Cumhuriyeti hak edelim

Enis BERBEROĞLU

Cumhuriyet ancak demokrasi ile birlikte anlam ifade eder.

Örneğin kolaysa gidin Muammer Kaddafi'nin cumhuriyet adını verdiği rejimde gazeteci sıfatıyla yönetimi sorgulamaya kalkın... Veya Latin Amerikan cumhuriyetlerinde paşalara muhalif ses bulun da demeç alın.

Türkiye'deki askeri dönemleri hatırlayın...

Demokrasi olmayınca cumhuriyetin tadı çıkıyor mu?

* * *

Demokraside üç konuda mutlak ölçü uygulanır.

1) Ülke ekonomisi, pazar koşullarına göre, serbest rekabetin dinamik gücüyle işlemelidir.

2) Halkın iradesi seçimler yoluyla Meclis'e tam yansımalı, parti içi demokrasi yaşamalıdır.

3) İfade özgürlüğünün garantisi sayılan sansürsüz basın, kamuoyunun karar sürecine tarafsız bilgi aktararak yardım etmelidir...

Türkiye'nin evrensel bu üç kritere göre performansına bakalım:

Ülke ekonomisinde 69 ana sektörden sadece 5'inde tam rekabet koşulları hâkim. 17 sektörde rekabet sınırlı, 21'inde tekeller egemen.

Son 20 yıldır her seçimde yasa değişiyor, seçmen eğilimini tam yansıtacak sistem hâlâ bulunamadı. Parti liderleri padişah gibi. Liderlik koltuğu neredeyse başbakanlıktan bile cazip.

Medyanın hali ortada, fazla lafa hacet yok.

* * *

Bu teorik çerçeveyi çizdikten sonra günlük gelişmeleri izlemek daha kolay hale geliyor.

Başbakan Mesut Yılmaz'ın, Korkmaz Yiğit'in son anda önlenen yükselişi hakkında önceki gece yaptığı açıklamalarını duydunuz, okudunuz.

Acaba ne ölçüde samimi?

Organize suç çetelerinin en tanınmış ismiyle irtibatından kuşku duyduğu Korkmaz Yiğit'e verdiği iki vizeye baksanıza: Bankacılık ve medya...

Yani demokrasinin vazgeçilmez ve en kritik iki bacağı.

Bankalar ekonomiye pompalanan kanın rengini belirliyor, medya denetimde şeffaflığın aracı.

O yüzden bırakın teknik detayı, bu vizeler bir başbakan için siyasi intihar sayılmaz mı?

* * *

Piyasa kulislerine göre, Korkmaz Yiğit'in oyun planı belliydi.

Türkbank'ı devralmak için temin etmesi zorunlu teminat mektuplarını rakibi özel bankalardan alması mümkün değildi.

Oysa kamu bankalarına hükümetten gidecek talimat bu sorunu anında çözerdi. Bu nedenle yaklaşan seçimlerde hükümete destek verecek bir medya grubu oluşturmaya çalıştı. Kısmet değilmiş!

Ama kritik soru ortadadır:

Mesut Yılmaz hükümeti bu oyun planına uygun davranacak mıydı?

Yani Korkmaz Yiğit'e Türkbank alımına yardımcı olmak üzere kamu bankalarından teminat mektubu verilecek miydi?

Eğer verilseydi, hükümet şu anda bankacılık yapması, medya patronluğuna soyunması -kendi ifadesiyle- sakıncalı bu işadamının suç ortağı olmayacak mıydı?

Görüyor musunuz bir kaset kaç oyunu birden bozdu...

* * *

Unutmayın, cumhuriyet demokrasi olmadan yürümez. Demokrasi, açık sorulara açık yanıtlar rejimidir.

Cumhuriyet düşmanları sadece dağda gezmez, tekkede saklanmaz.

Dahası cumhuriyet rejiminde yaşamak ayrıcalıktır, bedava değildir.

Cumhuriyeti hak etmemiz gereklidir.

Hepimizin bayramı kutlu olsun.