Keneden Nasıl Korunuruz?

Her yıl nisan-ekim ayları arasında görülmeye başlayan kene vakalarına (kırım kongo kanamalı ateşi) karşı şimdiden önlem almak gerekiyor. Dr. Enver Eroğlu, hastalığın bulaşma yollarını ve hastalıktan korunma yöntemlerini anlattı.

Hastalığın En Çok Görüldüğü İller

Hastalık sıklıkla Afrika, Asya, Orta Doğu ve Doğu Avrupa’da görülmektedir. Ülkemizde ilk kez 2002 yılında görülen ve 2003 yılında ise tanımlanan hastalık, ilk kez Tokat yöresinde görülmüştür. Hastalığın yoğun olarak görüldüğü başlıca iller; Erzurum, Erzincan, Gümüşhane, Bayburt, Tokat, Yozgat, Sivas, Amasya, Çorum, Çankırı, Bolu, Kastamonu, Karabük gibi illerimizdir.

Kırım Kongo Kanamalı Ateşinin (KKKA) Bulaşma Yolları

Hayvanlarda hastalık enfekte kenelerin ısırması ile başlar. Virüs hayvanlarda enfeksiyon oluşturmasına rağmen, insanlarda hastalığa neden olmaktadır. KKKA virüsünün insanlara başlıca bulaşma yolları:

1. Enfekte kene tutunması
2. Enfekte kenelerin çıplak el ile ezilmesi
3. Enfekte hayvanların kan, doku ve sekresyonları ile teması
4. KKKA hastalarının kan ve diğer vücut sıvıları ile teması
5. Kan içeren damlacık yolu ile bulaşma durumu.

Hastalık daha çok hayvancılıkla uğraşanlar, mezbaha çalışanları ve kırsal alanda yaşayanlarda görülür. Kene tarafından ısırılma ile virüs alınır ve kuluçka dönemi 3-14 gündür.

Hastalığın Belirtileri

Hastalık ateş, kırıklık, baş ağrısı, halsizlik, kas ve eklemlerde ağrı, iştahsızlık, kusma,
karın ağrısı, ishal ile başlar. İleri dönemlerde cilt kanamaları, burun kanaması, mide -barsak ve idrar yolu kanaması, akciğer ve beyin kanamaları gözükür. Hastalığın seyrinde ölüm vakaları genelde 5.-14.günler arasında görülmektedir.

Kırım Kongo Kanamalı Ateşinden Nasıl Korunuruz?

• Hayvan barınakları ve kenelerin yaşam alanları ile temasta bulunurken dikkat edilmelidir. Özellikle kulak arkası, koltuk altları, kasıklar ve diz arkası dikkatle incelenmelidir.

• Piknik için su kenarları ve otlak şeklindeki yerleri tercih edenler döndüklerinde, mutlaka üzerlerini kene bakımından kontrol etmelidirler. Çalılık ve gür ot bulunan yerlerden uzak durulmalı, bu gibi yerlere çıplak ayakla veya kısa giysilerle girilmemelidir. Piknik veya kamp alanlarında yere açık renkli örtüler serilerek oturulmalıdır.

• Vücuda kene yapışmışsa, kene cımbız veya eğri uçlu pens gibi uygun bir malzemeyle vücuda tutunduğu en yakın noktadan tutularak çıkarılmalı, hiçbir şekilde elle ezilmemelidir. Kenenin tutunduğu yerden çıkarılması işlemi sırasında asla çıplak elle temas edilmemeli, eldiven giyilmelidir. Kene çıkarıldıktan sonra tendürdiyot gibi antiseptik bir solüsyon uygulanmalıdır.

• Kişi eğer keneyi kendisi çıkaramayacaksa en yakın sağlık kuruluşuna başvurmalıdır. Vücuda tutunan kene ne kadar kısa zamanda vücuttan uzaklaştırılırsa hastalığın bulaşma riski de o kadar azalmaktadır.

• Keneleri vücuttan uzaklaştırmak amacıyla, üzerine sigara basmak veya kolonya dökmek gibi yöntemlere başvurulmamalıdır.

• Kene çıkartıldıktan sonra kişi bilgilendirilerek 10 gün süre ile takip edilmeli, ani başlayan ateş, baş ağrısı, halsizlik, bulantı, kusma, ishal ve kanama gibi şikayetlerin olması durumunda sağlık kuruluşuna başvurması gerektiği vurgulanarak söylenmelidir.

• Ormanlarda çalışan işçilerin ve ava çıkanların lastik çizme giymeleri veya pantolonlarının paçalarını çorap içine almaları kenelerden koruyucu olabilir. Kenelerin daha kolay fark edilmesi için açık renkli elbiseler tercih edilmelidir.

• Hayvanlar kenelere karşı ilaçlanmalıdır. Hayvan barınakları kenelerin yaşamasına imkan vermeyecek şekilde yapılmalı, kene mücadelesi yapıldıktan sonra, çatlaklar ve yarıklar tamir edilerek badana yapılmalıdır.