Bodrum’daki akşam yemeğinde şişmanlığın yol açtıklarını anlattım, karşımdaki hanımefendi yemeği yarım bıraktı

Tam karşımda oturan orta yaşlı hanımefendi oturduğu yazlık sitede hipertansiyonu, şeker hastalığı, kalp damar hastalığı sorunu çeken komşularının çoğaldığını söyledi. Bunun nedenini merak ediyordu. 50yaşına henüz bir iki yıl önce adım atmasına rağmen kendisinde de birkaç ay önce hafif bir hipertansiyon ortay çıkmış, sistolik kan basıncı 140-160, diyastolik kan basıncı 85-95 aralığında seyrediyormuş. Ve de kan şekeri yükselmeleri belirlenmiş. Bunun üzerine ben fazla kilonun insanda yol açtığı hastalıkları onu üzüp telaşlandırmadan anlattım. Sonunda ne mi oldu? Bunları anlattıkça masa komşum hanımefendi önüne getirilenleri daha az yedi. Dondurmalı baklavanın sadece tadına bakıp geri gönderdi ve şekersiz bir kahve istedi! Ben de anlattıklarımın işe yarayabileceğini düşünüp sevindim.

KİLO ARTINCA TANSİYON DA YÜKSELİYOR

Kilo fazlalığı sorunu Türkiye’de de yaygınlaşıyor. Yeni tamamlanan bir araştırmanın sonuçlarına bakılırsa son 5-6 yılda bile "Türk insanı"nın ortalama ağırlığına 3-4 kilo yağ eklendi. Yani Türk toplumu da obezite salgınından payına düşeni yavaş yavaş alıyor. Masamızdaki hanımefendinin sorduğu sorunun yanıtı da işte bu fazla kilolarda yatıyor! Kilo fazlalığı demek yağ depolarının artması demektir. Bu durum vücudun metabolik ve hormonal yapılanmasında önemli değişiklikler yapıyor. Örneğin, artan yağ depolarını beslemek için kalp daha fazla kan pompalamaya çalışıyor. Buna paralel olarak dolaşımdaki kan hacmi artıyor. Sağlam bir kalp bunu bir noktaya kadar telafi edebiliyor. Ama kilo artışı belirli bir noktanın üzerine çıkınca kalbin diyastolik (yani kanı pompalama) ve sistolik (yani gevşeme) fonksiyonları yavaş yavaş bozuluyor. Sonuçta kalp bir süre sonra yorgun düşüyor. Yüksek tansiyon kalıcı hale geliyor. Yağ depoları çoğaldıkça kalbin üzerine düşen iş artıyor. Öyle ki yalnızca kilo fazlalığı hangi yaşta olursanız olun tam bir hipertansiyon davetçisi haline dönüşebiliyor. Bu kişilerin bazılarında, çok erken yaşlarda bile olsalar kalbin pompa fonksiyonu bozuluyor, kardiyomiyopati denilen problem ortaya çıkıyor.

KÖTÜ ALIŞKANLIKLAR KALP HASTALIĞINA YOL AÇIYOR

Kilo fazlalığının yarattığı problemler bununla kalsa iyi. Boş kaloriler çoğu zaman trigliserit isimli yağın artması, iyi kolesterol HDL’nin azalıp ve kötü kolesterol LDL’nin çoğalmasına sebep oluyor. Bu durumdan kilolu kişilerin daha fazla yağ, özellikle de doymuş yağ ve trans yağ tüketmesi de sorumlu tutuluyor. Diğer taraftan, araştırmalar, kilo sorunu çekenlerin günlük kolesterol kazanımının da 200 miligram ile, sınırlanmış müsaade edilebilir değerin çok üstüne çıktığını gösteriyor. Birçok çalışma fazla kilolu veya şişman kişilerin alması gerekenden daha az kalp koruyucu Omega-3 yağ asidi kullandığını da ortaya koyuyor.

Diğer taraftan bu insanların ortak başka kötü alışkanlıkları da var. Fazla kiloluların çoğu beklenenden daha az hareket ediyor. Daha fazla alkollü içecek tüketiyor. Daha çok fast food yiyecek ve daha az meyve-sebze yiyor. Bu olumsuzluklara bazen bu günahların ortak sonuçları olan kan şekeri artışı ve ürik asit fazlalığı eklenince koroner kalp hastalığına yakalanmaları kaçınılmaz bir durum haline geliyor. Bel çevresi 100 cm’yi geçen erkeklerle, 88 cm’den fazla kadınlarda bu risk 2-3 kat artıyor.

ŞEKERE DAVETİYE ÇIKARIYOR

Kilo fazlalığı ve obezite sorunu çok ama çok önemli başka bazı sağlık probleminde de tetikçilik görevi üstleniyor. Özellikle aile hikayesinde şeker hastalığı bulunanlarda depolanan her birkaç kilo yağ fazlası şeker hastası olma riskini 3-5 katına çıkarıyor. Kilo fazlalığı veya obezite sorunuyla diyabet arasındaki yakın dostluk neredeyse 100 yıldır biliniyor. Ama bütün dünya kilo fazlalığı tehdidinin aynı zamanda diyabet tehdidi haline geldiği de henüz yeni yeni fark ediyor.

Geçen hafta 110 kiloluk bir bedenle bize müracaat eden 28 yaşındaki Ahmet’in durumu da böyleydi. Ahmet’in 58 yaşındaki babasında 15 yıldır şeker hastalığı mevcuttu ve babası ensülin kullanmak zorundaydı. Genç Ahmet üzerine yüklediği neredeyse 40 kiloya yaklaşan yağ fazlalığı nedeniyle diyabete davetiye çıkarmıştı. Kilo arttıkça diyabet riski çoğalıyor.

EĞER KİLO FAZLALIĞI SORUNUNUZ VARSA

Kilo fazlalığı veya şişmanlık problemi bulunanlarda, yağ depolarını karın ve göbek çevresinde saklayanlarda bazı sağlık sorunları hem daha sık görülüyor, daha erken yaşlarda ortaya çıkıyor, hem de daha ağır ve problemli bir seyir gösteriyor. İşte o sorunların en önemlileri:

Hipertansiyon

Kan yağlarında dengesizlik

Koroner kalp hastalığı

İnme-felç

Gut

Safra kesesi taşı

Bazı kanser çeşitleri

Eklem romatizmaları

Uyku bozukluğu

Horlama

Cilt sorunları

Cinsel güç kaybı

Bellek zayıflaması

FOTOĞRAFIN TAMAMINA BAKIN!

Aslında fotoğrafa bir bütün olarak bakıldığında yalnızca bir şişmanlık salgınıyla karşı karşıya değiliz. Fotoğrafın içinde ne yazık ki aynı zamanda diyabet, hipertansiyon, kalp damar hastalığı salgınları da var. Eğer bu fotoğrafın içindekileri tam bilmiyorsanız diğerlerini de lütfen bir kenara not alın. Fazla kilolu veya şişman kişilerde safra kesesi taşlarına, kalınbağırsak, meme, prostat kanserine, cinsel fonksiyon bozukluklarına Alzheimer ve diğer kaynaklı bellek kayıplarına, cilt hastalıklarına ve eklem problemlerine beklenenden daha sık rastlanıyor.