Belçika soykırım sanıklarını yargılıyor

Ruanda'da 1994 yılındaki soykırıma katıldıkları ileri sürülen 4 kişi, Brüksel Ağır Ceza Mahkemesi'nde, halk jürisi huzurunda yargılanmaya başladı. Belçika'da, dünyanın başka hiçbir ülkesinde bulunmayan bir yasa, yabancıların, bu ülkede yaşamasalar dahi, bir başka yabancıyı, "insanlık suçu" ithamıyla mahkemeye vermelerine olanak tanıyor.

16 Haziran 1993 tarihinde yürürlüğe giren ve 1999'da kapsamı genişletilen bu yasa çerçevesinde, daha önce, İran'ın eski devlet başkanı Haşimi Rafsancani, Çad'ın eski devlet başkanı Hissene Habre, Kongo'nun eski dışişleri bakanı Abdulaye Yeroida gibi isimler aleyhinde suç duyurusunda bulunuldu ve soruşturma açıldı.

Belçika adaleti, ilk defa, söz konusu yasa kapsamında açılmış bir soruşturmayı tamamladı ve 4 Ruandalı aleyhindeki suç duyurusunu yerinde bularak, yargılama kararı aldı. Yasa, bu durumda, yargılamanın Ağır Ceza Mahkemesi'nde yapılmasını öngörüyor. Bu mahkemenin karar mekanizmasında 12 kişilik halk jürisi bulunuyor.

Mahkeme heyeti, bu sabah ilk olarak, kurayla belirlenen 200 Belçika vatandandaşı arasından 12 asil ve 12 yedek jüri üyesini belirledi.

SANIKLAR

Ruanda'daki etnik gruplardan Tutsi ve Hutular arasındaki gerginlik ve çatışmalar, 1994'te, 800 bin ila 1 milyon Tutsi'nin katli ile sonuçlanmıştı. Tutuksuz olarak mahkemeye çıkacak 4 sanıktan biri olan, Ruanda Üniversitesi fizik profesörü Vincent Ntezimana (40), soykırım sırasında bazı eylemlere bizzat katılmak, bazılarını ise desteklemekle itham ediliyor. Ntezimana, 1995 yılında, bulunduğu Belçika'da tutuklanmış ve bir yıl hapis yattıktan sonra tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakılmıştı.

Ruanda'nın eski bakanlarından ve Kibrit Tekeli eski genel müdürü Alphonso Higaniro (52), "soykırım çağrısı" yaptığı ithamıyla halk jürisi önüne çıkıyor. Higaniro da sığındığı Belçika'da, 1995-1996'da bir yıl hapis yattıktan sonra serbest bırakılmıştı.

Consolata Mukagango (42) ve Julienne Mukabutera (37) isimli iki rahibe kadın, soykırımcı Hutulara yardımcı olmak ve manastırlarına sığınmış Tutsileri ölüme göndermekle itham ediliyorlar. İki rahibenin durumu, Katolik Kilisesi'nin soykırımda izlediği tavır ve oynadığı rol üzerine yapılan tartışmaları tekrar gündeme getiriyor.

Aralıksız sürdürülecek ve en az 6 hafta sürecek yargılamada 170 kadar şahit dinlenecek. Belçikalılar, bu şahitlerin bir kısmını, uçak tahsis ederek Ruanda'dan getirdi. Bu amaçla 90 milyon frank (yaklaşık 2.2 milyon euro) harcanacağı bildirildi. Bazı şahitler de ilticacı olarak yaşadıkları çeşitli Avrupa ülkelerinden Brüksel'e gelecekler. Şahitler, mahkeme süresince harp okulunda barındırılıyor ve koruma altında tutuluyor.

İNSANLIK TARİHİNİN KARA DÖNEMİ

6 Nisan 1994'te, Ruanda ve komşu Burundi'ye barış getirmek için Tanzanya'daki zirveden aynı uçakla Ruanda'nın başkenti Kigali'ye dönen Ruanda Devlet Başkanı Juvenal Habyarimana ile Burundi Devlet Başkanı Cyprien Ntaryamira'nın bulunduğu uçak, tam Kigali'ye inerken esrarengiz roket atışıyla düşürüldü. İki devlet başkanı da yaşamını yitirdi.

Bugün hala kimin ateşlediği bilinmeyen roket suikastıyla, Hutu halkından olan Habyarima'nın öcünü almak isteyen yüzde 80 çoğunluktaki Hutular, yüzde 19 azınlıktaki Tutsileri kesmeye başladı. Temmuz-Ağustos'ta ordu denetimi, Ruanda Yurtsever Cephesi'ni yöneten Tutsilerin eline geçti ve asayiş sağlandı.