Eksikliği pek çok hastalığı tetikliyor... Kansızlık en sık kadınlarda görülüyor
Güncelleme Tarihi:
Kan insanlar için yaşamsal bir sıvı olup eksikliği durumunda ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Kanı oluşturan hücreleri temel olarak alyuvarlar, akyuvarlar ve trombositler olarak üçe ayrılır. Alyuvarlar yani kırmızı kan hücrelerinin sayısının normalden az olması ya da alyuvarlarda bulunan hemoglobin miktarının azalması durumuna kansızlık denir. Peki kansızlık neden olur ve tedavisi nasıldır? İç Hastalıkları Uzmanı Rıfat Bozkuş kansızlık ile ilgili merak edilenleri açıkladı.
Kansızlık kırmızı kan hücrelerinin yapımında eksikliğe yol açan nedenler, kan hücrelerinin yıkımı ya da kan kaybı gibi bir çok farklı nedene bağlı olarak gelişebilmektedir. Kansızlık toplumda sıklıkla görülen ve kadınlarda daha fazla rastlanan bir sağlık sorunudur.
Kansızlık neden olur?
Beslenme yetersizliği, kanser, çölyak gibi hastalıklardan tutun da menstrüasyonla fazla kanamaya kadar bir çok farklı nedene bağlı olarak gelişebilen kansızlık tespit edildiğinde altta yatan nedeni mutlaka araştırmak gerekir. Toplumda en sık görülen kansızlık nedeni demir eksikliğine bağlı olarak gelişen kansızlık olup beslenme ile yeterli demir alınmaması, mide ve bağırsak hastalıklarına bağlı demir emilim sorunları ya da kan kaybına bağlı olarak gelişebilmektedir.
BAKMADAN GEÇME!
Kansızlık nedenlerine bakılırsa;
Demir eksikliği
Folik asit eksikliği
Vitamin ve mineral yönünden zengin meyve ve sebzelerin tüketilmemesi
Et ve balık ürünlerinin tüketilmemesi
Süt ve süt ürünlerinin tüketilmemesi
Özellikle yumurta gibi besin değerleri çok yüksek olan gıdaların tüketilmemesi
Kronik hastalıklar (romatizmal hastalıklar, iltihabi hastalıklar, karaciğer yetmezliği, organ yetmezlikleri vb)
Vücudun(Kemik iliğinin) yeterince kırmızı kan hücresi (alyuvar) üretememesi (kanser, kemik iliği kanseri, kemik iliği infiltrasyonu yapan hastalıklar vb.)
Üretilen kırmızı kan hücrelerinin vücut tarafından yok edilmesi
BAKMADAN GEÇME!
Kanamalar
Adet kanamaları
Hamilelik
Böbrek hastalıkları
Besin alerjileri
B12 vitamin eksikliği
Vegan ya da vejetaryen beslenme
Aşırı miktarda kafein içeren içeceklerin tüketimi (çay, kahve)
Ağır metal zehirlenmeleri (kurşun)
BAKMADAN GEÇME!
Görüldüğü üzere kansızlık birçok farklı nedene bağlı gelişebildiği için kansızlık durumunda doktorunuza başvurarak detaylı muayene olmanız ve gerekli tetkiklerin yapılması gerekir.
Kansızlığın belirtileri nelerdir?
Kansızlık durumunda dokuların ihtiyacı olan oksijen yeterince karşılanmadığı için tüm vücudu ilgilendiren sağlık sorunları oluşabilmektedir. Kansızlığın çeşidine veya altta yatan hastalığa bağlı olarak çeşitli yakınmalar olabilir. Kansızlıkta en çok görülen şikayetleri sıralarsak ;
BAKMADAN GEÇME!
Yorgunluk, halsizlik ve güç kaybı
İştahsızlık, kilo kaybı
Çarpıntı, göğüs ağrısı
Nefes darlığı
Cilt renginin solgunluğu
Baş ağrıları
Bayılmalar
Sinirlilik, tahammülsüzlük
Konsantrasyonda güçlük
Cilt kuruluğu
BAKMADAN GEÇME!
El ve ayaklarda uyuşmalar
Kulaklarda uğuldama ve çınlama
Dudak kuruluğu, çatlamalar
Ağızda, dudak ve dilde yaralar
Çabuk yorulma
Tırnaklarda kırılmalar
Saç dökülmesi
İyi bir uyku sonrasında bile geçmeyen yorgunluk
Sık sık hastalanmak ve enfeksiyonların ağır geçmesi
Zayıf bağışıklık sistemi
Soğuğa karşı dayanıksız olma sürekli el ve ayakların üşümesi
BAKMADAN GEÇME!
Kansızlık tedavisi
Kansızlık belirtileri yaşıyorsanız ya da başka sebeplerle yapılan tetkiklerde kansızlık saptandı ise mutlaka doktorunuza başvurarak kansızlık nedenine yönelik olarak tetkik edilmeniz gerekir. Akut kan kaybı ve kansızlığın çok ciddi olmadığı acil durumlar haricinde kişiye tedavi olarak kan verilmesi uygun değildir çünkü kan transfüzyonu başta bulaşıcı hastalıklar ve kan transfüzyon reaksiyonları nedeniyle başka sağlık sorunlarına yol açabilir.
Kansızlık farklı nedenlere bağlı olarak gelişebildiği için yapılan tetkikler sonucu kansızlığa yol açan başta demir, folik asit ve b12 vitamin eksikliği gibi vitamin yada elementlerde eksiklik varsa ağızdan veya enjeksiyon şeklinde ilaç takviyeleri alınması gerekir. Ayrıca kansızlığın nedeni altta yatan hastalıklara bağlı ise gerekli tetkikler sonucu başka tedavi seçeneklerine ihtiyaç duyulabilir.
BAKMADAN GEÇME!
Örneğin demir eksikliği beslenme yetersizliği veya fazla menstrüasyon kanamasına bağlı olabileceği gibi hemoroid veya kansere bağlı kan kaybı nedeniyle de olabilmektedir. Kansızlığın başka bir hastalığa bağlı olduğu bu gibi durumlarda ameliyat veya başka tedaviler gerekebilir.
Demir veya b12 vitamin eksikliği veya başka mineral, element veya vitamin eksiklikleri durumlarında bazı kişilerde mide bağırsak emilim bozukluğu gibi nedenlerle ağızdan alınan ilaçlar faydalı olmayabilir veya kişi ağızdan aldığı ilaçların yan etkileri nedeniyle ilaç kullanamazsa enjeksiyon şeklinde kas içine veya damardan olacak şekilde tedaviler verilebilir.
BAKMADAN GEÇME!
Enjeksiyon şeklinde uygulamaların oluşabilecek ilaç yan etkileri nedeniyle doktor önerisi ve kontrolünde yapılması gerekir. Kansızlık tedavisinde farklı nedenlere bağlı olarak zaman zaman aksamalar olabilmektedir. Kansızlığı olan hastaların özellikle ilaç yan etkileri nedeniyle tedavileri sıklıkla aksayabilir veya ilaçların yetersiz doz ve sürede kullanımına bağlı olarak tedavi yarım kalabilir. Bu nedenlerle kansızlık tedavisinin kişiye özel olarak düzenlenmesi gerekir. Demir ve vitamin eksikliklerine bağlı kansızlık en sık görülen kansızlık çeşidi olup bu noktada ilgili element ve vitaminlerden zengin olan besinlerden sağlıklı ve dengeli beslenmek büyük önem arz eder.
Kansızlık hangi hastalıklara neden olur?
Kansızlık durumunda dokuların ihtiyaç duyduğu oksijen karşılanmadığı için tüm organların yetmezlikleri ile karşı karşıya kalırız. Vücudumuzu baştan aşağıya etkileyen bu sağlık sorununda tabidir ki kalp-damar sistemi ve beyin daha fazla etkilenir. Kansızlık kalp-damar hastalıklarını tetiklerken mevcut kalp damar hastalıklarını kötüleştirir. Kalp yetmezliği başta olmak üzere böbrek, akciğer ve karaciğer yetmezliği gibi organ yetmezliklerinde mevcut hastalıklar kansızlık durumunda kötüye gidebilir .
BAKMADAN GEÇME!
Kansızlık durumunda kansızlığın nedenine bağlı olarak değişmekle beraber bilişsel fonksiyonlarda bozulma, hafıza sorunları, algılama sorunları ,dikkat eksikliği gibi beyin ile ilgili sorunlar yaşanabilir. Çocuklarda tedavisi mümkün olan büyüme- gelişme ve zeka geriliğine yol açabilir. Kansızlık gebelerde düşüklere, bebek ölümlerine, düşük kilolu bebek doğurma ve erken doğum riskini artırma gibi sorunlara yol açar. Kansızlık bağışıklığı sistemini zayıflatarak enfeksiyonlara maruziyeti artırdığı gibi enfeksiyonların ağır ve komplike olmasına yol açabilir.