Güncelleme Tarihi:
Genel af yasası 2025 son dakika gelişmeleri ve infaz düzenlemesi, gündemde yer almaya devam ediyor. 10. Yargı Paketi çalışmalarında son viraja girilirken, infaz düzenlemesi ve denetimli serbestlik beklentileri de arttı. Ceza adaleti sisteminin artırılmasına yönelik alınacak tedbirler olduğundan bahseden Bakan Tunç, "Bu konudaki yargı paketini de hazırlamış durumdayız. Önümüzdeki günlerde milletvekillerimizin takdirine arz edeceğiz." demişti. Öte yandan Bakan Tunç 'af çıkacak mı' sorusuna da net yanıt verdi. 55 maddelik yeni yargı paketi, çalışmalar tamamlandıktan sonra Meclis'e sunulacak. Paket içerisinde, 14 farklı kanunda değişiklik veya düzenleme yer alacak. Cezasızlık algısının önüne geçilmesi planlanan pakette, ceza kaç gün olursa olsun 5'te 1 oranında ceza yatma zorunluluğu da bulunacak. Peki, infaz düzenlemesi ve denetimli serbestlik çıkacak mı? Af yasası TBMM'ye geldi mi? Genel af var mı, ne zaman çıkacak? İşte, o konu hakkında ayrıntılı bilgiler.
Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, Kocaeli’nin İzmit ilçesinde gerçekleştirilen ‘Yargı ve İş Dünyası’ başlıklı sempozyuma katıldı, açılış konuşmasını yaptı. Bakan Tunç, program sonrası basın mensuplarının sorularını yanıtladı.
"Özellikle kamuoyunda af olarak değerlendirilen husus bir kere yanlış bir anlaşılma. Burada herhangi bir af söz konusu değil” diyen Bakan Tunç, “Bizim böyle bir gündemimiz de söz konusu değil. Burada özellikle Ceza İnfaz Kanunu’nda yapılacak olan düzenlemeler cezaevlerindeki şartlarla ilgili. Yine hasta hükümlülerin şartları, onların alternatif infaz usullerinden yararlanabilmeleri, belli yaşın üstündeki hükümlülerle ilgili yine tabii bazı suçlar hariç tutulmak kaydıyla ve kapsam itibarıyla bunlar tabii ki milletvekillerimizin takdirlerinde olan hususlar.
Özellikle 55 bin kişinin affedileceği şeklindeki değerlendirme bir kere doğru değil. Covid izni vardı; 2023 yılının 31 Temmuz’unda bu sona ermişti. Covid zamanında 3 yıl boyunca açık cezaevindeki hükümlüler izne gönderilmişti. Kapalıdaki hükümlüler de 3 yıl erken açık cezaevine çıkarak oradaki Covid tehlikesinin sağlık riskini ortadan kaldırmaya yönelik bir düzenlemeyi Meclisimiz yapmıştı. 31 Temmuz 2023 tarihi itibarıyla kararları kesinleşenler ve cezaevinde bulunanlar bundan yararlanabildi. 31 Temmuz 2023 tarihinde kararı kesinleşmiş cezaevinde bulunanlardan önce suçu işlediği halde, yargılaması uzun sürdüğü için, kendinden kaynaklanmayan bir sebeple bundan yararlanamadığını ifade eden vatandaşlarımız var. Şimdi bunların talebiyle ilgili bir değerlendirme söz konusu olabilecek. Suç tarihi itibarıyla yararlananlardan önce suç işleyenler ama ‘Benim de yargılamanın uzun sürmesi nedeniyle yararlanamadım’ diyen kişilerin talebiyle ilgili bir durum söz konusu. Bu tabii Meclis’in takdirinde olan bir husus. Milletvekillerimiz elbette ki bu talepleri değerlendirecek. Biz çözüme yönelik bir taslağı onlara arz edeceğiz” ifadelerini kullandı.
"Bu konu cezaevlerinde mükerrir durumda olanlarla ilgili yani tekraren basit suç işleyenlerin cezaevinde koşullu salıvermeden yararlanıp yararlanamayacağıyla ilgili bir husus. Ceza infaz mevzuatımıza göre bir kişi, terör, cinsel suçlar, uyuşturucu suçu haricinde basit suçlar bakımından ilk kez suç işlediği zaman cezasının yarısını cezaevinde geçirirken koşullu salıverilmesine son 1 yıl kalan hükümlüler denetimli serbestlikten yararlanır.
İkinciyi işlemiş ise cezasının 2/3’ünü, üçüncüyü işlemişse cezasının tamamını yani 4/4’ünü cezaevinde geçirir. Burada bir terör suçlusu ya da uyuşturucu suçlusunun cezasını 3/4’lük bölümünü cezaevinde geçiriyorken basit suçlardan cezaevinde olanların cezalarını neden 4/4’ünü cezaevinde geçirdiklerine dair yakınmalar oluyor. Cezaevinde bu durumda olanların cezalarının 3/4’ünü yatarak dışarı çıkma ümidiyle ıslah olmasının kolaylaşacağına dair çok sayıda başvuru yapılıyor. Bu konuda bir düzenleme yapılması hususu tabi ki milletvekillerimizin, yüce meclisimizin takdiridir."
Adalet Bakanlığı kaynaklarından edindiğim bilgiye göre, yeni taslak paket hazır. Bu taslak ilgili bakanlıklara gönderildi ve görüşe açıldı. Önümüzdeki günlerde Meclis’e sunulması bekleniyor. Daha önceki yargı paketlerinden çıkarılan infaz düzenlemeleri 10’uncu pakette yer alıyor. Pakette, 14 farklı kanunda değişiklik veya düzenleme var. Kanun teklif taslağı yürütme ve yürürlük dahil toplam 55 maddeden oluşuyor.
Pakete göre, ilke olarak hükümlülerin denetimli serbestlikten faydalanabilmesi için cezalarının belirli bir süresini yani koşullu salıverilme tarihine kadar ceza infaz kurumunda geçirmesi gereken sürenin en az 1/5’ini mutlaka cezaevinde geçirmeleri gerektiği kabul ediliyor. Bu durumda örneğin 1 yıl ceza alan 2.5 ay, 6 ay ceza alan 1 ay, 3 ay ceza alan 18 gün, 1 ay ceza alan 6 gün cezaevinde kalacak.
1 yıllık maktu denetimli serbestlik süresi bakımından bir değişiklik yok. Ancak Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın sık sık vurguladığı gibi cezası az olan hükümlüler de dahil olmak üzere bütün hükümlülerin aldıkları cezayla orantılı olarak belirlenecek süreyi mutlaka ceza infaz kurumunda geçirmeleri sağlanacak. 1 ay bile ceza alan mutlaka cezaevine girip hapis yatacak. Böylece, toplumdaki cezasızlık algısının ortadan kaldırılması sağlanacak.
Tutuklama yasağına ilişkin 2 yıllık sınır korunuyor. 2 yılın altında ceza gerektiren suçlarda hâkim genel olarak tutuklama kararı vermeyecek. Ancak, çok önemli bir değişiklikle 2 yılın altındaki suçlarda hâkimlere tutuklama konusunda takdir yetkisi tanınıyor. Buna göre, “şüphelinin davranışlarının yeniden bir suç işleyeceği hususunda kuvvetli şüphe oluşturması (suç işleme eğilimi)”, “suçun işleniş şekli”, “suçtan meydana gelen zararın ağırlığının kamu düzenini önemli ölçüde bozması” hallerinde hâkim 2 yılın altındaki suçlarda da şüphelinin tutuklanmasına karar verebilecek.
“Trafik suçları”, “Genel güvenliğin kasten tehlikeye düşürülmesi”, “Meskun mahalde silah atılması”, “Bilişim suçları”, “Telefonla dolandırıcılığı” gibi eylemlerde ceza miktarları yeniden değerlendirilecek. Bu suçların cezalarının alt sınırı yükseltilecek. Trafik suçlarında ehliyetlerin el konulma süresi uzatılacak. Telefon hattı aboneliğinin sınırlandırılmasına ilişkin düzenleme yapılacak. Bu suçların yaptırımı ağırlaştırılarak caydırıcılık sağlanacak.
Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, “100 yıl affı” ve “genel af” tartışmasını “Genel afla ilgili bir çalışma söz konusu değil. Böyle bir çalışma gündemimizde yok” diyerek noktalamıştı. Ancak AK Parti, dolu cezaevlerini rahatlatacak “kısmi af” diye nitelendirilen bir düzenleme üzerinde çalışıyor. COVID-19 salgını sırasında çıkarılan ve açık cezaevinde bulunan hükümlülerin, kalan cezalarını denetimli serbestlikle dışarıda infazını öngören düzenlemenin kapsamının genişletilmesi tartışılıyor.
Yeni yargı paketinin Meclis’teki görüşmeleri sırasında önerge verilecek. 31 Temmuz 2023’ten önce suç işleyip de cezası kesinleşmemiş olanların kalan cezalarını denetimli serbestlikle dışarıda tamamlamaları yolu açılacak. Bu düzenlemeden, denetimli serbestliğe ayrılmalarına 5 yıl veya daha az süre kalanlar yararlanacak. Düzenleme Meclis’ten geçerse 31 Temmuz 2023 tarihinden önce suç işlemiş olmak kaydıyla denetimli serbestliğe ayrılmalarına 5 yıl veya daha az süre kalanlar, kalan sürelerini denetimli serbestlikle çekmek üzere salıverilecekler. COVİD-19 salgını sırasında yapılan ilk düzenlemeden 31 Temmuz 2023 itibarıyla sadece cezası kesinleşmiş olanlar faydalanmıştı. Bu da Anayasa’nın eşitlik ilkesine aykırı olduğu tartışmalarına yol açmıştı. Yeni düzenlemede, cezanın kesinleştiği tarih değil suçun işlediği tarih esas alınacak.
İYİ Parti, aynı konuda kanun teklifi vermişti. Bakanlık kaynakları, önümüzdeki günlerde TBMM gündemine gelecek yeni yargı paketinin görüşmeleri sırasında partilerin uzlaşması durumunda ortak imza ile önerge verme yoluna gidilebileceğini de vurguladılar. 10. Yargı Paketi konusunda gözler artık Meclis’te...