Çocuk ve Polen Alerjisi

Polen; ot, ağaç, çiçek gibi bitkilerin üremelerinde rol oynayan, çapları ortalama 3 ila 60 mikron arasında değişen biyolojik oluşumlardır.

Polen bir bitkiden salındıktan sonra rüzgar veya böcekler aracılığı ile havadaki tozlar gibi diğer bitkilere aktarılır. Rüzgarla etrafa yayılan polenler alerjiden sorumludur. Polenler sadece bitkilerin bulunduğu yerde değil, rüzgar aracılığıyla kilometrelerce uzaktaki yerlere de göçerek havada asılı bir şekilde bulunabilirler. Polenler yüzlerce kilometre uzaklara kadar yayılabilmekle birlikte, bu bitkilerin yoğun olduğu bölgelerde daha etkindirler.

Polenlere ait alerjik hastalıklar, bitkilerin çiçeklerini açtığı üreme mevsimi olan bahar aylarında daha sık görülür. Coğrafik değişiklik göstermekle birlikte çoğunlukla ağaçlar ilkbahar başlangıcında, çayırlar ilkbahar ve yaz başlangıcında, otlar ise yaz ve sonbaharda polenlerini atmosfere yayarlar.

Polenler solunum yolu ile vücuda girerler. Çocuklar nefes aldıklarında burun, sinüsler, hava yolları veya akciğerlere yapışarak alerjik hastalığın başlamasına neden olurlar. Polen alerjisi olan çocuklarda alerjik belirtiler, polenlerin havayla birlikte solunmasından sonra ortaya çıkar.

Polenler çocuğun bağışıklık sistemi tarafından zararlı madde olarak nitelenir ve polene karşı vücut aşırı bir reaksiyon gösterir. Alerjik çocuklarda polenle temasta vücut histamin adı verilen bir kimyasal salgılamaktadır. Histamin, tüm solunum yollarında aşırı bir reaksiyon ve sulanmaya neden olmaktadır. Böylece sürekli hapşırma, burun akıntısı ve tıkanıklığı, kuru öksürük, burun ve boğazda kaşıntı, gözlerde kaşıntı ve yaşarma, yorgunluk, baş ağrısı, nefes darlığı gibi belirtiler ortaya çıkabilmektedir.

İşte bu yüzden tedavide histamin salgılanmasını önleyen (anti-histaminikler) ilaçlar kullanılmaktadır. Polen alerjisi olan çocuklarda ilk tedavi yaklaşımı polenlerle temasın önlenmesidir. Polenlerle ne kadar az temas edilirse hastalık da o kadar çabuk gerileyecektir. Ancak polenleri atmosferden uzaklaştırmak imkansızdır. Fakat alınacak bazı önlemlerle kapalı yerlere girmeleri kısmen önlenebilir.

Polen zamanı evde kapı ve pencereler sıkı sıkı kapatılmalıdır. Evin içinde polen filtresi bulunan hava temizleyici (air-cleaner) kullanılmalıdır. Klima mevcut ise klimaya polen filtresi takılmalıdır. Çocuk sokaktan geldiği zaman elbiseleri değiştirilmelidir. Saçlarına ve cildine bulaşabilecek polenlerden arınmak için banyo yapılmalıdır. Çocuk dışarıda iken şapka, gözlük, maske kullanabilir. Arabada giderken camları açmayıp, polen filtreli klimadan yararlanmak daha uygundur. Polen alerjisi olan çocukların devamlı çocuk doktorunun kontrolünde olması gerekir. Genelde uygun bir tedavi ile polen alerjisi bir ya da iki yıl içinde iyileşmektedir.

Dr.Eliya Benbiçaço
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı