Ödüllü Dövme Sanatçısı Fahrettin Demir

Bedenimize sözler, jestler, mimikler ve çok daha fazlası gerekiyor çoktandır. Kendimizi ifade etmenin olmazsa olmaz yollarından biri ‘dövme’ sanatını bir bilene sordum. Yaz günü köşemde televizyon değil televizyona dönüşen vücudumuza işlediklerimizi yazdım. Aslında ben hiç dövmesi olmayan ender insanlardan biri olarak artık dövmesiz vücutları neredeyse daha marjinal ve ilgi çekici buluyorum. Ama bu çocuk sanat yapıyor…

Neden sanatını tuvallerde ya da daha kalıcı mecralarda değil de bedenler de icra ediyorsun?

Aslında öz irade ile seçerek yaptığım bir girişim değildi dövme yapmak; küçük yaştan beri sürekli bir şeyler çizen karalayan bir çocukluğum oldu. Liseden sonrada bunun için adımlarımı atıp Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesine girdim. Hep iyi bir ressam olmak istedim. Hani hayal ettiğiniz şeylere ne kadar yaklaşırsanız bir o kadar da hayal kırıklığına uğrarsınız. İşte bende de böyle oldu. İstediğim şeylerin farkındaydım ama bir şeyler tam uyuşmuyordu. Kağıda, tuvale veya dijital ortamda resim yapma olayı çok tatmin etmedi beni ve ilk o dönemlerde tanıştım dövme makinasıyla. İlk andan itibaren anlamıştım bunun benim için doğru bir şey olduğunu. insan üzerinde resim yapmak herhangi bir materyale resim yapmaktan çok daha ayrı bir duygu.

Kişinin bedenini sahneye, vitrine yani gösteri salonuna çevirmesi midir dövme yaptırmak?

Bu sorunun cevabı herkes için farklıdır. Kimisi kendini Ahmet'e Fatma’ya beğendirmek, yani daha seksi olacağını düşündüğü için yaptırır; kimisi de özentilik için yaptırır. Mesela televizyonda gördüğü bir ünlünün kolundaki kelebeğin aynısını istiyorum diye gelir ki bu tip kişilerin benden uzak durması gerektiğini düşünüyorum.
Benim düşüncem ise dövme; bir anı için, bir düşünce ve duygu için yaptırılır. Üzerinde hayatın boyunca taşıyacağın şeyin sizin için bir anlamı bir tılsımı olmalı. Ona her baktığında kendinden bir parça olduğunu hissetmeli.

Beden üzerinde çalışmak dövmeyi yaptıran ve yapan açısından farklı bir performans gerektiriyor. O süreci anlatır mısın?

Dövme titizlik gerektiren bir iştir. Sonuçta ortaya çıkan dövmenin üzerinde sadece sanatçının değil, dövmeyi yaptıran kişinin de enerjisi etkileyici faktördür. Psikolojinizin ve sağlığınızın iyi olduğu bir dönemde dövme yaptırmak kaliteyi arttıracaktır. Sonuçta saatler boyunca acı çekeceksiniz; doğru karar almanız ve buna hazır olmanız gerekiyor. Bunun yanı sıra karşınızdaki sanatçının çalışırken dikkatini dağıtacak hareketlerde bulunulmaması önemlidir.

İnsanların etine işlemek, mühürlemek, derisine nüfus etmek nasıl bir duygu ve düşünceden geliyor?

Hint, Amerika, Afrika gibi kabilelerde her ne kadar dövme süs diye yapılsa da, aslında bazı toplumlarda dövme yaptırmak kötü hastalık ve ruhlardan korunmak anlamına gelmekteydi. Ayrıca dövmeler insanlar arasındaki statü farkını da ortaya koyuyordu. Osmanlı döneminde de, Yeniçeriler ve denizciler arasında yaygındı. Dövmenin tarihi çok eskidir. Mısırlıların mumyalarında dahi dövmelere rastlanır mesela. Hun Türklerinde kahramanlığı, Romalılarda suçluları belirtmek için yapılırdı. Dövme şans, uğur, süstür. Geçen yüzyılda dövmenin amacı romantizmi, yurtseverliği, dindarlığı belirtmek için kullanıldı. Yani döneme göre sürekli değişkenlik göstermekte diyebiliriz. 

Bir gün yaptığın tüm dövmeli insanları toplamak ister miydin, her dövme kişiye göre süreç içinde başka anlamlar taşımaz mı?

Çok isterdim ama her insanın farklı hayat koşturmaları vesaire olduğu için bunun pek yapılabileceğini düşünmüyorum ama şöyle bir olay var: artık dünyanın farklı yerlerinde dövme müzeleri ve galerileri açılıyor ve dövmeli insanlar öldükten sonra derilerini bu müzelere veya galerilere sergilenmesi için, sanat objesi olarak bağışlıyorlar veya satıyorlar. Günün birinde belki de yaptığım işler bu şekilde sergilenebilir.

Neden bir tane dövme yaptırınca bir tane daha yaptırmak istiyor insanlar?

Psikoloji ve hormonlara alakalı bir durum bu! İnsanoğlu kendine acı çektiren ve tehlikeli olan şeyleri sevmiştir hep. Aşk, melankoli, madde bağımlılığı gibi! Dövme de ise temelinde yine aynı duygunun hükmettiğini düşünüyorum. Tekrar o duyguyu o acıyı ve bedeninize kalıcı bir şekilde resim yaptırmanın ve cesaretin vermiş olduğu adrenalini damarlarınızda hissetmek isteyeceksiniz. Çünkü bu harika bir şey! Dövme yaptırmayan bir insanın idrak edebileceği bir duygu değil.

Popüler kodlarla dolu bir seçkin var. Bu senin dosyan mı yoksa seçenlere çeşit mi sunuyorsun?

Kimileri benim seçtiğim şeyler, kimileri ise ısmarlama işler. Bazen de kendi yaptığım tasarımları vücudunda taşımak isteyenler oluyor. Bana birkaç fikir sunuyor ve tamamıyla bana bırakıyor. En lezzetli olan işler de buradan çıkıyor.

İnandığın veya savunduğun bir yaşam felsefesinin neresine dövme sanatı cevap veriyor? Nasıl?

Dövmenin kendisi benim için bir hayat felsefesi, bu nedenle tümüyle hayatımın merkezinde.

En klişe ‘bıkarsam diye korkuyorum’ cümlesine bir cevabın var mı?

Başka bir arayış içerisinde olmadığım için bunu hiç düşünmedim. Ben buyum!

Bu işi en iyi yapanlardan biri olarak nerelere, kimlere gidelim veya kesinlikle gitmeyelim?

Ülkemizde bir çok kaliteli dövme sanatçıları var ve bunların çoğu arkadaşım. Şimdi buradan isim vererek bazılarını unutmuş olabilirim ve bu doğru olmaz. Sadece şunu söyleyebilirim: dövme yaptıracağı sanatçıya tarzının dışında isteklerle gitmesinler; bu hem saygısızlık hem de ne istediğini bilmemek demektir. Her şeyden önce ne tarz bir dövme yaptırmak istediğini bilmeli kişi. Dövme akımlarını araştırıp gitmeli.