Güncelleme Tarihi:
Merkezi sinir sisteminde, omurilik ve beyin sapı bölgelerinde motor sinir hücrelerinin (nöronlar) kaybından ileri gelen bir hastalık olan Amyotrofik Lateral Skleroz (ALS), aynı zamanda motor nöron hastalığı olarak da biliniyor. Uzmanlar hastalığın bir doktor takibinde izlenmesinin önemine işaret ediyor. Nöroloji Uzmanı Dr. Celal Şalçini, ALS ile ilgili önemli bilgiler paylaştı.
ALS, Amyotrofik Lateral Skleroz denilen hastalığın kısaltmasıdır. İnsanın kol ve bacak gibi uzuvlarına, konuşma kaslarına giden motor sinirlerin tutulumuyla ilişkili bir rahatsızlıktır. Duyu sistemiyle ilgili bir bozukluk olmaz yani bu hastalar hissizlik ya da uyuşma gibi benzer bir şikayet duymadan sadece kaslara giden sinirlerin bozukluğu olduğu için hastalarda kaslarda güçsüzlük, seyirme, incelme gibi sıkıntılar ve şikayetler olur.
Hastalığın ilk evresinde sakarlık diye tarif edilen davranışlar ortaya çıkabilir. Ekstremiteler yani uzuvların uçlarındaki kasların beceriksizliği başlar. Özellikle bilhassa anahtar çevirmede, tarak ve mouse kullanmada, kalem kullanma gibi ince beceri gerektiren hareketlerde güçlük olur. İlk başta sakarlık diye tarif ederler hastalar. Daha sonra güçsüzlük olur. Daha sonra o kasların ve üstteki kasların incelmesiyle ilerleyen bir hastalıktır.
ALS hastalığında kimi zaman yutma güçlüğü, konuşma bozukluğu gibi şikayetler de görülebilir. Bazen de hastalık blumer dediğimiz yutma ve ağız etrafında ve geniz kaslarının tutulumuyla başlar. Bu hastalar kısık konuşma, konuşma bozukluğu, yutma güçlüğü, dilde incelme ve dilde seyirme gibi yakınmalarda bulunabilir.
Hastalığın çok az bir kısmı genetik ve aileseldir. Hastalığın diğer kısmı da genetik yatkınlıkla beraber, birçok faktörün toplamıyla oluşan bir hastalıktır. Tek başına genetik ya da otoimmun olduğunu söyleyemeyiz.
ALS hastalarının mutkaka bir doktor kontrolünde ve takibinde olması lazım. Yutma güçlüğü, kas güçsüzlüğü ilerleyebiliyor. Bazen diyafram ya da solunum kaslarını da tutabiliyor. Solunum kaslarının yakın takibi ve beslenme takibi, ek başka bir hastalık olma ihtimali takibi önemli. ALS’nin yanında oluşan başka hastalıklar var, onların eşlik edip etmediğini de takip edilmesi gerekir.