Araplar Irak için sahneye iniyor

Geçen yıl 15 Temmuz’da Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Kofi Annan’ın girişimiyle start alan "Medeniyetler İttifakı Projesi"nin eşbaşkanı olan Tayyip Erdoğan Zirve’de Arap liderlere seslenecek.

Bir önceki toplantıda, ittifak projesinin Hıristiyan dünyasının temsilcisi olarak yine Annan tarafından seçilen İspanya Başbakanı Zapatero konuşma yapmıştı.

Başbakan Erdoğan, Arap Birliği Zirvesi’nin açılış oturumunda konuşacak. Diğerleri, bir önceki zirvenin başkanı olarak Cezayir Devlet Başkanı Buteflika, Sudan Devlet Başkanı Omar el Beşir, Arap Birliği Genel Sekreteri Amr Musa ve BM Genel Sekreteri Kofi Annan ve Avrupa Birliği temsilcisi.

Bu zirvenin en dikkat çekici yanı, Irak’taki yabancı güçlerin ülkeden çekilmesi için çağrıda bulunulacak olması. Bunda ne var demeyin çünkü Arap Birliği ilk kez böyle bir çağrıda bulunacak.

* * *

BU açılım, Arap ülkelerinin ellerini taşın altına koymaya hazırlandıkları anlamına geliyor.

Irak’taki bütün gruplar bugüne kadar Arapların seyirci kalmasını eleştirdiler.

Toplantıdan önce geçen hafta, Irak Dışişleri Bakanı Hoşyar Zebari Hartum’daki dışişleri bakanları toplantısında bu durumu "Bazı Arap liderler, Irak’ta demokrasinin yerleşmesini istemedikleri için başarılı olmamızı istemiyorlar" sözleriyle dile getirdi.

Kürt asıllı Dışişleri Bakanı’nın, "Paris Kulübü, Irak’ın borçlarını silerken Araplar değil yardım etmek borçları silmek için bile hiçbir girişimde bulunmadılar" dediği haberleri sızdı.

Eleştiriler sonuçsuz kalmadı. Zirvenin, hafta sonunda tamamlanan karar tasarısında Arap Birliği’nin en kısa zamanda Bağdat’ta bir temsilcilik açması ve Irak’a maddi yardım fonu oluşturması öngörülüyor.

Güvenlik gerekçesiyle kapatılmış olan Arap ülkelerinin büyükelçiliklerinin de açılacağı haberleri geliyor.

* * *

IRAK’ın yeniden yapılanmasında sorumluluğu paylaşmak, Washington’un uzun zamandan beri Araplara telkin ettiği bir şey. ABD, Arap ülkelerinin de sürece dahil olmasını istiyor.

Tabii bu arada Arapları harekete geçiren önemli bir gelişmeyi de gözden kaçırmayalım. Amerikan Yönetimi’nin Tahran ile Irak’ın güvenliği ile ilgili görüşme kararı, Araplarda "dışlanma, kenara itilme" tedirginliği yarattı.

Arap Birliği üyesi ülkelerin Irak’ın yeniden yapılanmasına yardımcı olma kararı bu ülkenin şiddet ve kaos yüzünden her geçen gün daha fazla tehlikeye giren toprak bütünlüğünün korunmasına destek olacak.

Türkiye’nin de iki yıldan beri Arap ülkelerini Irak’a muhalefet localarından bakmayı bırakıp, aktif sorumluluk almaya teşvikinin bir nedeni de bu.

* * *

ZİRVENİN en pürüzlü konularından biri de Filistin’in temsili oldu. Washington’un arka plandaki girişimleri sonucu zirveye Hamas katılmıyor. Filistin, devlet başkanı ve FKÖ’lü bir bakan tarafından temsil ediliyor. Listeler belirlendiğinde Hamas’ın henüz resmen göreve başlamadığı gerekçe gösterildi ama Hamas, dün bu kararı kınamakta gecikmedi.

Arap Birliği, yeni dönemde bölgede etkili bir güç haline gelmek için yapısal reformlara da hazırlanıyor. Barış ve Güvenlik Konseyi ilk somut adım.

Ama Arap Birliği’nin etkinliğinin esas testi Irak olacak.