Güncelleme Tarihi:
1998'de Kudüs Gücü'nün komutanı olan Süleymani, Lübnan'da Hizbullah'la, Suriye'de Baas yönetimiyle ve Irak'taki Şii silahlı gruplarla İran'ın ilişkilerini daha da yakınlaştırmada önemli rol oynadı. İsrail ve bazı Arap ülkelerinin istihbaratları tarafından defalarca suikast girişiminde bulunulduğu ve her seferinde bu girişimlerin engellendiği belirtiliyor.
Kudüs Gücü, ABD'nin "yabancı terör örgütleri" listesinde. İran ordusunun en önemli yöneticilerinden, üst düzey komutanlarından birinin ABD tarafından öldürülmesi, İran ve ABD arasındaki gerilimin çok daha ciddi boyutlara ulaşabileceğini gösteriyor.
Süleymani'yle birlikte öldürüldüğü iddia edilen El Mühendis de, Amiri'den sonra Irak'taki Haşd-i Şabi güçlerinin ikinci önemli komutanıydı. Hizbullah Tugayları'nın komutanı olan El Mühendis, yaklaşık bir yıl önce verdiği bir röportajda Kasım Süleymani'yle ilişkisi için "bir askerin komutanına olan bağlılığı gibi" demişti.
ABD, 8 Nisan 2019'da Haşd-i Şabi'yi "terör örgütü" olarak kabul ettiğini açıklamıştı.
UZMANLAR NE DİYOR?
Türkiye'nin Bağdat Büyükelçisi Fatih Yıldız:
Bizim de takip ettiğimiz bir gelişme. Bunun teyit edilmesi epey vakit aldı. Henüz çok taze bir gelişme. Ama ilk aşamada şunu söyleyebilirim. Şehrin belli bir bölümünde aylardır devam eden gösteriler de vardı. Kimi gruplar sokaklarda sevinç gösterileriyle ortaya koydular. Ama henüz Iraklı resmi makamlar tarafından yayınlanmış resmi bir açıklama yok.
Ortadoğu Uzmanı Ali Semin:
Çok ciddi, çok önemli bir isimdi İran için. Bu süreçte baktığımız zaman Irak'ta; İran ile ABD arasında ciddi bir vekalet savaşı söz konusu. Bu vekalet savaşı sonucunda Irak'ı ciddi bir kargaşa bekliyor.
Süleymani'nin öldürülmesinden sonra Irak'taki durumu iyi yönetemezse ciddi bir krize girmiş olacaktır.
İran'ın ekonomik olarak ciddi anlamda yaptırımla karşı karşıya kalmıştı.
Güvenlik Uzmanı Coşkun Başbuğ:
Bunu dünyada bekliyorum diyen çok az kişi çıkar. Bu düzeyde bir misillemeyi kimse beklemiyordu. Olay daha çok yeni. 20 yıla yakın süredir varlık gösteren ve alt birimlerine de inanılmaz hakim adeta İran'ın dışarIdaki silahlı gücü olan bir yapıydı. Başındaki en etkili kişiydi. Bu kişi zaman zaman Hamaney ile kıyaslanacak duruma gelmişti. Geçtiğimiz günlerde Suriye'de Esed ile yapılan görüşmede Zarif ile yaptığı protokol ziyarette; Zarif'ten daha üst düzey protokolle karşılanmıştı. Bu da gerilime neden olmuştu. İran bir sır küpü olan ve dış politikadaki en anahtar kişisini kaybetti diyebilirsiniz."
Orta Doğu uzmanları, Twitter üzerinden operasyonun önemini ve olası sonuçlarını değerlendirdi.
Washington merkezli Orta Doğu Enstitüsü direktörü Charles Lister, "Süleymani'nin öldürülmesinin sonuçlarını tahmin etmek zor, bu Orta Doğu'da son yılların en büyük haberi." dedi, ABD'nin yakında Suriye ve Irak'tan tamamen çekilebileceğini yazdı.
The consequences of killing Soleimani are hard to grasp; this is the biggest news in the #MiddleEast for years.
— Charles Lister (@Charles_Lister) January 3, 2020
For starters, the US will have to leave #Syria soon & the #Iraq presence is likely on its way out too.
Plus Hezb-#Israel; the Gulf, US Embassies & assets region-wide. https://t.co/7Yz43IM0Kq
Global Politikalar Merkezi'nin Devlet Dışı Aktörler Programı direktörü Hassan Hassan da, "İran, ABD'nin vereceği olası yanıt konusunda fazla rahat davrandı" diyerek İran'ın son haftalardaki eylemlerini sıraladı:
-ABD'nin insansız hava aracını düşürdü-Suudi Arabistan'ın petrol tesislerine saldırdı-Amerikan üssüne saldırıp bir Amerikalı müteahhiti öldürdü-ABD büyükelçiliğine saldırı organize etti-Tüm bunların ardından Süleymani yenilmez olduğunu düşünerek rahatça ortada dolanmaya devam etti.
Iran got too comfortable with the US predictable response.
— Hassan Hassan (@hxhassan) January 3, 2020
• shot down a US drone.
• attacked Saudi oil facilities, unprecedented
• struck an American base, even if the victim was one contractor
• organized embassy storming
• Sulaimani still moved around feeling invincible
Either the U.S. is prepared for war against Iran - which is I think very unlikely - or, having tonight flicked a cigarette at a massive spilling tanker of gasoline, walks away, leaving Iraqis to live with the fallout
— Patrick Osgood (@PatrickOsgood) January 3, 2020