Erkek kısırlığı tedavisinde antioksidanlar

Erkek infertilitesi vakaların yaklaşık yarısını oluşturur. Vakaların yaklaşık %30-40’ında açıklayıcı bir neden bulunmamaktadır.

Açıklanamayan infertilite nedenleri olarak, kimyasal atıklar, stres, böcek ilaçları, hava kirliliği, sigara-alkol, radyasyon ve uygunsuz antibiyotik kullanımı gibi pek çok faktör sorumlu tutulmaktadır.

Nedeni açıklanabilen erkek kısırlığında varikosel ameliyatı, enfeksiyon tedavisi veya hormon desteği sağlanırken; nedeni belli olmayan infertilite vakalarında antioksidanlar ve hormonal tedavi daha sık tercih edilmektedir.

Metabolizmada enerji üretimi için oksijen kilit rol oynar. Metabolik olaylar esnasında serbest oksijen radikalleri denilen maddeler ortaya çıkar. Bu maddeler az miktarda vücuda faydalı iken, fazla miktara ulaştığında vücuda zararlı hale gelir. Bu manada serbest oksijen radikallerinin aşırı artması sperm DNA’sına zarar vermektedir.

Serbest oksijen radikallerinin etkisini nötralize eden antioksidanların bu hasarı önlemede etkili olabileceği düşünülmektedir.

Sağlıklı beslenmenin, sağlıklı yaşam ve hastalıkların önlenmesi konusundaki önemi yadsınamaz. Üreme kabiliyeti üzerinde de sağlıklı beslenmenin rolü çok önemlidir. Bu konudaki çalışmalar günden güne artarak devam etmektedir. Oksidatif stresi azaltan antioksidanların kullanımı pek çok hastalıkta olduğu gibi infertilite vakalarında da araştırma konusudur.

L-Karnitin, C ve E vitaminlerinin infertilite vakalarında faydalı olduğu ve birinci basamak tedavide kullanılabileceği bildirilmiştir. Glutatyon, selenyum, koenzim Q10 ise tedaviye eklenmesi durumunda başarı şansını artırmaktadır. İnfertilite vakalarında kullanılan antioksidanlara genel bir bakış atacak olursak:

• C vitamini: Yapılan bazı araştırmalarda uzun süre yüksek doz C vitamini kullandıktan sonra sperm sayısında anlamlı bir yükselme olduğu gözlemlenmiştir. Araştırmalar artan sperm hareketliliği ve sperm kalitesi ile C vitamini arasında bağlantı olduğunu ortaya koymuştur.
• E vitamini ve selenyum: E vitamini ve selenyumun birlikte kullanıldığı çalışmalarda sperm kalitesi ve sperm hareketliliğinde artış kaydedilmiştir.
• D vitamini: D vitamini belli bir düzeyde tutulduğunda sperm sayısında artış ve kalitede düzelme gözlenmiştir.
• L-Karnitin ve E vitaminin birlikte kullanıldığı bir araştırmada sperm hareketliliğinde belirgin artış kaydedilmiştir.
• Folik asit ve çinko kullanılan bazı çalışmalarda sperm sayısında artış bulunmuştur.
• Koenzim Q10 kullanan hastaların sperm kalitesinin ve sayısının arttığı gözlenmiştir.
• Probiyotikler: Probiyotikler yeterli kadar alındığında organizmada sağlık yararı sağlayan mikroorganizmalardır. En sık kullanılan probiyotikler; laktobasiller ve bifidobakterilerdir. Bu bakterilerin antioksidan üreterek infertilite üzerinde olumlu etkilerinin olduğu düşünülmektedir.

Diyetsel antioksidanlar hastalıklara karşı koruyucu sistemin önemli bir parçasıdırlar. Günlük olarak tükettiğimiz meyve ve sebzeler antioksidanların ana kaynağını oluştururlar. Erişkin bir erkek için günlük 60 mg C vitamini önerilirken, vitamin E  50-800 mg arasında alınmalıdır. Selenyumun günlük önerilen dozu 70-1000 mikrogram düzeyindedir. İnfertilite tedavisinde kullanılan dozlar bu değerlerin çok üzerindedir. Sağlıklı bir yaşam ve üreme yeteneği için yukarıda önerilen miktarda besinsel vitamin ve mineral  alımı önemlidir. İnfertilite durumunda ise kullanılacak antioksidan dozunu hekim belirlemeli ve hastayı takip etmelidir. Gereksiz ve çok yüksek dozda antioksidan kullanımının vücuda zarar verebileceği unutulmamalıdır.

Günlük yaşamda diyetimizde yer alan ve antioksidan içerikli olan gıdalardan bazıları aşağıda yer almaktadır:

• Taze meyveler
• Bal
• Arı sütü
• Propolis
• Çekirdekli siyah kuru üzüm
• Fındık
• Badem
• Ceviz
• Zerdeçal
• Zencefil
• Çörek otu

Çocuk sahibi olmak istiyor fakat olamıyorsanız, erkek kısırlığının tedavisinde antioksidanların kullanılması konusunda bilgi almak için en yakın üroloji hekimine muayene olmalısınız.