Bağışıklığınızı arı ürünleriyle güçlendirin

Çiçek balı, arının bitkilerdeki nektardan ürettiği, salgı balı (çam balı gibi) ise bal arılarının bitki üzerinde yaşayan bazı böceklerin salgılarını toplayarak ürettikleri baldır. Nektar salgılayan bitkiler üzerindeki polenlerin, arının vücuduna yapışmasıyla polenler bir bitkiden diğerine taşınır. Arılar, bu sayede tozlaşmayı sağlayarak bitkilerin çoğalmasını sağlarlar. Bunun dışında arı sütü üretmek ve arıların protein ihtiyacının karşılanması amacıyla işçi arılar tarafından kovana taşınan polenler ise arıcılar tarafından toplanarak arı poleni olarak kullanılır. Arılar taşıdıkları polenlere kendi enzimlerini ve bal gibi ürünleri ekleyerek fermente bir ürün olan arı ekmeği elde ederler. Yavru arılar ve kraliçe arı için daha besleyici bir bal olan arı sütü üretirler. Kovanlarını ve peteklerini mikroorganizmalar, dış etkenler ve diğer zararlılardan korumak için kovanı, petekleri reçine-mum karışımı bir maddeyle kaplarlar. Bu maddeye de propolis adı verilir.  Bal ve diğer kovan ürünleri (arı poleni, arı ekmeği, arı sütü, propolis) sağlığımız için oldukça faydalı arı ürünleridir. Tarih boyunca hastalıklardan koruma ve iyileştirici özelliklerinden yararlanılan bu ürünlerin sağlığımıza faydalarına gelin birlikte bakalım.

Bal

Elde edildiği yöreye göre değişmekle birlikte balın temel bileşenleri, %82 karbonhidrat, %17 su, %0,3 protein ve %0,7 mineral maddelerdir. Bal içeriğindeki aminoasitler, vitamin ve mineraller, antioksidanlar, enzimler ve organik asitler ile besleyici özelliği olan bir gıdadır. Kronik hastalıklardan korunmaya ve bağışıklığı güçlendirmeye yardımcı olur. Vücut için elzem aminoasitlerin (vücudumuz için gerekli olan fakat vücudumuzda sentezlenemeyen diyetle almak zorunda olduğumuz aminoasitler) tümü balda bulunabilir. Bal, asidik yapısı, içeriğindeki enzimler ve hidrojenperoksit ile antimikrobiyal özelliğe sahip bir gıdadır. Bakteri, virüs, mantar ve parazitleri öldürmeye yardımcı olur. B2, B5 ve niasin gibi B grubu vitaminlerini ayrıca demir, fosfor, bakır, kalsiyum, magnezyum, potasyum, çinko gibi birçok mineral içerir. Antioksidanlar bakımından zengin bir gıdadır. Antioksidan içeriği balın elde edildiği yere ve tekniğe göre değişir. Genellikle koyu renkli balın, flavonoid, karotenoid gibi antioksidanların yoğun olması nedeniyle antioksidan özelliği daha yüksektir. Antioksidanlar, vücudumuzu serbest radikallerin sebep olduğu hücre hasarından korumaya yardımcı olarak, bağışıklığı güçlendirir, kronik hastalık riskini azaltırlar. Bal, mide ve bağırsak sağlığının korunmasına, soğuk algınlıklarında öksürüğün ve boğaz ağrısının hafifletilmesine yardımcı olur. Balın faydalı özelliklerinden yararlanabilmek için pastörize edilmemiş ve  içindeki faydalı bileşenlerden (polen, enzim gibi) filtre ile arındırılmamış ham olarak tüketilmesi gerekir.  Bal, bir yaşından küçük bebeklere yedirilmemelidir.

Arı Poleni

Polen, bitkilerin üreme organlarındaki üreme hücreleridir. Bal arıları için önemli bir besin olan polen, arının kendi salgısıyla birlikte topak haline getirilerek kovana taşınır. Protein, karbonhidrat, yağ, vitamin, mineral, enzim ve antioksidan içeriğiyle arı poleni besleyici bir gıda takviyesidir. Bağışıklığı güçlendirmeye yardımcı olur. Bal ile karıştırılarak tüketilebilir.  Antimikrobiyal özelliği vardır. Yapılan bir çalışmaya göre arı poleni, X ışınlarının zararlı etkilerinin giderilmesine yardımcı olur.

Arı Ekmeği

Arıların kovana getirdikleri polenleri kullanabilmeleri için polenlerin fermantasyona uğramaları gerekir. Arılar, petek gözlerine sıkıştırdığı polenleri kendi sindirim sıvıları ve bal ekleyerek depolarlar. Depoladıkları bu ürün fermantasyon sürecini tamamlayıp, olgunlaştığı zaman arılar için tüketilebilir bir hale gelir. Buna arı ekmeği ya da perga adı verilir.  Arı ekmeği ve poleninin içerikleri birbirine benzemekle beraber fermantasyon nedeniyle arı ekmeği bazı farklılıklar gösterir. Arı ekmeğinin arı polenine göre sindirilebilirliği daha fazladır. Arı ekmeği, protein, yağ asitleri, vitamin ve mineraller, antioksidanlar, enzimler ve faydalı bakteriler içerir. Antimikrobiyal ve probiyotik özellik gösterir. Bağışıklığı güçlendirmeye, içerisindeki faydalı bakteriler sayesinde bağırsak sağlığının korunmasına yardımcı olur.

Arı Sütü

Arı sütü kraliçe arı ve larvaların beslenmesi için işçi arının başında bulunan bezlerden salgılanan bir sıvıdır. Besleyici özelliği yüksek olan bu sıvı protein, vitamin, mineral ve antioksidanlar bakımından zengin yapısıyla bağışıklığı destekler.  Arı sütü, kolajen sentezini artırarak cilt yaşlanmasını önlemeye yardımcı olur. Beyin sağlığı için faydalıdır. Kısırlığı önlemeye yardımcı olur. Isı değişimine karşı hassas bir yapıda olduğu için soğukta saklanmalıdır.

Propolis

Propolis, arıların bitkiler üzerindeki reçinemsi maddeyi balmumu ile karıştırarak elde ettikleri arı ürünüdür. Güçlü antioksidan, antimikrobiyal ve iltihap önleyici özelliği ile bağışıklık sistemini destekler. Birçok hastalıkta koruyucu ve tedaviyi destekleyici olarak kullanılmaktadır.  Ham haliyle tüketilemez. Tüketimi için özütleme işlemi yapılması gerekir.

Not: Arı ürünleri olası bir alerji riskine karşı dikkatli kullanılmalıdır.