Yüksek kıdem tazminatında ince bir nokta

ÇALIŞTIĞI işyerinden emekli olanlara, evlenen bayanlara ya da askere gidenlere, kıdem tazminatı ödemesi, tavanın üzerinde de yapılabilecek. Hatta, kendi isteği ile işten ayrılanlara bile ‘kıdem tazminatı’ ödenebilecek.Bilmeyenler için açıklayalım, kıdem tazminatı ödemesinde, yıllardır bir ‘tavan uygulaması’ var. Buna göre, yıllık ‘kıdem tazminatı tavanı’ olarak bir tutar belirleniyor. Bu tutar da yıl içinde genellikle altı ayda bir yükseltiliyor. Örneğin 2004 yılının son altı ayında 1 milyar 574 bin 740 TL olan kıdem tazminatı tavanı, 2005 yılının ilk altı aylık dönemi için 1.648,90 YTL olarak belirlendi.YASA DEĞİŞTİ Ötedenberi süregelen uygulamaya göre, kıdem tazminatı almaya hak kazanan birine, tavanın üzerinde ödeme yapılamıyordu. Bununla ilgili 1475 sayılı Kanunun 98/D maddesi uyarınca; saptanan miktar veya tavan aşılarak ödenmesi için emir ve talimat veren veya bu yolda hareket eden özel veya kamu kurum ve kuruluşlarının yönetim kurulu üyeleri, genel müdür, müessese müdürü, muhasebe müdürü gibi yetkili sorumluları hakkında fiil daha ağır bir cezayı gerektiren bir suç teşkil etmediği takdirde 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası, ayrıca ağır para cezası uygulanmaktaydı. Bunların dışında kanuna aykırı ödenen miktar da Hazine lehine resen tahsil edilmekteydi. 4857 sayılı İş Kanunu ile bu madde yürürlükten kaldırıldı. Kaldırılınca da uygulama esnekleşti...ŞİMDİ NE OLACAK?4857 sayılı Kanun, kıdem tazminatının ödenmemesi ya da fazla ödenmesi durumunda hiçbir ceza öngörmüyor. Kıdem tazminatının geç ödenmesinden kaynaklanan faiz ödeme sorumluluğu dışında kıdem tazminatını ödememenin hiçbir sorumluluğu bulunmamaktadır. Böyle olunca; - İşveren kıdem tazminatına hak kazanmadan işten ayrılan bir işçiye, isterse kıdem tazminatı ödeyebilecek, - İşveren isterse, kıdem tazminatına esas ücretin miktarını öngörülen kıdem tazminatı tavanının üzerinde örneğin 2005 yılı Mart ayı için 1.648,90 YTL’nin üzerinde belirleyebilecek. 20 yıl hizmeti bulunan bir işçiye, yıllık 5.000 YTL üzerinden 100.000 YTL kıdem tazminatı ödenebilecek ancak yıllık tavanı (yani 1.648,90 YTL’yi) aşan kısım ücret olarak gelir vergisi kesintisine tabi tutulacak.- Kıdem tazminatına hak kazanan işçiye (faiz ödemek koşulu ile) kıdem tazminatını ödemeyebilecek. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na iş kanunlarından doğan alacaklarını alamadığına ilişkin olarak başvuran ve bir yılı aşkın kıdemi olan işçilerin, en çok şikayet ettikleri konu, kıdem tazminatlarının işveren tarafından ödenmediğine ilişkindir. Konuyu inceleyen İş Müfettişi işçinin kıdem tazminatının ödenmesi gerektiğine kanaat getirir, işveren de kıdem tazminatını ödemezse, iş müfettişinin elinde hiçbir yasal yetki (ceza verme anlamında) bulunmamaktadır. Müfettişin söyleyeceği tek söz ‘sayın işveren veya vekili..... lütfen ....eski çalışanınızın (işçinizin) kıdem tazminatını öder misiniz?’ olacaktır. HUKUKİ SORUMLULUKKıdem tazminatının ödenmemesi durumunda mevduata uygulanan en yüksek faiz üzerinden gecikme faizi uygulanır. Kıdem tazminatının zamanında ödenmemesi sebebiyle açılacak davanın sonunda hakim gecikme süresi için, ödenmeyen süreye göre mevduata uygulanan en yüksek faizin ödenmesine hükmeder. Özetle, kıdem tazminatı ödemesine ilişkin yasal boşluk, uygulamada ciddi sorunlar yaratacağa benziyor...
Yazarın Tüm Yazıları