Doğan Hızlan: Ralph Steadman'in yedek çiçeği

Doğan HIZLAN

Schneidertempel Sanat Merkezi'ndeki Yeni Bir Binyılın Eşiğinde İnançlar Uluslararası Karikatür Sergisi'ni gezdim.

Schneidertempel, on dokuzuncu yüzyılda Galata'da Aşkenaz Yahudiler'in kurduğu bir sinagog. Şimdi bir sanat merkezine dönüştürüldü.

Size önce bir çiçeğin öyküsünü anlatacağım:

Kapıdan girer girmez ünlü usta Ralph Steadman'in bir eseri ile karşılaşıyorsunuz. 2000 yılını simgeleyen bir çizgi şöleni. Umut dolu. Üç tane yanyana dünya, sonuncunun üzerinde bir statice çiçeği. Bu çiçeği Steadman, binlerce kilometre öteden sergi için göndermiş.

Gelin görün ki, çiçeğin yaprakları koptu kopacak.

İzel Rozental, bu durumdan Tan Oral'a söz edince, o da bir çiçekçiden sağlayabileceğini söylemiş.

Gene de, ustanın titizliğini bildiklerinden ona çiçeğin durumunu anlatmışlar, başka bir çiçekle değiştirip değiştiremeyeceklerini sorduklarında şu cevabı almışlar:

Merak etmeyin gelirken yanımda yedek bir çiçek getiriyorum.

Ve Steadman çiçeği elinde geliyor.

Alt tarafı bir çiçek, diyenlerin neden Steadman olamayacaklarını bu tesbit anlatıyor sanırım. Sanatın ayrıntıda gerçekleştiğinin de simgesi.

* * *

SERGİ, inançların, farklılıkların bir arada yaşayacağını, hoşgörünün ikibinin eşiğinde tek egemen unsur olduğunu gösteriyor.

Hiç kuşkusuz, karikatürün ustalarını bir arada izlememizi de sağlıyor. Böylece çizginin, insanları, inançları birleştirici işlevi konusunda bize örekler sunuyor.

Çizginin bir özelliği vardır. Hepsinin önünde dakikalarca durup yorum yapabilirsiniz, çizginin ardındaki felsefe çeşitliliğinin tadını çıkarabilirsiniz.

Unutmayın, sergi bu zengin malzemeyi taşıyor.

Tan Oral, sergi albümüne yazdığı İster İnan İster İnanma adlı giriş yazısında serginin ana felsefesini özetliyor: 'Eski dünyanın eleştiri ve mizah anlayışı etkili olamıyorsa artık ve yeni bir bakış gerekiyorsa eğer, işte bu sergide ve bu kitapta yer alan çizimler, yeni yüzyılın olduğu kadar, yeni bakışların ve yeni arayışların da birer neşeli habercileri sayılmalıdır.'

* * *

SCHNEİDERTEMPEL'daki sergiyi mutlaka gezin. Karikatürün ustalarıyla birlikte ikibin yolculuğu konusunda düşünün.

Zihniniz açılsın.