Lenfödem nedir? Neden olur ve nasıl tedavi edilir?

Lenfödemin en sık belirti kol veya bacaklardaki şişmedir. Kişiler sürekli kullandıkları kıyafetin içine sığamadıklarında, kullandıkları yüzükleri parmaklarına olmadığında ve bunun gibi şişliğin yarattığı problemleri fark ederek doktora başvururlar. Aynı zamanda şişliklere beraberinde ağrı da eşlik edebilir. Kolların ya da bacakların büyümesine karşılık kişi bu durumdan rahatsızlık hissi duyabilir. Çünkü hareket kısıtlılığına yol açabilecek derecede şişmeler lenfödemde görülür. Bu hastalarda tek sorun şişlik ve bunun oluşturduğu ağrı değildir, cilt problemleri de lenfödem hastalarındaki belirtiler arasındadır. Gittikçe kalınlaşan deri, siğil oluşması, deriden sıvı akıntısı olması ve derinin katlanarak boğumlanması lenfödemde görülebilir.

Bu hastalığın oluşmasında birçok faktör bulunmaktadır. Kanser hastalarına uygulanan radyasyon tedavisi, bazı ameliyatlar sonucunda lenf bezlerinin zarar görmesi, mantar hastalıkları, enfeksiyonlar, travma, bazı sivrisinekler aracılığıyla bulaşan parazit türleri ve doğuştan olan lenf sistemi hastalıklarının lenfödeme yol açtığı gösterilmiştir.

Lenfödem hastalığının net bir tedavisi yoktur. Fakat hücreler arasındaki sıvı birikimini en aza indirmek, sıvı akışını lenf sisteminde daha hızlı hale getirmek gibi amaçlarla hastalığın yaratacağı ciddi problemlerin önüne geçilmeye çalışılır.

Lenfödem tedavisinde birbirini destekleyen 4 farklı yol izlenmektedir. Bunlar: manuel drenaj yöntemi, özel bandajlama yöntemi, kişiye özel egzersizler ve bası giysileridir. Tüm bunlara ek olarak cilt problemleri için cildiyeye gidilip cilt bakım ve temizliği yapılmalıdır. Bu sayede lenfödemin şiddetini arttıracak enfeksiyonların önüne geçilmiş olur.

Manuel drenaj yöntemi bir çeşit masaj uygulamasıdır. Biriken lenf sıvısı vücudun başka bölgelerine akışı sağlanarak birikimini önlemeye çalışılan bu masaj türü lenfödem hastalarında sıkça uygulanmaktadır. Bu uygulama uzman fizyoterapistler tarafından yapılır. Uzman olmayan kişilerin yapması durumunda hastalığın daha kötü duruma geleceği unutulmamalıdır, çok büyük risk taşır. Manuel lenfatik drenaj yöntemi ile hastalık ortadan kaldırılmaz ancak belirti ve semptomlar, kişinin ağrıları, kolda ve bacakta oluşan kısıtlılık gibi durumların önüne geçilebilir.

Lenfödemi olan kişiler düzenli olarak egzersizi hayatlarının bir parçası haline getirmelidir. Çünkü uzuv hareketleriyle beraber kasların sürekli çalışmasına bağlı olarak lenf akımı artar ve biriken sıvının akımı daha kolay hale gelir. Hastaların yaşlarına uygun olan bir egzersiz programı belirlenir ve hastanın uyumu açısından durum kontrol edilir.

Özel bandajlama yöntemi ve sıkı (kompresyon) giysi giyme lenfödem hastalarında başvurulan diğer yöntemlerdir. Bu yöntemlerle şişmiş olan kol ya da bacağın hacmi azaltılır, lenf dolaşımı kolaylaştırılır.

Lenfödem ile hastalarda estetik kaygısı problemleri olabilir. Bu gibi durumlarda hekim onayladığı takdirde lenfödem hastaları uzman psikologlara yönlendirilir. Eğer kişi kendinde lenfödem hastalığından şüpheleniyorsa hemen bir sağlık kuruluşuna başvurup gerekli incelemeleri yaptırmalıdır. Erken şekilde teşhis konursa tedavinin seyri çok olumlu yönde ilerler.