Son dakika... Ukrayna lideri Zelenski duyurdu: Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşeceğim... Trump, Dışişleri Bakanını gönderecek

Avrupa Komisyonu Başkanı Kaja Kallas, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in İstanbul'da Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ile görüşmeye "cesaret edemeyeceğini" dile getirdi.

Putin'in görüşmeye gelmeyeceğini düşündüğünü belirten Kallas, Kopenhag'daki bir demokrasi konferansında yaptığı konuşmada, "Bence Zelenski, 'Tamam, Putin'le görüşmeye hazırım ve gelsin' demekte haklıydı... Bence görüşürlerse bu iyi bir hamle olur. Ama bence Putin buna cesaret edemez" diye konuştu.

ABD yönetiminden üst düzey bir yetkili, perşembe günü İstanbul'da düzenlenmesi planlanan Rusya-Ukrayna görüşmelerine ilişkin belirsizliklerin devam ettiğini açıkladı. Yetkili, Başkan Trump'ın katılımının büyük ölçüde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in pozisyonuna bağlı olduğunu belirtti.

CNN'e demeç veren ismi açıklanmayan ABD'li yetkili, "Durum oldukça dinamik" diyerek, "Perşembe gününe dair kimsenin kesin bir bilgisi yok" ifadesini kullandı. Dün Beyaz Saray'daki bir etkinlikte konuşan ABD Başkanı, "Perşembe günü İstanbul'da yapılacak görüşmelerden olumlu sonuç çıkacağına inanıyorum" diyerek, görüşmelere katılmayı düşündüğünü dile getirmişti. CNN'e konuşan kaynak, "Trump'ın görüşmelere katılma olasılığının Putin üzerinde ciddi baskı oluşturduğu" yorumunu yaptı.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Türkiye'nin arabuluculuğunda düzenlenecek görüşmelere katılacağını kaydetti. Görüşmelere Trump'ın Ukrayna Özel Temsilcisi Keith Kellogg ve Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff'un da katılacağı belirtildi. Kaynaklar, ABD heyetinin gözlemci statüsünde katılım sağlayacağını doğruladı.

Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, Rusya ile Ukrayna arasında İstanbul'da yapılması planlanan görüşmelerin "hala mümkün olduğunu" dile getirdi. Peskov, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in heyette kimlerin yer alacağına ilişkin kararını "gerekli gördüğünde" açıklayacağını belirtti.

RT News'ün haberine göre, Moskova'da basın toplantısı düzenleyen Peskov, "Rus heyeti perşembe günü İstanbul'da yapılması planlanan görüşmelere hazırlıklarını sürdürüyor" ifadelerini kullandı. Öte yandan Kremlin Sözcüsü, görüşmelerin kesinleşip kesinleşmediğine ilişkin detay paylaşmaktan kaçındı. Moskova yönetimi, Ukrayna'nın ateşkes ön koşulunu daha önce defalarca reddetmişti.

Kremlin'in barıştan yana olduğunun altını çizen Peskov, "Avrupa, sonuçta, tamamen Ukrayna'nın tarafında. Onların tarafsız bir yaklaşıma sahip olduğu iddia edilemez. Avrupa'nın yaklaşımı dengeli değil, daha çok savaş yanlısı, çatışmayı sürdürmeyi amaçlıyor ve bu, Moskova veya Washington tarafından sergilenen yaklaşımla keskin bir tezat oluşturuyor" diye konuştu.

Kiev yönetimi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in İstanbul'daki görüşmelere katılmaması durumunda, bunun Moskova'nın savaşı sona erdirmeye niyetli olmadığının göstergesi olacağını bildirdi. Ukraynalı yetkililer, Kremlin'in görüşme teklifine karşın halen ateşkes sağlanamadığını kaydederken, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ve Putin arasında şahsen yürütülecek görüşmelerin anlaşma için "son şans" olduğunu kaydetti.

Ukrayna Cumhurbaşkanlığı'ndan yayınlanan açıklamada, Ukrayna Genelkurmay Başkanı Andriy Yermak'ın "Vladimir Putin Türkiye'ye gelmeyi reddederse, bu Rusya'nın bu savaşı bitirmek istemediğinin, herhangi bir müzakereye istekli ve hazır olmadığının nihai işareti olacaktır" dediği aktarıldı. Kremlin ise Rusya delegasyonunun İstanbul'daki görüşmelere hazırlandığını bildirirken, konuya ilişkin detay vermedi.

Rusya Devlet Duması Dışişleri Komitesi Başkanı Leonid Slutsky, Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenski'ye sert eleştiriler yöneltti. Slutsky, Zelenski'nin Moskova ile müzakereleri yasaklayan 2022 kararnamesini iptal etmesi çağrısı yaparak, "İlk mesleğini (komedyenliği) daha az hatırlamalı ve palyaçoluğu bırakmalı" ifadelerini kullandı.

RT'ye demeç veren Slutsky, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in 15 Mayıs'ta İstanbul'da ön koşulsuz müzakereler önerisinde bulunduğunu belirterek, "Heyetimiz İstanbul'a gitmeye hazır" diye konuştu.

Slutsky, görüşmelerin zorlu geçebileceğini ancak çatışmanın askeri boyutunu sona erdirmenin tek yolunun müzakereler olduğunu vurguladı. Slutsky, "Bu çözüm herkesin çıkarına" diyerek, Putin'in çok kutuplu dünya vizyonuna küresel desteğin arttığını iddia etti.

Birleşmiş Milletler'e (BM) bağlı Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) Konseyi, Rusya'nın 2014 yılında Ukrayna üzerinde düşürülen Malezya Havayolları'na ait MH17 uçuşundan sorumlu olduğunu tespit etti. Salı günü alınan kararla, 298 kişinin hayatını kaybettiği olayda Rusya'nın uluslararası sivil havacılık kurallarını ihlal ettiği belirlendi.

2016 yılında Hollanda öncülüğünde yürütülen uluslararası soruşturma, Amsterdam-Kuala Lumpur seferini yapan uçağın, Rusya'dan temin edilen bir Buk füze sistemiyle Donbas bölgesindeki ayrılıkçılar tarafından düşürüldüğünü ortaya koymuştu. Rusya yetkilileri ise bu iddiaları reddetti.

TAZMİNAT SÜRECİ BAŞLIYOR

Avustralya merkezli The Hill'in haberine göre, ICAO Konseyi, Rusya'nın "uçuş halindeki sivil uçaklara silahla müdahale edilmemesi"ni öngören Chicago Sözleşmesi'ni ihlal ettiğine karar verdi. Örgütün 193 üyeli konseyi, bu kararla tarihinde ilk kez devletlerarası bir anlaşmazlıkta hüküm vermiş oldu.

Hollanda Dışişleri Bakanı Caspar Veldkamp, konseyin önümüzdeki haftalarda tazminat konusunu ele alacağını açıkladı. Veldkamp, "Hollanda ve Avustralya, Rusya Federasyonu'nun tazminat müzakerelerine başlamasını ve bu sürecin ICAO tarafından denetlenmesini talep ediyor" dedi.

Avustralya Dışişleri Bakanı Penny Wong da yaptığı açıklamada, "Rusya'yı bu korkunç eylemin sorumluluğunu üstlenmeye ve uluslararası hukuk çerçevesinde tazminat ödemeye çağırıyoruz" ifadelerini kullandı. Wong, ICAO'nun çözüm sürecini hızlandırmasını istedi.

ABD Başkanı Donald Trump'ın Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff, Trump'ın Rusya ve Ukrayna'ya bir "ültimatom" verdiğini belirterek, taraflar arasında doğrudan görüşmelerin gerçekleşmemesi durumunda ABD'nin süreçten çekilebileceğine dikkat çekti. Witkoff, çözümün doğrudan görüşmeler yoluyla getirilebileceğini dile getirerek, "Ukraynalıları ve Rusları aynı masaya oturtmamız gerekiyor" açıklamasını yaptı.

ABD merkezli Breitbart News'e konuşan Witkoff, Trump'ın Rusya ve Ukrayna'ya "ültimatom" verdiğini belirterek, "Başkan Trump, eğer kısa sürede doğrudan görüşmeler gerçekleşmezse ABD'nin bu çatışmadan tamamen çekilmeyi değerlendirmesi gerektiğine inanıyor. Bu savaşı biz başlatmadık, ama sona erdirmek istiyoruz" ifadelerini kullandı. Tarafların "birbirlerini sevmediğini" vurgulayan Witkoff, "Bunu değiştirmek zorundayız. Herkesin bu konunun çözümünün diplomatik yollardan geçtiğini düşünmesini sağlamalıyız" dedi.

Ukrayna Hava Kuvvetleri Komutanlığı, dün gece ülke topraklarına yalnızca 10 Rus insansız hava aracının (İHA) saldırı düzenlediğini açıkladı. Açıklamada bu sayının, son dönemdeki saldırılara kıyasla önemli ölçüde düşük olduğu belirtildi.

SVT'nin haberinde, 2024 yılı başından bu yana Rus kuvvetlerinin genellikle günde 100 ila 200 İHA ile saldırısı gerçekleştirdiği ancak son saldırıdaki azalmanın dikkat çekici olduğu vurgulandı. Ukrayna yetkilileri, ateşlenen 10 İHA'nın tamamının hava savunma sistemleri tarafından etkisiz hale getirildiğini bildirdi.

Bloomberg'e konuşan diplomatik kaynaklar, ABD yönetiminin Rusya'ya yönelik yaptırımları artırmadan önce iki ülke arasında perşembe günü planlanan görüşmelere şans tanımayı tercih ettiğini belirtti. Bloomberg'e göre bu tutum, daha önce hazırlanan ancak uygulamaya konmayan yaptırım paketlerinin en azından bir süre daha yürürlüğe konmayacağı anlamına geliyor.

Haberde, Ukrayna'nın Avrupa'daki müttefiklerinin, Türkiye'deki görüşmelerin sonuçlarını değerlendireceği belirtildi. Avrupalı yetkililer, ateşkesin uzun süreli olmaması durumunda ABD'ye yaptırımları devreye alma konusunda baskı yapmayı planladıklarını ifade etti.

Brüksel'de düzenlenen AB-Ukrayna Savunma Sanayi Forumu'nda iş birliği adımı atıldı. Ukrayna Stratejik Sanayiler Bakanı Herman Smetanin ile Avrupa Havacılık, Güvenlik ve Savunma Sanayii Derneği (ASD) Genel Sekreteri Jan Pie, savunma sanayi alanında iş birliğini öngören Mutabakat Zaptı'nı imzaladı.

BBC'nin aktardığına göre, Ukrayna Stratejik Sanayiler Bakanlığından yapılan açıklamada, "Avrupa şirketleri ve derneklerinden Ukrayna savunma sanayine yönelik güçlü bir ilgi gözlemliyoruz ve bu ilgi karşılıklı. Her iki tarafın da yararına olacak ortaklıklar geliştirmeyi planlıyoruz" ifadelerine yer verildi.

İmzalanan mutabakat zaptı kapsamında, Ukrayna Savunma Bakanlığı ile ASD arasında önemli iş birlikleri öngörülüyor. Anlaşmaya göre, Ukraynalı savunma şirketleri ile ASD üyeleri arasındaki ortaklıklar teşvik edilecek. Ayrıca Ukraynalı şirketlerin Avrupa Savunma Fonu ve Ufuk Avrupa gibi AB programlarına katılımı kolaylaştırılacak.

İngiltere merkezli savaş gözlem kuruluşu Institute of Study of War (ISW), Donetsk Oblastı'nda çatışmaların şiddetlendiğini bildirdi. ISW'nin 12 Mayıs tarihli raporunda, Rusya'nın bölgeye sembolik önem taşıyan FSB alayını konuşlandırdığı kaydedildi. Askeri uzmanlar, bu hamleyle Rusların bölgede daha hızlı ilerlemeye başlayabileceği uyarısını yaptı.

ISW, cephe hattında hareketlilik devam ederken, Ukrayna birliklerinin Toretsk yönünde sınırlı ilerleme kaydettiğini ifade etti. Raporda, Rus güçlerinin Toretsk, Pokrovsk ve Novopavlivka eksenlerinde taarruz harekatlarını sürdürdüğüne de dikkat çekildi. ISW, savaşın yoğunluğunun özellikle Donbas bölgesinde devam ettiğini söyledi.

İngiltere, Fransa, Almanya ve Polonya, ateşkes talebinin reddedilmesi durumunda Rusya'nın finans ve enerji sektörlerine yönelik yeni yaptırımların uygulanacağını açıkladı.

Washington Post'un bildirdiğine göre, Avrupa liderleri, hafta sonu Kiev'e yaptıkları ziyaretin ardından ateşkes çağrısı içeren ortak bir bildiri yayınladı. ABD öncülüğünde aylardır süren diplomasi girişimlerinin halen net bir sonuç vermemesi üzerine Avrupa ülkeleri, Kremlin üzerindeki baskıyı artırmak için harekete geçti.

Berlin'de basın toplantısı düzenleyen bir Alman hükümet sözcüsü, "Zaman daralıyor. Ateşkes sağlanmazsa, Avrupa yaptırım hazırlıklarını devreye alacak" açıklamasını yaptı. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Kiev'de yaptığı konuşmada olası yaptırımların "son derece kapsamlı" olacağı uyarısı yaptı. Avrupa liderleri, Rusya'nın barış görüşmelerine samimi yaklaşmadığı ve Putin'in ancak uluslararası baskıyla savaşı sona erdirebileceği görüşünü dile getiriyor.

Kyivpost gazetesinin habrine göre, Pokrovsk yakınlarında konuşlu Ukrayna birlikleri, Rusya'nın Zafer Günü nedeniyle ilan ettiği ateşkesin sahada hiçbir karşılığı olmadığını bildirdi. Askerler, gazeteye çatışmaların hiç kesilmediğini ve Rus birliklerinin saldırılarına devam ettiğini söyledi.

Birinci Ayrı Hücum Alayı Komutanı Dmytro Filatov, sözde ateşkes döneminde bile düşman saldırılarının sürdüğünü vurguladı. Filatov, "Ne ateşkesi? Böyle bir şey yok" diyerek, 8 Mayıs sabahından itibaren Rus kuvvetlerinin mevzilerine yönelik taarruzlarının aralıksız devam ettiğini ifade etti.

Sağlık ekipleri de çatışmalar nedeniyle hiç ara vermeden çalışmak zorunda kaldıklarını belirtti. Bölgedeki sahra hastanesinde görevli bir doktor, "Yaralı askerlerin akışı hiç durmadı. Ateşkes diye bir şey yaşamadık" dedi.

Donald Trump'ın Ukrayna'nın Rusya ile derhal barış görüşmelerine başlaması gerektiğini belirten açıklaması, Avrupa'nın diplomatik planlarını sekteye uğrattı. Avrupalı yetkililer, ABD'nin Moskova'ya yönelik daha sert yaptırımlar konusunda ikna edilmesi için hazırladıkları stratejinin Trump'ın bu müdahalesiyle zedelendiğini bildirdi.

The Guardian'ın haberine göre, Avrupalı diplomatlar Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'nin, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in İstanbul'daki görüşme davetini kabul etmekten başka seçeneği olmadığı belirtti. Diplomatik kaynaklar, Putin'in bu hamlesinin, Trump'ı yabancılaştırmamak ve Avrupa'nın artan yaptırım baskısından kaçınmak amacıyla yapıldığını öne sürüyor. Batılı yetkililer, Trump'ın Rus liderle iş birliği yaptığına dair somut bir kanıt bulunmadığını vurguladı.

ABD Başkanı Donald Trump, perşembe günü İstanbul'da planlanan barış görüşmelerine ilişkin iyimser açıklamalarda bulundu. Görüşmelere bizzat katılma ihtimali olduğunu dile getiren Trump, "Bu toplantıdan iyi şeyler çıkabileceğini düşünüyorum" dedi. Trump, "Orta Doğu'da bir yerde olacağım ama faydalı olacağını düşünürsem oraya uçabilirim" diye konuştu.

Türkiye'nin arabuluculuk rolüne de vurgu yapan Trump, "Türkiye'de Perşembe günü yapılacak toplantıyı hafife almayın, Cumhurbaşkanı Erdoğan harika bir ev sahibi olacak" diyerek, görüşmelerin olumlu sonuçlanabileceğine dair umutlarını dile getirdi.

Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, Moskova'da gerçekleştirdiği basın toplantısında İngiltere, Almanya ve Fransa liderlerinin ateşkes çağrılarına yanıt verdi. Avrupalı liderlerin askeri destek artırımı tehditlerine sert yanıt veren Peskov, "Ültimatom dili Rusya için kabul edilemez, uygun değil. Rusya ile böyle bir dilde konuşamazsınız" ifadelerini kullandı.

Rusya'nın askeri operasyonlarına ara verme taahhüdünde bulunmadığını söyleyen Peskov, Moskova'nın Kiev yönetimi karşısında geri adım atmayacağının altını çizerek, Avrupa ülkelerini savaş yanlısı bir tutum sergilemekle eleştirdi.

İngiltere, Fransa, Almanya ve Polonya liderleri, hafta sonu bir araya gelerek 30 günlük ateşkes çağrısını yeniledi. İngiltere Başbakanı Keir Starmer, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Almanya Şansölyesi Friedrich Merz ve Polonya Başbakanı Donald Tusk'ın bir araya geldiği görüşmenin ardından düzenlenen basın toplantısında, Putin'in oyalama taktiklerine devam ettiği mesajı verildi.

ABD'ye Rusya'ya karşı ekonomik yaptırımları artırması gerektiği mesajını veren Starmer, Putin'e ateşkes için dün gece yarısına kadar süre tanıdı. Öte yandan dün Rusya'nın cephedeki ilerleyişi devam etti. Avrupalı liderler, ateşkes için verilen süreye uymayan Rusya'ya karşı yeni bir açıklama yapmadı.

ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, 14-16 Mayıs arasında Türkiye'de düzenlenecek olan NATO Dışişleri Bakanları Gayriresmi Toplantısı'na katılmak için Türkiye'ye geleceğini bildirdi. NATO üyesi 32 müttefikin temsil edileceği toplantı 14-15 Mayıs'ta Antalya'da düzenlenecek. Toplantıda birlik üyesi ülkelerin savunma harcamalarının tartışılması bekleniyor.