Erişkinlerde dikkat eksikliği

Dikkat eksikliği dediğimiz zaman aklımıza ilk gelen çocuklardaki dikkat eksikliğidir. Erişkinlerde dikkat eksikliğini görürüz ama kondurmayız. Hatta zaman zaman “Ben ne kadar dikkatsizim” diye sızlanan erişkinleri gördüğümüzde bunun tedavi olması gereken bir durum olduğunu aklımızdan geçirmeyiz. 

Bundan 10-15 gün önce bana başvuran 30’lu yaşlarda iş adamı bir danışanım gün içinde sık sık hatalar yaptığını, bu hatalar nedeniyle iş hayatında sorunlar yaşadığını ve bu durumu aşmak istediğini söyledi. Bu kadar sene dikkatsizlik nedeniyle çok sıkıntı yaşadığını, internette benim dikkat eksikliği ile ilgili bir yazımı okuduktan sonra kendisinde dikkat eksikliği olduğunu düşündüğünü ve yardım almak üzere bana geldiğini belirtti.

Kendisine “Öncelikle dikkat eksikliğinin olup olmadığını, varsa ne düzeyde olduğunu gösteren test yapalım daha sonra ne gerekiyorsa yaparız” dedim. Testin sonucunda çok ileri derecede görsel dikkat eksikliği çıktığı için öncelikle nörofeedback görsel algı yöntemi ve yanı sıra dikkat toparlayıcı ufak dozda bir ilaç ile görsel dikkatini toplamayı önerdim. 15 gün sonra geldiğinde artık dikkatini çok daha iyi toparladığını ve eskisi gibi sorun yaşamadığını anlatarak bu kadar sene boşu boşuna dikkatsizlik nedeniyle sıkıntı yaşadığına üzüldüğünü söyledi. “Sonu iyi biten her şey iyidir” diye cevap verdim ki aynı kişi biraz daha geçmiş yaşantısına gittiğimizde okul çağında çok başarısız olduğunu, derslerde çok sıkıldığı için sık sık okulu asıp arkadaşları ile dışarı gittiğini, hatta yine sıkıntılarına iyi geldiği için alkol ve sigaraya çok erken yaşlarda başladığını ifade etti. Bütün bunlar dikkat eksikliğinin genç yaşlarda başlayıp erişkinlikte de devam ettiğinin bir belirtisiydi. Ama artık baş edip kurtulacağı umudunu taşıdığını ifade etti.

Erişkin yaşamında eğer dikkat ile ilgili bir işimiz yoksa ya da dikkatsiz olmak günlük yaşamı etkilemiyorsa dikkat eksikliğinin çok farkına varmayız. Zaman zaman dikkatsizlikten şikayet edip “Çok dikkatsiz oldum” der geçeriz ama eğer KPSS sınavı gibi bir sınava giriyorsak ya da çok iyi hazırlandığımız halde sınavlarda başarısız oluyorsak o zaman dikkatsiz olabileceğimiz aklımıza gelir fakat gene de tedavi olmamız gerektiğini düşünmeyiz.

Dikkat eksikliği de diğer hastalıklar gibi bir hastalık olup yapılan tetkiklerde beynin frontal bölgesinde kanlanmanın daha az olduğu, bu bölgedeki glikoz kullanımının beynin diğer bölgelerine göre daha geri olduğu, dopamin, ve kolinerjik sistemle ilgili fonksiyon bozukluklarının saptandığı ve beyinde uyanıklık dalgaları olan beta dalgalarının artıp uyku halini düzene sokan delta dalgalarının azaldığı elektroensefelogramlarla (EEG) saptanmıştır. Böyle olunca dikkat eksikliği bir yere kadar önlemlerle geçmekte bir yerden sonra ise alınan önlemler işe yaramamaktadır. Bunun beynin fonksiyonel bir hastalığı olduğu bilinmeli ve ona göre önlem alınmalıdır. Aksi takdirde dikkatimizi toparlayamadığımız için kendi kendimize kızmanın bir faydası yoktur.

Hafif düzeylerdeki dikkat eksikliğinde dikkat arttırıcı eksersizler işe yararken, dikkat eksikliğinin orta düzeyde olduğu durumlarda dikkat eksikliğinin türüne göre uygulama yapılması gereklidir. CAS testi (cognitive assesment system) ile kaynağı saptanan dikkat eksikliği görsel düzeyde ise nörofeedback görsel algı yöntemi, işitsel düzeyde ise Berard işitsel algı yönteminin uygulanması faydalı olacaktır. Dikkat eksikliğinin daha ileri olduğu durumlarda ise bu tedavilere ek olarak ya da doğrudan doğruya dikkat arttırıcı ilaç tedavisi gereklidir.

Erişkinlerde görülen dikkat eksikliğinde genel dikkat eksikliği yanında depresyon ve kaygının da dikkati ortadan kaldırabildiği bilinmeli ve o güne kadar dikkatimiz iyi olduğu halde belirli bir süredir dikkatimizi toplamakta zorlanıyor, sürekli unutkanlıktan şikayet ediyor ve unutkanlığımız giderek artıyorsa bir psikiyatriste başvurarak tedavi için yardım almalıyız. Unutmayalım ki dikkat eksikliği yaşam kalitemizi düşürmekle kalmayıp aynı zamanda günlük yaşamda basit dikkatsizlikler nedeni ile hata yapmamıza ve sonuçta zarar görmemize neden olmaktadır.