Çocuklarda böbrek taşlarına dikkat!

Ocak 05, 2021 09:40

Böbrek taşları daha çok erişkin hastalığı gibi algılanmasına rağmen, bebeklik dönemi dahil tüm çocukluk yaş grubunda rastlanan ve görülme sıklığı giderek artan bir hastalıktır. Bebek ve çocukların yaşam kalitesini düşüren ve önlem alınmaması halinde ciddi ve geri dönüşümsüz böbrek bozukluklarına yol açabilen bu sorun için ebeveynlerin uyanık olması gerekiyor.

Haberin Devamı

Böbreklerimizin en önemli görevleri, vücudumuzdaki zararlı ve atık maddeleri (üre, ürik asit, kreatinin gibi) süzerek, idrar yolu ile atmaktır. Ayrıca, vücudumuz için gerekli olan bazı minerallerin dengede tutulmasını sağlar. Çeşitli nedenlerle bozulan bu denge, özellikle genetik yatkınlığı olanlarda önce idrar yollarında kristalller oluşur, ardından böbrek taşlarına dönüşür. Ayrıca, doğumsal veya sonradan gelişen çeşitli anatomik bozukluklar veya idrar yolu enfeksiyonları da böbrek taşı oluşumuna zemin hazırlar.

Son yıllarda bebeklik ve çocukluk çağlarında daha sık böbrek taşları görmeye başladık. Bunun iki temel nedeni vardır; birincisi, hareketsiz yaşam, beslenme alışkanlıklarının değişmesi ve uygunsuz ilaç kullanımı gibi böbrek taşı oluşumuna neden olan olumsuz koşulların artışıdır. İkinci neden ise, son yıllarda ultrason cihazlarının daha yaygın kullanılması ve yeni cihazların çözünürlüklerinin çok yüksek olması nedeniyle önceki yıllarda saptanamayan minik kristallerin ve taşların daha kolay belirlenebilmesidir.

Haberin Devamı

Taş oluşumunu artıran nedenler

Az sıvı alımı
Hareketsizlik
Yanlış beslenme alışkanlıkları
Formül mama tüketimi
Gereksiz vitamin ve ilaç kullanımı
İdrar akımını bozan anatomik anormallikler
Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu
İdrarla atılan minerallerin azlığı veya fazlalığı*

* Çocuklardaki taşların büyük çoğunluğu bir veya daha fazla metabolik bozukluk sonucu oluşurlar. Kalsiyum, fosfor, okzalat, ürik asit ve sistin gibi mineral veya tuzların idrardaki konsantrasyonlarının artışı ve/veya sitrat, magnezyum ve pirofosfat gibi kristalleşmeyi önleyen doğal inhibitörlerin idrar konsantrasyonunun düşüklüğü üriner sistemde taş oluşumuna yol açar.

Hazır gıdalardan uzak tutun

Cips, kraker, çerez gibi hazır gıdalar; çikolata, çay, kahve gibi çocuk beslenmesinde yer almaması gereken yiyecek ve içecekler taş oluşumuna zemin hazırlar. Bu nedenle olabildiğince uzak durulmalıdır.

Taşın cinsine göre diyet uygulayın

Böbrek taşı olan çocukların beslenmesi, taşın cinsine ve/veya hastanın idrarındaki mineral bozukluklarına göre belirlenir. Çocuklarda en sık görülen böbrek taşı “kalsiyum okzalat” taşıdır. Bu çocuklara, potasyumdan zengin, sodyum içeriği düşük ve yaşa uygun protein diyeti önerilir. Diyetle alınan kalsiyumun kesilmesi yerine okzalat içeren gıdaların azaltılması daha doğrudur. Ispanak, pazı, bamya, karalahana, maydanoz, çilek, pancar, badem, fıstık, incir, mor üzüm, ahududu, kuru üzüm, çikolata, buğday unu, rüşeym, biber ve soya gibi okzalattan zengin yiyeceklerin kullanımı sınırlandırılmalıdır. Ürik asit içeren taşları bulunan çocuklar aşırı hayvansal besin tüketmemelidir.

Haberin Devamı

İlaç kullanımlarına dikkat edin

Bazı ilaçlar taş oluşumunu kolaylaştıran maddelerin idrarla atılımını artırarak böbrek taşlarına neden olur. Kontrolsüz ve doktor önerisi olmadan vitaminlerin kullanılması da sakıncalıdır. Gereksiz veya normalin üzerinde kullanılan D vitaminleri idrar kalsiyum atılımını artırarak, C vitaminleri ise idrar okzalat atılımını artırarak böbrek taşı oluşumuna yol açabilir veya var olan taşların büyümesine neden olabilir.

Taş oluşumuna zemin hazırlayabilen ilaçlar,