Ekonomik problemler çocuklara nasıl anlatılmalı?

"9 yaşındaki kızlarının okula gitmek istememe, gece uykuya dalmakta güçlük çekme, bazı geceler kabus görüp, ağlayarak uyanma gibi şikayetleri ile başvurmuştu anne baba. Üç çocuğun en büyüğüydü, kardeşlerinin biri 7, diğeri 3 yaşındaydı. Evde bir şeylerin ters gittiği belliydi ve bunu doğal olarak en büyük çocuk daha da fazla hissediyordu.

Annesi “Son zamanlarda eşimin morali çok bozuk, işleri hiç iyi gitmiyor, çok büyük miktarda alacağı bir çeki geri dönmedi, ihracat yaptığı firma alımdan vazgeçti ve maalesef birden bire borç batağının içine girdik. Çocuklara bir şey hissettirmek istemedik başlangıçta ama önce evi ardından da arabayı satmak zorunda kalınca, ben çocuklarla annemin evine taşındım, eşim de işyerinde kalmaya başladı. Çocuklara bu durumu nasıl açıklayacağımızı bilemedik ve anneannesinin hasta olduğunu, o yüzden yanına geldiğimizi söyledik.”

Geçen hafta kızım “Anne siz boşandınız mı? Bir daha babam gelmeyecek mi? Yoksa anneannem ölümcül bir hastalığı mı var? Ölecek diye mi geldik ?” gibi bir sürü soru sormaya başladı. Ardında da son aylardaki huysuzluğu giderek daha da arttı. Bu durumu çocuklara nasıl açıklayacağız? "

Ailenin yaşadığı ekonomik problemler çocukların tam olarak anlayabilecekleri bir konu değildir. Paranın azalması ya da kaybı değil, anne ve babanın gözlerinin içindeki mutsuzluktur onları asıl etkileyen. Çoğu zaman kendilerini suçlarlar “Acaba geçen günkü ayakkabıyı almasaydım, ya da keşke harçlığımı biriktirseydim babama verirdim, borcunu öderdi” şeklinde düşünürler, çünkü çek, senet, kredi gibi kavramları bilmezler.

Yaşadığınız ekonomik sıkıntıyı çocuklarınıza anlatırken,

•  Hiçbir şey yokmuş gibi davranmayın, “İş yerinde yaşanılan sıkıntılardan dolayı biraz üzgünüz, bu aralar fazlasıyla yoruluyoruz. Babanızın biraz dinlenmeye ve yalnız kalmaya ihtiyacı var, sonra kendini daha iyi hissedecek” şeklinde anlatın.
•  Yalan söylemeyin; “Şu anda işlerimizde yolunda gitmeyen bir şeyler var, bazı ödemelerde güçlük çekiyoruz. Bu nedenle bize ait olan ev, araba gibi bazı mallarımızı satarak borçlarımızı ödememiz gerekiyor.”
•  Umut verin: “Daha önce nasıl çalışarak ve para kazanarak bu evi, arabayı alabildiysek yine benzerini yapacağız. Ancak bu biraz zaman alacak, birkaç yıla ihtiyacımız var” deyin.
•  Empati yapmasını sağlayın: “Nasıl sen okulda ödevlerini tam zamanında yapmadığında ya da yeterince çalışmadığında düşük not alıyorsan, ama derse konsantre olup, çalıştıktan sonra da yüksek not alıyorsan, baban da işlerine yeniden konsantre olup, çalıştığında tekrar işlerini düzene koyacak, ben de çalışıp ona destek olacağım” gibi cümlelerle onun anlamasını sağlayın.
•  Tasarruf yapmalarına teşvik edin: “Şu anda eski alışkanlıklarımızı ve harcama düzenimizi hep beraber azaltmamız gerekiyor, örneğin öncelikle acil olan ihtiyaçlarımızı almalıyız, olamasa da olur diyebileceğimiz kıyafet, market ya da ev eşyası gibi şeylere harcama yapmamalıyız.”

Yaşanılanlar için çocukların yanında birbirinizi ya da başkalarını suçlamayın.