Almanlar seçim kadar anketleri tartışıyor

Enis BERBEROĞLU

Avrupa'nın yeni patronu Almanya'da bu yüzyılın son seçimine bir haftadan az zaman kaldı. Ancak aylar önce kamuoyuna açıklanan tahminlerde öngörülen tablonun pek gerçekçi olmadığı anlaşıldı. Başbakan Helmut Kohl'ün sosyal demokratlar karşısında ağır hezimete uğrayacağı senaryosuna-Ankara dışında-inanan kalmadı.

Aksine seçim anketleri Kohl önderliğindeki CDU/CSU ittifakı oy kazanırken, sosyal demokrat cephede erime başladığını gösteriyor.

Son araştırmaların birinde pazar günkü seçimde sosyal demokratların yüzde 41, CDU/CSU ittifakının yüzde 39 oy alacağı tahmini yer aldı. Diğer bir araştırmada sosyal demokratların oy oranı yüzde 39.5, Kohl önderliğindeki merkez sağ ittifakın yüzde 37.5 oy alacağı öngörülüyor.

Özetle tüm anketler, dört-beş ay önce olduğu gibi 8-10 puanlık açık farka değil, sosyal demokratlar lehine sadece 2 puanlık ve her an değişebilecek oy üstünlüğüne işaret ediyor.

Anketlerdeki oy kayması sadece partiler arasında değil, liderler platformunda da yaşandı. Çok değil iki hafta kadar öncesine kadar, sosyal demokrat Gerhard Schröder'i başbakan olarak görmek isteyen seçmenler, Kohlü aynı görev için uygun bulanlardan yüzde 21 daha fazlaydı. Bu fark son haftaya gidilirken 11 puana kadar geriledi.

* * *

Oysa bu yılın mart-nisan aylarında Alman ve dünya kamuoyuna sunulan tablo çok farklıydı.

Seçim araştırmaları sosyal demokratların Kohl'ün siyasi yaşamını noktalayacak ölçüde ezici zaferini öngörüyordu.

Aradan geçen sürede ne değişti?

Anketler mi yanıldı, seçmen mi kararını gözden geçirdi?

Galiba her iki de doğru.

Almanya'da nüfusun dörtte üçü seçmen...

Yani seçmen yaş ortalaması çok yüksek.

Bu yılın ilk yarısında rüzgar sosyal demokratlardan yana eserken yapılan araştırmalarda yaşlı seçmenler merkez sağ lehine tercih açıklamaktan kaçındılar, anketlere ‘‘kararsız’’ olarak geçtiler.

Tekrarlanan araştırmalarda bu tür seçmenlerin renklerini belli etmesi Kohl lehine oy patlaması yarattı.

Bavyera'da aslında sonucu önceden belli olan eyalet seçiminde Kohl'ün zaferi hristiyan demokrat ittifakında moralleri düzeltti, anket sonuçlarına yasnıdı.

* * *

Alman kamuoyu araştırma şirketleri, teknik yönden de günah çıkartıyor.

Mesela ‘‘recall’’ yönteminin az kullanılması çok eleştiriliyor.

Bu yöntemde anket yapılan kişiye 1994 seçiminde hangi partiye oy verdiği soruluyor. Bu sorunun yanıtıyla, seçim sonuçları kıyaslanıyor. Aradaki sapmanın boyutu, yeni araştırmanın güven derecesini gösteriyor. Toplumu temsil eden seçmen profiliyle araştırma yapılıp yapılmadığını ortaya koyuyor.

Araştırma şirketi yöneticileri, anketlerde iktidar ve muhalefet arasındaki 2 puanlık farkın sandık sonuçlarına çok değişik yansıyabileceği konusunda peşin uyarılarda bulunuyor:

‘‘Bu tür araştırmalarda artı-eksi 2 puanlık yanılgı doğaldır. O yüzden bakarsınız 41 puan alacak denilen sosyal demokratlar 43 puana çıkmış, 39 puan gözüken Kohl 37 puan inmiş, fark 6 puana yükselmiş...Hepsi mümkün.’’

* * *

Almanlar sadece seçimi değil, seçim anketlerini de tartışıyor. 2 milyon vatandaşımızın yaşadığı, 160 bininin oy kullandığı bu seçimle ilgili tartışmaları bu hafta boyunca yerinden aktaracağız. Seçimden sonraki iki günü, sonuçların analizine ayıracağız.

---