Onun hakkında konuşurken dikkatli olun
Bazen kalabalık ortamlarda çocuklar annelerinin yanından ayrılmıyor. Böyle durumlarda yetişkinler “Bu çocuk çok asosyal, ne yapacağız bilmiyorum” gibi cümleler kurabiliyor. Uzmanlara göre bu yaklaşım çocuğun kendini değersiz hissetmesine sebep olabilir.
Bir çocuk hakkında, onun duyacağı şekilde konuşmak doğru mu?
Göksu Telmaç (Uzman klinik psikolog): Çocukların, kişilik özelliklerini, gelişimsel durum ya da sorunlarını onların yanında konuşmak, benlik algılarını ve yetişkinlerle kurmaları gereken güvene dayalı işbirliğini zedeler.
Dr. Serdar Alparslan (Çocuk ve ergen psikiyatrı): Bazı çocuklarda özellikle sosyal ortamlarda ve okula giderken anneden ayrılmakta zorluk görülür. Daha ilerleyen yıllarda alışverişini yapamama ve kendi siparişini verememe, bir yerden bir yere tek başına gidememe gibi sorunlarla devam edebilir. Bu durumlarda genelde aile ya da çevresindeki kişiler bu işleri başaramaz diye onun adına kendileri yapmak isterler ve çocuğun daha çekinik kalmasına neden olurlar. Hatta çocuğun yanında “Bu çocuk böyle işte! Kendi işini yapamaz, yanımızdan ayrılamaz” gibi laflar söyleyerek çocuğun da bu durumu kanıksamasına yol açarlar. Halbuki tam tersi davranışlar sergileyip çocuğu da yüreklendirerek kendi işini kendi yapması için teşvik etmeliler. “Yabani, asosyal, beceriksiz” gibi sözcükler çocuğun yanında kullanılmamalı. Bu konuda çocukla ilişkili diğer aile bireyleri de uyarılmalı ve birlikte hareket edilmeli.
Çocuklar kendileri hakkında konuşulduğuna şahit olduğunda neler hissederler?
Göksu Telmaç: Böyle bir durumda çocuk “Bende bir hata var” diye düşünerek utanç ve suçluluk hisseder. Çocuğun “Annemin/babamın istediği gibi biri olamıyorum. Yeterli değilim, beni sevmiyorlar” gibi düşünceler geliştirmesine sebep olur.
Bazen şakalaşmak için “Bu çok yabani! Seni beceriksiz seni, tembel teneke!” gibi cümleler de kuruluyor...
Göksu Telmaç: Toplumumuzda gündelik sohbet diline fazlasıyla yerleşmiş “Çok yabani, içekapanık, dilini yutmuş, kime çekmiş...” gibi cümleler hiçbir çocuğun sosyal ve çabuk iletişime geçen biri olmasına yardımcı olmaz. Aksine, ilişkilerde güvende olma durumunu tehlikeye atarak “İnsanlarla ve dünyayla temas kurmam mümkün görünmüyor” inancını pekiştirir.
Dr. Serdar Alparslan: Buna benzer sözler duyduklarında çocukların özgüvenleri kırılır. Bu da sosyalleşme denemelerini engeller. “Ben zaten yapamam” gibi düşüncelere kapılarak durumu kabullenirler. Bunun sonucunda da bu özellikler karakterleri haline gelip gelecekteki hayatlarını etkiler.
Anne-babalara önerileriniz neler?
Göksu Telmaç: Çocuk, iletişime geçmeden önce izliyor ve kendini güvende hissettiğinde harekete ve temasa geçiyor olabilir. Tanıdığı ya da tanımadığı insanlarla hızlı ve samimi bir temas kurmayı tercih etmiyor da olabilir. Tüm bunlar çocuğun ihtiyacı olarak görülüp normal kabul edilmeli.
Dr. Serdar Alparslan: Ona kendini ifade edeceği ortamlar sağlamak ve denemesine yardımcı olmak gerekir. İkna ederek sosyal ortamlara sokmak, mesela takım sporları yapmasını sağlamak da önemlidir.
HADİ GİDELİM
Küçük Kara Balık
Samed Behrengi’nin ünlü ‘Küçük Kara Balık’ı eğitici ve öğretici bir oyunla sahnede!
Yer: İstanbul-Trump Sahne
Tarih: Yarın Saat: 12.00 Yaş: 3+
İletişim: (0212) 348 78 40 Fiyatı: 45 lira
HAFTANIN KİTABI
‘Parasını Yöneten Çocuklar’ paranın tarihine, odaklanıyor; çocuklara parayı kullanmayı ve doğru bir şekilde yönetmeyi öğretiyor.
Yayınevi: National Geographic Kids
Yazan: Özlem Özyurt Tür: Araştırma
Yaş: 7+ Sayfa: 56 Fiyatı: 28.50 lira
FOTOĞRAFINI ÇEK, GÖNDER
Oğuz ve Lisya Gürsoy’un oğlu Bora ve köpeği Rio.
Ailenizin minik üyesinin fotoğrafını çekin, #HürriyetÇocuklaHayat etiketiyle Instagram’da paylaşın, bu sayfada yayımlayalım.
