni bir temel belirlendiğinin vurgulandığı belgede, “NATO, halklarımızı ve müttefik topraklarının her karışını her zaman korumaya devam edecektir” ifadeleri kullanıldı. Terörizmin tüm şekil ve tezahürleriyle halkların güvenliği ile uluslararası istikrar ve refaha yönelik doğrudan tehdit oluşturduğuna vurgu yapılan belgede, “Terörizmi kategorik olarak reddediyor ve mümkün olan en güçlü ifadelerle kınıyoruz” denildi.

FİNLANDİYA VE İSVEÇ’E RESMİ DAVET YAPILDI

Türkiye’nin çekincelerini geri çekmesi üzerine NATO’da İsveç ve Finlandiya’nın üyelikleri konusunda konsensüs sağlandı. Liderler, bu iki ülkeye katılım müzakerelerine başlamak için resmi davet yaptı. Mayısta yapılan başvurular ile resmi davet arasında geçen sürenin kısalığı NATO açısından bir ilk. Bu aşamadan sonra NATO ile iki ülke heyetleri bir araya gelecek ve teknik sürecin sonunda katılım protokolü imzalanacak. Teknik sürecin kısa sürmesi beklenirken üye ülkelerdeki onay sürecinin ne kadar süreceği şu aşamada öngörülemiyor. Resmi davet yapıldığını duyuran NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Türkiye, İsveç ve Finlandiya arasında varılan uzlaşının tüm taraflar için iyi bir anlaşma olduğunu söyledi. Stoltenberg, “Davet, NATO’nun kapısının açık olduğunu ve Putin’in bu kapıyı kapatmayı başaramadığını gösteriyor” dedi.

ZİRVENİN KADIN BAKANLARI

Madrid’deki zirvede ülkelerini temsil eden kadın bakanlar birlikte poz verdi. Kadın, Barış ve Güvenlik Özel Temsilcisi Irene Fellin’in yanı sıra fotoğrafta sırasıyla Kanada (Melania Joy), Norveç (Anniken Huitfeld), İsveç (Ann Linde), İngiltere (Liz Truss), İzlanda (Thordis Kolbrun Gylfadottir), Slovenya (Tanja Fajon), Alman dışışleri bakanları (Annalena Baerbock) ve Belçika Savunma Bakanı Ludivine Dedonder yer aldı.