Saç yolma (koparma) hastalığı nedir?

Saç yolma hastalığı; saç, kaş, kirpik ya da diğer vücut kıllarını şiddetli bir şekilde “yolma isteğiyle” seyreden bir psikiyatrik bozukluktur. Dürtü kontrol bozukluğu sınıfında ele alınan bu rahatsızlıkta kişi karşı koyulamaz bir şekilde vücut kıllarını yolmak ister, bu esnada büyük bir sıkıntı yaşar ancak yolduktan sonra rahatlayabilir. “Trikotilomani” adı da verilen bu hastalık genellikle ergenlik döneminde görülür. Kadınlarda erkeklerden 5-10 kat daha fazla, erken erişkinlikte ise kadın ve erkekte eşit oranda seyreder.

Saç yolma davranışına hangi rahatsızlıklar eşlik eder?

Saç yolma davranışına sıklıkla depresyon, kaygı bozuklukları, alkol ya da madde kullanımı ve diğer dürtü kontrol bozuklukları eşlik eder. Bazılarının altından “manik depresif bozukluk” bile çıkabilir.

Aile ve çocukluk yaşantısı ile ilgisi var mıdır?

Çocukken ailesinden ayrılan, aile fertlerinden birini kaybeden, anne-babası ayrılan, ebeveyn kavgalarına maruz kalan kişilerde saç, kaş ya da kirpik yolma davranışının daha sık gözlendiği saptanmıştır. Yine bu kişilerin ailelerinde aşırı mükemmeliyetçi, eleştirici, reddedici annelerin yanı sıra, duygularını belli etmeyen, pasif babalara da sıkça rastlanır. Çocukken yaşanan her türlü ruhsal travma saç koparma davranışına yol açabilir.

Saç yolma hastalığının tedavisi

Dürtü kontrol bozukluklarında kullanılan iradeyi güçlendirici ve sıkıntıyı hafifletici ilaçlar, saç yolma hastalığında da etkili olıur. Ancak tek başına ilaç tedavisinin başarı şansı düşüktür. Mutlaka etkin psikoterapi uygulamalarının da tedaviye eklenmesi gerekir. İnsanlar, çocuk ya da yetişkin olsun hiçbir neden yokken saç, kaş, kirpik yolma davranışları içine girmezler. Bu tür davranışlar bilinçaltı çatışmalara bağlı duygusal gerilimle ilişkilidir. Kişi bu davranışları bir nevi bu duygusal gerilimi azaltmak ve rahatlamak için yapar. Ancak bilinçaltı çatışma çözülmedikçe bu gerilim yok olmaz ve sürekli devam eden bir saç yolma takıntısına dönüşür. 

Temizlik takıntısı olan bir kişi nasıl ellerini yıkamadan rahat edemiyorsa, saç yolma davranışı gösteren kişiler de yolmadan rahat edemezler. Saç yolmaya sebep olan ruhsal gerilim etkeni genellikle bugün veya geçmiş dönemde yaşanmış travmatik kayıtlardır. İşte bu sebeplerin giderilmesinde en etkili olan terapilerden biri de EMDR terapisidir. EMDR terapisiyle geçmiş travmaları çözümlenen saç yolma hastalığı olan bireyler, bilinçaltı gerilimi giderilmiş olduğundan büyük oranda rahatlama ve düzelme elde ederler. Bunun yanında bilişsel davranışçı terapiler ve dinamik terapiler de etkili olan diğer yöntemlerdir. 

Psikiyatrist&Psikoterapist
Yard. Doç. Dr. Adnan Çoban