Dinozorların yok oluş sırrı aydınlanıyor mu?

Dinozorların yok oluÅŸunu açıklayan en önemli varsayım ÅŸuydu: Dinozorlar 65 milyon yıl önce Meksika körfezine düşen muazzam büyüklükte bir göktaşının yarattığı küresel etkiyle yok olmuÅŸtu...Åžimdi bu varsayımı araÅŸtıran mühendisler, göktaşının çarptığı yerdeki büyük kraterin 1,5 km derinliÄŸinden örnek kaya parçaları çıkardı. Sırrı bu kayalar çözecek.Bilim dünyasının, özellikle paleontologların en büyük bilmecelerinden biri dinozorların nasıl yok olduÄŸu sorunudur. Burada bir kaç varsayım ileri sürülür, ancak en önemlisi bir göktaşının çarpmasıyla Dünya’nın küresel bir felakete uÄŸradığı, depremlere yol açtığı, atmosfere salınan toz ve dumanın güneÅŸin ışınlarını engellediÄŸi, dünyanın soÄŸuk bir döneme girdiÄŸi ve dinozorların da bu ortamda yok olduÄŸudur. Yeryüzünün farklı yerlerinde bulunan fosil kayıtları, 65 milyon yıl önce dünyada ani bir deÄŸiÅŸikliÄŸin olduÄŸunu gösteriyor. Bu deÄŸiÅŸikliklerden en önemlisi dinozorların, pterozorların, pleizorların, mosazorların, ammonitlerın, bir kısım balık ailesinin, planktonlar ve bitki türleriinin yok olmasıydı. Teze göre, Dünya üzerindeki canlılardan yüzde 70'i kurtulamadı.Dünyamızın Kretas Çağı (TebeÅŸir dönemi) sonlarında böyle büyük bir felaket yaÅŸadığı genel olarak kabul edilen görüştür. Bu dönemde canlılarda toplu olarak yokoluÅŸunun bütün izleri vardır. Peki buna bir göktaşı mı yol açmıştı? Ä°ki görüşBu yok oluÅŸ konusunda farklı görüşler vardır. ‘Felaket’ teorileri yandaÅŸları, böyle bir yok oluÅŸa ancak yeryüzünde muazzam bir deÄŸiÅŸikliÄŸin yol açabileceÄŸini ileri sürüyor. Bu bu deÄŸiÅŸikliÄŸi gerçekleÅŸtirecek en büyük aday da bir göktaşının çarpmasıdır.Ancak bu ‘felaketçiler’in karşısında ‘AÅŸamacılar’ diye bilinen diÄŸer bir grup bilim adamı, bir göktaşı çarpmasıyla türlerin yok olabileceÄŸine inanmıyor ve türlerin çeÅŸitliliÄŸinin aÅŸamalı olarak TebeÅŸir döneminden binlerce yıl önce azalmaya baÅŸladığını öne sürüyor. Bilim adamları ÅŸimdi bu öykünün doÄŸruluÄŸunu araÅŸtırıyor. AraÅŸtırılan yer de, göktaşının düştüğü varsayılan Meksika Körfezi’nde Yucatan bölgesinde yapılıyor. Yucatan’daki büyük krater, 1981'de, petrol aranırken Glen Penfield ve Antonio Carmargo adlı iki jeofizikçi tarafından tesadüfen keÅŸfedildi.1991’de Alan Hildebrand ve çalışma arkadaÅŸları 65 milyon yıl önce bir göktaşının Yucatan'a çarptığını ve bu çarpma sonucu oluÅŸan bir gel-git dalgasının tüm Orta Amerika'yı etkisine aldığını öne sürdü. Sismik araÅŸtırmalar sonucunda, kraterin kenarları olduÄŸu düşünülen, 170 kilometrelik dairesel bir yapı saptandı. Kraterin yaşı ile yokoluÅŸ zamanı birbirine uyumluydu. Ayrıca, Guetamala'ya kadar uzun bir alandaysa, 4 metre kalınlığındaki tsunami birikintileri saptandı. Åžimdi mühendisler olaya el koydu ve Yucatan yarımadasına düştüğü varsayılar göktaşının gerçekten böyle bir etki yaratıp yaratamayacağını anlamak için jeologlara ilk kez göktaşının düştüğü yeri inceleme fırsatı sundular. Mühendisler, yerin 1.5 kilometre derinliÄŸinden, çarpışma öncesi ve sonrasına iliÅŸkin sorulara yanıt verebilecek bir kaya özünü yüzeye çıkardılar. Jeologlar, ÅŸimdi bu kayayı inceleyerek, çarpışmanın dinozorları yok edecek kadar güçlü olup olmadığını ortaya çıkartacaklar.Bundan önce, kraterin kenarlarından elde edilen bazı kaya parçalarında, üzerinde küçük, çapraz çizikler olan kuvars kristalleri içerdiÄŸini saptanmıştı. Bilim adamları bunun tek nedeninin göktaşı çarpması olabileceÄŸi görüşünde. Aslında 65 milyon yıl önce büyük bir nesnenin Dünya’ya çarptığı kesinlik kazanmış durumda. Ama Dinozorların neslinin tükenmesinin tek nedeni bu çarpışma mıydı, henüz bilinmiyor. Mühendisler Aralık sonunda baÅŸladıkları sondaj çalışmaları sonucunda, 1,5 km derinlikten, 1112 metre uzunluÄŸunda ve 7.6 santimetre çapında bir kaya çıkardı. Bunun, göktaşının çarptığı taÅŸlar, ergimiÅŸ kayalar, breÅŸ, tsunami birikintileri ve çarpma ardından ilk hayatın belirtisi olan denize ait çöküntülere iliÅŸkin tüm konuları aydınlatması umuluyor. Â