Ergenlik döneminde arkadaş seçimi

Ergenlik döneminde akranları tarafından dışlanmak, alay edilmek, duygusal, fiziksel anlamda zorbalığa maruz kalmak yetişkinlikte telafisi zor psikolojik sıkıntılara yol açabilir.

Ergenler genellikle kendilerine yakın hissettikleri, ilgi alanlarını paylaşabildikleri, kendileri ile benzer özelliklere sahip, yanlarında iyi hissettikleri arkadaşlar edinirler. 
 Bu durum aileleri dışlanmış hissettirse de kabul etmek gerekir ki Ergenler sırlarını arkadaşları ile paylaşırlar çünkü;

Arkadaşları onu ailesinden “daha iyi” anlayabilir.

Onlardan tavsiye alırlar.

Arkadaşlar, aile gibi nasihat etmez, eleştirmez.

Onların yanında kendini güvende ve mutlu hisseder.

Kendilerini akranlarıyla karşılaştırarak onların etkisinde kimlik geliştirirler. Karşı cinsiyetten romantik olmayan yakın arkadaşlıklar da ergenlik döneminde gelişir, gelişmelidir.

Ve popülerlik…

Okulun popülerleri, cool, kimseyi takmayan, en öz güvenli görünen, iyi görünümüyle dikkat çeken, herkesi kıskandıranlar…

Popülerler ya beraber takılır ya da yanında kendilerini destekleyen, uyum sağlayanlar ile takılmayı tercih ederler.

Kendini yeterince güzel, zeki, popüler bulmadığı için popülerin yanında kalıp onun popülaritesinden faydalanan da vardır.

Bir de onların tabiriyle eziklenenler var, ezenin ezikliğinden mi, kendi ezikliğinden mi, o tartışılır.

Gruplara giremeyen, yalnız takılan ya da kendine yakın hissettiği bir-iki kişi ile takılan sosyal ortamlarda daha temkinli ve zorlanan ergenlerin sayısı da az değildir.

Dengede kalan, ne ezilen ne de ezendir en sağlıklısı.

Ama akran gruplarında dengede kalmak, ezilen ya da ezen konumunda değil de, karşılıklı duygusal doyumun sağlandığı, alışverişin sömürü düzeyine ulaşmadığı eşit ilişkilerin kurulabilmesi için kendiyle, iyi ve kötü gördüğü özellikleri ile barışık, gerçek anlamda öz güvenli, kendine ve diğerlerine yeterince saygılı ve değer veren ergenlere ihtiyaç duyulmakta.

İşte size olası bir diyalog…

Ergen: Arkadaşlarımın hepsi salak, kuş beyinli, aptal aptal şeyler konuşuyorlar.

Anlamı: Kendimi o gruba ait hissedemiyorum. Kabul görmüyorum. Onlardan farklı olduğumu düşünüyorum. Konuşacak bir şey bulamıyorum. Yardıma ihtiyacım var! Akranlarıyla iyi iletişim kuramayan, onların yanında kendini yeterli hissedemeyen ‘sorsanız bu ergenin asla öz güven problemi yoktur ve sizi de buna çok kolay ikna edebilecek kadar yeteneklidir’ ergen, akranlarını küçümseyerek savunma geliştirmiş ve bu şekilde kendini iyi hissetmeye çalışmaktadır.

Ergen: Onlar kadar akıllı değilim, onlar kadar güzel değilim, çok sıkıcıyım, kimse benimle arkadaşlık yapmak istemez, hiç öz güvenim yok.

Anlamı: Kendimi o gruba ait hissedemiyorum, kabul görmüyorum, onlardan farklı olduğumu düşünüyorum, onlarla konuşacak bir şey bulamıyorum, yardıma ihtiyacım var! Akranlarıyla iyi iletişim kuramayan, onların yanında kendini değerli, yeterli hissedemeyen ergen, kendini küçümseyip, onların diliyle ezikleyip, yalnızlaştırarak kaçınma geliştiriyor. İyi hissedebilecek bir savunma da geliştirmediğinden depresyona, kaygı bozukluğuna meyilli ama değişime daha açık konumdadır.

Ergenlik döneminde sıklıkla aileler kendilerini dışlanmış, çaresiz hissederler. Bildiği çocuk tahammülsüz, odasından çıkmayan,/eve girmeyen, hiçbir şeyi en çok da anne babasını beğenmeyen ergene dönüşmüştür.

Bu dönemde;

• Çocuklarınızın akranlarıyla kurdukları ilişkileri önemseyin.
• Arkadaş seçerken neleri önemsediğini iyi gözlemleyin, neye ihtiyaç duyduğunu anlamaya çalışın.
• Arkadaşlarına dair bilgi edinirken sorgulayıcı değil, meraklı ve özenli olun.
• Arkadaşlarıyla kurduğu ilişkiden nasıl beslendiğini anlamaya çalışın.
• Kabul görme konusunda eksiklerini anlamaya çalışın ve ihtiyaç duyduğunda püf noktaları verin, ona destek olun.
• Meselesi kabul görmek olan ergeni anne baba olarak kabul edildiği algısına ulaştırın. Evde kabul görüyor olmak iletişiminizi artıracaktır.
• Artan iletişiminiz anne ve baba olarak fikirlerinizin değerini de arttıracak, arkadaşlar konusunda daha fazla bilgi edinmenizi ve zaman zaman yönlendirmenizi kolaylaştıracaktır.
• Çocuklarımızın ergenlik döneminde arkadaşları ile kurduğu ilişkilerden haberdar olmak, onları tanımaya çalışmak, onların bu ilişkilerde kendilerini nasıl konumlandırdıklarını gözlemlemek, neye ihtiyaç duyduklarını belirlemek ve olası zarar görebilecekleri durumları engelleyebilmek açısından önemlidir.

Dr. Sebla Gökçe
Psk. Emir Erünsal