Kosova'dan çok etkilendim

Ellinci kuruluş yıldönümünü kutlayan NATO'nun tarihte ilk kez çatışmaya girmesine yol açan Kosova, insanların kitleler halinde can verdiği savaşlar listesine girdi. Geçen yılın rakamlarına göre bölgedeki ölü sayısı 2 bin. Ancak gerçek rakamın çok daha yüksek olduğu tahmin ediliyor.

1990'larda dünyanın dört bir yanında meydana gelen savaş ve bölgesel çatışmalarda milyonlarca insan öldü. Afganistan, Sudan ve Angola gibi bazı ülkelerde 1990'lardan çok önce başlayan savaşlar bugün hálá devam ediyor. İnsanlık dramının Kosova'ya göre çok daha geniş bir zaman dilimine yayıldığı bu bölgelerde tradeji her geçen gün kat kat büyüyor.

Ancak Kosova'da yaşanan insanlık trajedisi, uygarlığın beşiği diye nitelenen Avrupa'nın göbeğinde meydana geldiği için daha büyük dehşet yaratıyor. İnsani yardım kuruluşlarının çalışanları bile savaş dehşetinin bölgelere göre farklı standartlarda algılandığını kabul ediyor. Örneğin İrlandalı gönüllü yardım kuruluşu Irish Concern'in görevlisi Mike McDonough, Angola, Somali ve Ruanda dahil toplam 17 ülkede bulunduğunu, ancak hiçbir yerde Kosova'daki kadar etkilenmediğini anlatıyor; ‘‘Bu insanlar bana o kadar çok benziyor ki. Ama, inanın bu ırkçı bir önyargı değil’’ diyor.

ÖLÜM TABLOSU

Kosova'daki dram süredursun, dünyanın diğer bölgelerindeki ölüm tablosu şöyle:

Afganistan: 1979-1999, 2 milyon ölü. 1979'da 100 bin Sovyet askerinin desteğindeki darbeyle Moskova yanlısı bir rejim iktidara geldi. Çok uzun süren savaş sonunda mücahitler Sovyet askerlerini yendikten sonra birbirlerine düştüler. Şu anda iç savaş Taliban rejimi ile muhalefet güçleri arasında devam ediyor.

Sudan: 1983-1999, 1.5 milyon ölü. Güneydeki Hıristiyanlar, Müslüman yönetime karşı bağımsızlık savaşı veriyor. Ülkedeki kıtlık ve açlık ölü sayısını artırıyor.

Ruanda: 1994'de 800 bin ölü. Hutu yönetimin asker ve milislerin Tutsi ve ılımlı Hutulara yönelik katliamı tam 90 gün sürdü.

Angola: 1975-1999, 500 bin ölü. Angola'nın 1975'de Portekiz'den bağımsızlığını kazanmasından sonra UNİTA gerillaları ile hükümet arasında savaş patladı. 1991 ve 1994'te yapılan anlaşmalar çöktü.

Bosna: 1991-1995, 250 bin ölü. Yugoslavya'nın parçalanmasından sonra askeri çatışma ve sivillerin katledilmesi, ABD'nin arabuluculuğuyla sona erdirildi.

Burundi: 1993-1999, 250 bin ölü. Seçimle iş başına gelen ilk devlet başkanının (Hutu), Tutsiler tarafından öldürülmesi üzerine patlak veren çatışmalar hálá devam ediyor.

Cezayir: 1992-1998, 75 bin ölü. İslami Selamet Cephesi'nin seçimlerden birinci parti olarak çıkması üzerine ordu müdahalede bulununca dinci terör başladı.

Sri Lanka: 1983-1999, 57 bin ölü. Tamil gerillaları bağımsızlık için yönetime karşı silahlı mücadele yürütüyor.

Kolombiya: 1960'lar-1999, 30 bin ölü. Uyuşturucu tacirleri, solcu gerillalar, sağcı milis mangaları arasında devam eden savaş yüzünden her yıl binlerce kişi ölüyor.