Beynimizde uyuyan virüsler var! Kafa travması ile aktif olup Alzheimerı tetikleyebilir

Güncelleme Tarihi:

Beynimizde uyuyan virüsler var Kafa travması ile aktif olup Alzheimerı tetikleyebilir
Oluşturulma Tarihi: Ocak 25, 2025 08:57

Yeni bir araştırma, beyinde uyuyan virüslerin kafa travması ile aktive olabileceğini ve Alzheimer'ı tetikleyebileceğini öne sürdü. Çalışmalar uzun zamandır beyin sarsıntıları ve kafaya alınan darbelerin nörodejeneratif hastalık riskini artırabileceği konusunda uyarıda bulunuyordu. Ancak şimdi bilim insanları, bu tür yaralanmaların beyindeki uyuyan virüsleri 'uyandırarak' iltihaplanmayı ve bunamaya yol açan uzun vadeli hasarı tetikleyebileceğine inanıyor.

Haberin Devamı

Uçuğa neden olan ve her beş yetişkinden dördünün taşıdığı herpes simpleks virüsü (HSV-1) de dahil olmak üzere uçuk virüsleri asıl endişe kaynağını  oluşturuyor. 

İngiltere ve ABD'den bilim insanları, insanlar üzerinde değil laboratuvar ortamında gerçekleştirilen bu umut verici bulguların, herpes için yaşlanma süreci ile ilgili hastalıkların (dejeneratif ) başlangıcını yavaşlatabilecek antiviral ilaç araştırmalarının hızlandırılmasına yardımcı olabileceğini umuyor.

Beynimizde uyuyan virüsler var Kafa travması ile aktif olup Alzheimerı tetikleyebilir
Oxford Üniversitesi Nüfus Yaşlanması Enstitüsü'nde misafir araştırmacı olarak görev yapan Profesör Ruth Itzhaki Daily Mail’e şunları söyledi:

Haberin Devamı

'Keşfettiğimiz şey, beyin modelinde bu yaralanmaların uykuda olan bir virüsü, HSV-1'i yeniden aktive edebildiğidir. Bu durum, beyinde Alzheimer hastalarında gördüğümüz değişikliklere yol açabilecek iltihaplanmayı tetikler."

Araştırmalar uzun zamandır beyin sarsıntıları ve kafaya alınan darbelerin beyin hücrelerine bağlı hastalık riskini artırabileceği konusunda uyarıda bulunuyor.

Boston'daki Tufts Üniversitesi'nde biyomedikal mühendisliği araştırma görevlisi olan Dr. Dana Cairns 'Bu durum, antiviral ilaçların veya anti-enflamatuar ajanların kafa travmasından sonra HSV-1 aktivasyonunu durdurmak ve Alzheimer hastalığı riskini azaltmak için erken evrede önleyici tedavilerin  yararlı olup olamayacağı sorusunu gündeme getiriyor.” dedi.

Yapılan çalışma kapsamında araştırmacılar, kafatasını taklit etmek için laboratuvarda bir silindirin içine yerleştirerek bir beyin modeli oluşturdu. Beyin hücrelerinin bir kısmına uçuğa neden olan uyuyan herpes simpleks virüsü (HSV-1) bulaştırıldı. Daha sonra mini beyinlere travmatik bir kafa travmasını taklit etmek için bir pistonla tek bir sert darbe ya da periyodik daha hafif sarsıntının etkilerini taklit etmek için bir dizi küçük sarsıntı verildi.

Beyin dokuları, tekrarlanan hafif darbelere maruz kaldığında, daha önce uykuda olan HSV-1 virüsü aktif hale geldi. Bu yeniden aktivasyon, iltihaplanmayı, beta-amiloid plak birikimini ve Alzheimer hastalığının işaretleri olan zararlı tau proteinlerinin oluşumunu tetikledi. Ayrıca beyin hücrelerinin işlevinin azaldığına dair kanıtlar da vardı.

Haberin Devamı

Beynimizde uyuyan virüsler var Kafa travması ile aktif olup Alzheimerı tetikleyebilir

Science Signaling dergisinde yazan bilim insanları bu araştırma hakkında şunları söyledi:

'Yaşamda tekrarlanan mekanik darbelerden kaynaklanan beyin hasarından sonra, beyinde ortaya çıkan HSV-1 reaktivasyonunun Alzheimer hastalığı/bunama gelişimine yol açtığını düşünüyoruz. Bu da HSV-1'in Alzheimer'ın önemli bir nedeni olduğunu gösteriyor."

Bununla birlikte, çalışmaya dahil olmayan diğer bilim insanları bulgular konusunda dikkatli olunması çağrısında bulundu.

University College London'da yaşlılık psikiyatrisi profesörü olan Profesör Robert Howard şunları söyledi:

"Çalışma ilginçtir ve uçuk virüsü enfeksiyonu, beyin hasarları ve Alzheimer hastalığı arasında gözlemlenen ilişki için potansiyel bir mekanizma ortaya koydu. Yine de bu durumun demans gelişimi için makul bir mekanizma olarak kabul edilebilmesi için çok daha fazla araştırmaya ihtiyaç var."

Haberin Devamı

HATTA YA DA YILLAR SONRA BİLE ORTAYA ÇIKABİLİR

Araştırmalar, kafaya birden fazla darbe almanın aylar ya da yıllar sonra beyin hücrelerine bağlı bir rahatsızlığa yakalanma olasılığını iki katından fazla artırabileceğini ortaya koyuyor.

Beynimizde uyuyan virüsler var Kafa travması ile aktif olup Alzheimerı tetikleyebilir
Fiziksel temas sporları, kafaya sık sık darbe almanın bir sonucu olduğu düşünülen demans ve oyunculardaki diğer beyin hastalıkları ile bağlantıları nedeniyle tartışmalara neden olmuştur.

Eski İngiliz futbolcu Sir Bobby Charlton, demans teşhisi konulduktan yıllar sonra, 2023 yılında 86 yaşında öldü.

Eski İngiltere forveti Jeff Astle, tekrarlayan kafa travmasına bağlı olduğu bildirilen erken başlangıçlı hastalıktan 59 yaşında öldü.

Haberin Devamı

Eski rugby topluluğu oyuncusu Steve Thompson'a da 43 yaşında erken başlangıçlı demans teşhisi kondu.

Futbol Federasyonu ve Profesyonel Futbolcular Birliği tarafından 2023 yılında yaptırılan bir araştırma,
profesyonel futbolculara demans teşhisi konma olasılığının genel nüfusa göre üç kat daha fazla olduğunu ortaya koydu.

Ancak Avustralya'daki New South Wales Üniversitesi'nden bilim insanları tarafından geçen yıl yayınlanan bir araştırma, yaşamları boyunca spor yaparken beyin sarsıntısı geçirenlerin bilişsel performanslarının, beyin sarsıntısı geçirmediğini bildirenlere kıyasla marjinal düzeyde daha iyi olduğunu ortaya koymuştur.

Birleşik Krallık'ta yaklaşık 944.000 kişi demansla yaşıyor. Bu rakamın ABD'de yaklaşık 7 milyon olduğu tahmin ediliyor. Alzheimer's Research UK'nin analizine göre, demans hastalığından bir önceki yıl 69.178 kişi olmuştu. Bu rakam 2022 yılında 74.261 kişi oldu.



 

 

 

Nöroloji uzmanı Profesör Dr. Neşe Tuncer’e ‘beynimizde uyuyan virüsler nedir?” sorumuza şöyle yanıt verdi.

Haberin Devamı

SİNİR KÖKLERİNE GİRİP UYKUYA YATIYORLAR

“Uçuklara neden olan ve beş yetişkinden dördü tarafından taşınan herpes simpleks virüsü (HSV-1) de dahil olmak üzere vücudumuzda taşıdığımız pek çok virüs var. Su çiçeği ve zona hastalığına neden olan başka bir herpes virüsü türü varicella-zoster virüsünü de taşıdığımız tahmin ediliyor. Bazı virüsler ilk enfeksiyondan sonra sinir köklerine girerler ve vücudun farklı bölgelerinden gelen sinirlerin bir araya geldiği kavşaklar olan duysal sinir ganglionlarında hastalık oluşturmadan yaşarlar. Bir çeşit uykuya yatarlar. Bunlara latent virüsler denir. Bu virüsler içinde en iyi bilinenleri Herpes yani uçuk virüsü ailesidir.”

Beyinde yerleşebilen bu gizli virüsler içinde Epstein-Barr virüsü (EBV), Varicella-Zoster virüsü (VZV), HIV, Herpesvirüsleri ve Sitomegalovirüs (CMV) bulunur. Gizli virüsler saklandıkları yerden çıktıklarında veya "yeniden etkinleştiklerinde" geçici semptomlara veya kalıcı hastalığa, beyin iltihabına neden olabilirler. Sıklıkla vücut direncinin zayıfladığı durumlarda, çocuklarda ve yaşlılarda, bağışıklık yetmezliği hastalarında, diğer hastalıkların nekahat dönemlerinde bu uyuyan virüslerin alevlenip başka bir deyişle atak yaparak hastalığa neden olduğu görülür.

Kaynak: Nöroloji uzmanı Profesör Dr. Neşe Tuncer

Beynimizde uyuyan virüsler var Kafa travması ile aktif olup Alzheimerı tetikleyebilir

Travmaya bağlı bu virüsler nasıl aktif oluyor?

Son yıllarda yapılan bilimsel çalışmaların travmatik beyin hasarının birbiri ile ilişkili birkaç etkisinin olduğunu göstermiştir. İnsan beyin dokusunda uykuda HSV-1 diğer nedenlere bağlı bir iltihabi yanıt varsa yeniden aktive olabileceğini söyleyen Dr. Neşe Tuncer, bu yapıyı şöyle anlattı:

“Travmatik beyin hasarı, aynı zamanda iltihabi yanıt da neden olduğundan, benzer şekilde uykudaki virüsleri yeniden aktive edebileceği düşünülüyor. Hem travmaya ve hem de virüslerin aktive olmasına bağlı beyinde ortaya çıkan iltihabi yanıt artışı ise Alzheimer hastalığı riskini arttırır. Bu durumun özellikle Alzheimer hastalığı genetik yatkınlık oluşturan APOE4 genini taşıyanlarda ortaya çıktığı görülmüştür. Sonuç olarak kafaya tekrarlayan doğrudan darbeler veya başın sarsıcı hareketleri gibi beyinde tekrarlanan mekanik yaralanmalardan sonra, beyinde HSV-1 virüsünün yeniden aktivasyonunun, bazı bireylerde Alzheimer ve ilgili hastalıkların gelişimine neden olan iltihabı arttıracağı onun da beyinde anormal proteinlerin birikimine katkıda bulunabileceği bilimsel çalışmalarla gösterilmiştir.”

Yapılan bilimsel çalışmaların boksörler, Amerikan futbolu, futbol, buz hokeyi ve ragbi oyuncuları dahil olmak üzere tekrarlayan kafa darbelerine maruz kalan kişilerin beyin dokularında bazı kalıcı değişikler geliştiğini ve bu değişikliklerin beyin hücrelerinde geri dönüşümsüz bir bozulma ve kayıplara neden olduğunu gösterdiğini belirten Tuncer’e sözlerine şöyle devam etti:

“2005 yılında bir nöropatolojik bulgu raporunun ardından bu kişilerde Alzheimer hastalığında beyinde anormal şekilde biriktiği gösterilmiş olan hiperfosforile tau proteinin aynısının artışı kanıtlanmıştır. Kafa darbesine sık maruz kalan eski futbol ligi oyuncuları ve çok sayıda benzer sporları yaparken darbe alan sporcuların beyinlerinde gerçekleşen bu değişiklik, Alzheimer Hastalığı ile örtüşmektedir. Bu neden günümüzde başa tek büyük bir darbe almak kadar tekrarlayıcı daha küçük travmaların varlığı Alzheimer Hastalığı, bilişsel gerileme için risk faktörü olarak düşünülmektedir. Ortaya çıkma sıklığını henüz bilinmiyor, kimlerin daha yatkın olduğuna, erken tanı ve alınması gereken önlemlerle ilgili çalışmalar sürmektedir.”

Haberle ilgili daha fazlası:

BAKMADAN GEÇME!