‘Şam Aslanı’ öldü

Ortadoğu'nun en uzun süre iktidarda kalan liderlerinden, bölgesel barışın kilit isimlerinden, ‘Şam Arslanı’ Suriye Devlet Başkanı Hafız Esad dün öldü. Parlamento acil oturumla toplandı ve 34 yaşındaki oğlu Beşhar'ın devlet başkanı olabilmesi için anayasa değişikliğini kabul etti. Devlet başkanı seçilme yaşı 40'dan 34'e indi. Suriye yasta.

İLK CNN DUYURDU

İktidardaki Baas Partisi'nin kritik kongresine tam bir hafta kala yaşama veda eden, 70 yaşındaki Hafız Esad'ın ölümü ilk olarak CNN'den dünyaya duyuruldu. CNN televizyonu yayınını yarıda keserek uzun zamandır rahatsız olan Suriye Devlet Başkanı'nın öldüğünü ve Beyaz Saray'ın haberdar edildiğini bildirdi.

Daha sonra Suriye devlet televizyonu Hafız Esad'ın ölümünü resmen açıkladı. Gözyaşları içindeki spiker, titrek bir sesle kara haberi halka iletti ve ağlayarak, ‘Ölüm, Suriye’den liderini aldı. O bizim gerçekten liderimizdi' dedi. Kalp ve şeker hastası olan Esad'ın ölüm nedeni hakkında ayrıntılı bilgi verilmedi. Ancak Fransız haber ajansı AFP, Hafız Esad'ın TSİ ile 11:00'de kalp krizinden öldüğünü kaydetti.

AĞLAYAN VEKİLLER

Suriye Televizyonu daha sonra parlamentodan naklen görüntüler ekrana getirdi ve şok geçiren milletvekillerinin, bakanların derin üzüntü içinde oldukları ve ağladıkları görüldü. Suriye halkının ağır hasta Hafız Esad'ın ölümünü beklemesine karşın yine de şaşırdığı, kahrolduğu ve sokaklara döküldüğü haberleri geliyor.

Hassas dengelerin bölgesinde 1971'den bu yana Suriye'yi yönlendiren Hafız Esad deneyimli, usta bir politikacıydı. Ulusal çıkarlar çerçevesinde ani taktik değişiklikleri yapar, hem dostlarını hem düşmanlarını şaşırtırdı. Esad 1990-1991'de Körfez krizi sırasında Washington'la uzlaşmazlığını rafa kaldırmış, Kuveyt'i işgal eden Irak'a karşı ABD'nin yanında yer almıştı.

Ailesinin ismi Arapça'da arslan anlamına geliyordu ve Ortadoğu denkleminin çok önemli aktörü olan, 17 milyon nüfuslu Suriye'yi istikrarı getiren Hafız Esad'a ‘Şam Arslanı’ deniyordu.

BEŞHAR ÇOK TECRÜBESİZ

Hafız Esad büyük oğlu Basil'i uzun yıllar halefi olarak yetiştirdi ve Suriye'nin geleceğine emanet etmeye hazırdı. Ne var ki Basil Esad 1994'teki trafik kazasında öldü. Suriye lideri bu kez genç oğlu Beşhar Esad'ı yetiştirmeye başladı. 17 Haziran'daki Baas Partisi kongresinde devlet başkan yardımcısı ilan edilmesi beklenen Beşhar yolsuzluğa karşı mücadelesiyle sivrildi. İngiltere'de eğitim gören, göz doktoru, Binbaşı Beşhar Esad'ın Suriye yönetiminde ve Ortadoğu barışında ne denli etkili olabileceği tartışılıyor. Beşhar'ın hiçbir siyasi tecrübesi yok.

Dünyadan Tepkiler

Minnesota'daki Carleton College'te bir törene katılan ABD Başkanı Bill Clinton, Hafız Esad'ın ölümünü, kendisine ulaştırılan bir bilgi notundan öğrendi. Clinton ‘Suriye halkına baş sağlığı diliyorum. Çok üzgünüm’ dedi.

İsrail'den Suriye'ye ‘‘Acınızı anlıyoruz’’

Dünya dün akşam Hafız Esad'ın ölüm haberiyle sarsıldı. Başta ABD, Rusya, İsrail olmak üzere dünya ülkeleri Suriye'ye başsağlığı dilediler ve liderlerinin ölümünden duydukları üzüntüyü ilettiler. Filistin'de üç gün ,Lübnan'da bir hafta yas ilan edildi. Fransa Dışişleri Bakanı Hubert Vedrine bugün başlayacak Ortadoğu turunu iptal etti. Tepkiler şöyle sıralanıyor:

İSRAİL - İsrail, Suriyelilerin acısını anladıklarını bildirdi. İsrail Başbakanı Ehud Barak'ın basın bürosundan yapılan açıklamada, İsrail'in, Esad'ın ölümünden sonra Devlet Başkanı kim olursa olsun barış sürecini ileriye götürmek istediği belirtildi.

FİLİSTİN- Şam'a bir başsağlığı mesajı gönderen Filistin lideri Yaser Arafat, Filistinlilerin bu zor günlerinde Suriyeli kardeşlerinin yanında olduğunu bildirdi.

ABD - Başkan Bill Clinton Minnesota'ya gezisi sırasında Suriye Devlet Başkanı Hafız Esad'ın ölümünü bir bilgi notundan öğrendi. Clinton adına Beyaz Saray'dan yapılan açıklamada, Başkan, Esad ailesiyle Suriye halkına başsağlığı diledi ve Hafız Esad'ın ölümünden üzüntü duyduğunu, bundan sonra da Ortadoğu'da kapsamlı barış görüşmeleri için çabalarını devam ettireceğini söyledi.

MOSKOVA - Rusya'nın, Suriye Devlet Başkanı Hafız Esad'ın ölümünden üzüntü duyduğu bildirildi. Interfax haber ajansının Dışişleri Bakanlığı kaynaklarına dayanarak verdiği haberde, Esad'ıölümünün Ortadoğu barış sürecini ‘‘rayından çıkarmamasının’’ ümit edildiği belirtildi.

LÜBNAN- Lübnan Devlet Başkanı Selim Hoss, ‘‘Suriye Devlet Başkanı Hafız Esad'ın ölümü Lübnan için korkunç bir felakettir’’ dedi ve bir hafta yas ilan etti.