Güncelleme Tarihi:
Yerel yönetimlerin en önemli temsilcisi olan belediye başkanlarının görev süreleri, halk tarafından beş yıllığına seçilmeleriyle belirleniyor. Ancak, belediye başkanının vefatı gibi beklenmedik durumlarda, yerine kimin geçeceği ve belediye yönetiminin nasıl devam edeceği hem vatandaşlar hem de yerel yönetimler için kritik bir soru haline geliyor. Türkiye’de bu süreç, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 45. ve 46. maddeleriyle açıkça düzenleniyor. Peki, Belediye başkanı ölünce yerine kim geçer?
Belediye başkanının vefat etmesi halinde, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 45. maddesine göre, vali tarafından belediye meclisinin en geç 10 gün içinde toplanması sağlanıyor. Bu toplantıya, sırasıyla meclis birinci başkan vekili, yoksa ikinci başkan vekili, her ikisi de yoksa en yaşlı üye başkanlık ediyor. Belediye meclisi, gizli oy usulüyle kendi üyeleri arasından yeni bir belediye başkanını seçiyor. Seçim süreci şu şekilde işliyor:
İlk iki oylama: Yeni başkanın seçilebilmesi için meclis üye tam sayısının üçte ikisinin oyu gerekiyor.
Üçüncü oylama: İlk iki oylamada çoğunluk sağlanamazsa, üçüncü oylamada üye tam sayısının salt çoğunluğu (yarısından bir fazla) aranır.
Dördüncü oylama: Üçüncü oylamada da sonuç alınamazsa, en çok oy alan iki aday arasında dördüncü tur oylama yapılır. Bu oylamada en fazla oy alan aday belediye başkanı seçilir.
Eşitlik durumu: Oyların eşit olması halinde kura çekiliyor.
Yeni seçilen belediye başkanının görev süresi, yerine geçtiği başkanın kalan görev süresiyle sınırlı. Yani, yeni başkan, vefat eden başkanın görev süresinin sonuna kadar görev yapıyor.
Belediye başkanının vefatı durumunda genel bir seçim yapılmıyor. Bunun nedeni, yerel yönetimlerin sürekliliğini sağlamak ve halkın iradesini belediye meclisi üzerinden devam ettirmek. Belediye meclisi, halk tarafından seçilmiş temsilcilerden oluştuğu için yeni başkanı belirleme yetkisine sahip. Ancak, meclis 15 gün içinde yeni bir başkan seçemezse, belediye meclisinin feshedilmesine kadar varan yaptırımlar uygulanabiliyor. Bu durumda, büyükşehir ve il belediyelerinde İçişleri Bakanı, diğer belediyelerde ise vali tarafından geçici bir görevlendirme yapılabiliyor.